رهبر حزب اسلامی افغانستان درمورد فضای مذاکرات بین طرفین در مسکو گفت: "جلسه مسکو شرایط را یکبار دیگر فراهم کرد تا افغانها با هم بنشینند، میشد که استفاده های بیشتری از این نشست صورت بگیرد. فرصت مناسب بود برای افغانها که اگر بتوانند یک راه حل مناسب و مطمئن برای افغانستان پیدا کنند، که متاسفانه این کار نشد. توافقات خاصی اما در این جلسه نداشتیم. بحث ها هم زیاد امیدوار کننده نبود، فرصت خوبی بود که متاسفانه آنرا بیجا ضایع کردند. تاکید ما این بود که حتمن یک نشست مستقل بین الافغانی دایر شود که در آن هیچ طرف خارجی وجود نداشته باشد و تلاش کنیم که یک راه حل افغانی پیدا کنیم. هر طرف هم طرح خود را با الفاظ واضح بگویند که چه طرحی دارند که هم خود و هم دیگران را قانع بسازند".
اسپوتنیک: به نظر شما آیا طرح پشنهادی امریکا یک طرح تحمیلی است به دو طرف و آیا این یک مداخله در پروسه صلح افغانستان نیست؟
حکمتیار: "جلسه بین الافغانی نبود، در جلسه نه تنها اطراف خارجی شرکت کردند، بلکه مدیریت و اداره جلسه هم به دست آقای کابلوف (نماینده ویژه رییس جمهور روسیه برای افغانستان) بود، ما به یک جلسه بین الافغانی ضرورت داشتیم که همه اطراف آن فقط افغانها باشند و مدیریت هم به طور مشخص به دست افغانها باشد. در این جلسه روی طرح امریکا بحث صورت نگرفت، قرار بود که باید روی این طرح صحبت شود که آیا قابل قبول است یا نه ملاحظاتی داریم، نکات مثبت و منفی این طرح چیست، که متاسفانه بحث نشد. با توجه به همه اینها میتوان گفت که جلسه یک فرصت خوب بود اما از آن استفاده لازم صورت نگرفت".
اسپوتنیک: آیا طرح امریکا به مردم افغانستان یک طرح تحمیلی نیست؟
حکمتیار: "این جلسه از ناحیه افغانها سه طرفه بود، هیئت طالبان از دوحه، هیئت کابل یا بگویم هیئت ارگ طرف دیگری، دو طرف درگیر کابل و طالبان، اما ما با هیچ یک از این طرف نیستیم، نه با حکومت کابل نه با طالبان، ما موضع مشخص خود را داریم، ما از صلح حمایت میکنیم و در جنگ از هیچ طرفی هم حمایت نمیکنیم، ما خواهان خاتمه جنگ هستیم، به هر دو طرف هم تاکید میورزیم که حتمن باید به این جنگ خاتمه ببخشند، خلاف جلسات قبلی مسکو که فقط دو طرف بود کابل و طالبان، یکی از دلایل شکست جلسات هم همین بود که محدود بود به دو طرف درگیر که هردو فکر میکنند از طریق جنگ میتوانند به اهداف خود برسند. اکثریت ملت ما که خواهان صلح است و خاتمه جنگ در این جلسات در گذشته تمثیل نشدند و نماینده های شان حضور نداشتند. یک دلیل دیگر شکست شان (جلسات مسکو) این بوده که جلسات بسیار بزرگ بود و هر کسی آمده و شرکت کرده، محدود به طرف های تاثیرگذار نبود، محدود به رهبران احزاب مهم تاثیرگذار نبود، نسبت به این هم باید جلسه را محدودتر میکرد، شامل رهبران احزاب تاثیرگذار در صلح و جنگ، اینها باید باهم مینشستند و جلسه را بین الافغانی دایر میکردند، بدون حضور خارجی ها".
رهبر حزب اسلامی در رابطه به طرح امریکا گفت: "ارایه طرح به این منظور نیست که گویا فقط همین طرح موضوع بحث باشد، نه، این مربوط به افغانها است که درمورد طرح بحث میکنند یا طرح دیگری دارند. ما بدیل این طرح را داریم، جامع‌تر از این که معتقدیم که این میتواند بنیاد خوبی برای بحث بین الافغانی باشد و کمک کند برای خاتمه جنگ، اینرا به همه طرف ها سپردیم، هم به طرف های خارجی، امریکا، چین، روسیه، پاکستان، ایران و طرف های دیگری و همچنان به طرف های افغانی به شمول طالبان سپردیم. موضوع بحث ما نه در مذاکرات مسکو این طرح بوده و نه در مذاکرات دوحه، مجبور و مکلف هستیم که فقط روی همین طرح امریکایی بحث کنیم، ولی به هر صورت امریکا یک طرف است، یک طرف مهم جنگ، همین جنگ فعلی که از اتحاد شوروی به امریکا به میراث ماند، این جنگ را نیروهای ناتو آغاز کردند و تا هنوز هم ادامه دارد و در افغانستان حضور دارند. مسئله مداخله طبیعی است، اینها در رابطه به صلح هم نقش خود را دارند و در رابطه به جنگ هم".
اسپوتنیک: سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در نشست مسکو گفت که هیچ پیشنهاد تحمیلی از بیرون نباید باشد، چون افغانها باید خود شان سرنوشت کشور شان را تعیین بکنند، به نظر شما این طرح تحمیلی است؟
حکمتیار: "من احساس کردم که این جلسه یک هدف بسیار مهم داشت، کاملا روشن، اینکه چند کشور ذیدخل در قضیه افغانستان قبلا به توافق رسیده اند که به همه اعلام کنند که اعاده امارت اسلامی طالبان برای شان قابل قبول نیست، گویا اینها همه توافق کرده اند به همین نقطه و خواستند اینرا در چنین جلسه اعلام کنند، هدف اصلی جلسه مسکو همین بود و نقطه اساسی هم همین بود. اینها در اعلامیه مشترک خود، خلاف تصور و انتظار، ما منتظر بودیم که چنین چیزی شود. همین مطلب در اعلامیه مشترک اینها هم آمده است، نگذاشتند که نشست کاملا بین الافغانی باشد، سخنرانی های دیروز هم اصلا هیچ یکی هم به اصل موضوع نپرداختند، ما رفتیم به اصل موضوع که تاکید ما هم بر این بود که هر دو طرف باید نظریات خود را با الفاظ واضح بگویند، چطور میتوان کشور را از این بحران بیرون کشید. شرایط شان چه است؟ خواسته های شان چه است که اگر پذیرفته شوند، اینها از جنگ دست میکشند؟ ولی متاسفانه هیچ یکی به این نپرداخت. به هر صورت احساس میکنم که هدف اصلی جلسه مسکو فقط این بود که چند کشور موضع مشترک شان را در رابطه به امارت اسلامی اعلام کنند. که این کار دیروز صورت گرفت".
