ژوست دیولفر (Jost Dülffer) در مقاله منتشره در نشریه Neue Zürcher Zeitung (سویس) می نویسد، در ابتدا قرار بود سه گانه در اسکاتلند یا در سواحل بحیره مدیترانه ملاقات کنند. اما چون مکلفیت استالین به مثابه سرقوماندان اعلی - یا وضعیت سلامتی وی - این اجازه را نمی داد، این کنفرانس افسانه ای در سواحل بحیره سیاه برگزار شد. رئیس جمهور ایالات متحده، فرانکلین روزولت و صدراعظم انگلیس وینستون چرچیل در تاریخ 3 فبروری سال 1945 وارد کریمیا شدند. آنها بصورت جداگانه با طیاره به سمت شهر ساکی در مجاورت سیمفروپل پرواز کردند و سپس چند ساعت با موتر در امتداد جاده های مزدهم به تفریح گاه یالتا رسیدند. در عین حال، آنها دهکده های تخریب شده را دیدند که در این مورد استالین بعداً گفت که این همه به مقایسه خسارات دیگر که ویرماخت به کشورش وارد کرده، چیزی نیست. جوزف استالین یک روز بعد با قطار از مسکو وارد شد. سه رهبر با هیئت های خود در نزدیکی یالتا در کاخ های تازه بازسازی شده قرار داشتند. این اجلاس در کاخ لیوادیا، محل زندگی سابق سلطنتی برگزار شد، در حالی که وزرای امور خارجه و دفاع در جاهای دیگر نیز ملاقات کردند.
"برنامه جامع" استالین؟
«سه گانه بزرگ» از تاریخ 4 تا 11 فبروری سال 1945 به عنوان بخشی از دومین کنفرانس در پایان جنگ جهانی دوم با هم دیدار کردند. اولین مورد از تاریخ 28 نوامبر تا اول دسامبر سال 1943 در تهران (ایران پس از آن توسط اردوی انگلیس و شوروی اشغال شد) صورت گرفت و سومین تلاش برای توافق در مورد نظم جهانی پس از جنگ، از 28 جولای تا 2 اگست سال 1945 در پوتسدام انجام شد. به طور کل عقیده بر آنست که اعلامیه ها واطلاعیه های مطبوعاتی این سه جلسه توافق های محکم در مورد آینده جهان بود، اما در واقعیت چنین نیست. دقیقاً به این دلیل که قدرتهای پیروز نتوانستند در مورد نحوه برخورد با آلمان و جاپان و همچنین در مورد بسیاری از موارد دیگر (که سرانجام به جنگ سرد در سال منجر 1947 شد) موافقت کنند، توافقات موقت اولیه آنها، به دلیل عدم وجود اسناد بعدی، موقف حقوقی عالی بین المللی بیشتر کسب کردند.
از آن زمان در مورد کنفرانس کریمیا موارد زیر مورد توجه قرار گرفته است: در یالتا، جهان، اروپا و آلمان تقسیم شده اند. کتاب ها و مقاله های بسیار خوبی در این زمینه نوشته شده اند. ولی، این، نیز کاملاً درست نیست. در پشت این، اتهامات به آدرس قدرت های غربی که در سال 1945 فورمولبندی شده بودند که گویا آنها (در درجه اول روزولت و همچنان چرچیل واقعیت گرا) رفتار ساده لوحانه ای کردند و به استالین اجازه دادند تا آنها را فریب دهد، قرار دارند. گفته می شود که دیکتاتور اتحاد جماهیر شوروی که ظاهراً وانمود می کرد که دوست دول غربی است، در واقع "برنامه جامع" خود را برای گسترش سلطه شوروی در اروپا داشت، تا بتواند "تقسیم" جهان را امکان پذیر و مدل اجتماعی کمونیستی را تحکیم کند. اما این طور نیست.
کنفرانس یالتا یکی از جلسات متعدد دو جانبه و سه جانبه بود که از اواخر سال 1941 تشکیل شدند، شرکت کنندگان در این زمینه تصمیمات سیاسی رسمی و غیر رسمی در مورد دوران پس از جنگ گرفتند. در زمان کنفرانس یالتا، نیروهای سازمان ملل - اعضای ائتلاف خود را از سال 1942 به این نام یاد می کردند - به مرزهای غربی و شرقی رایش آلمان رسیدند. انتظار می رفت جنگ در اروپا طی چند ماه به پایان برسد. در شرق آسیا اوضاع متفاوت بود: در آنجا امریکایی ها با تلفات سنگین جنگ طولانی را در پیش گرفتند که می توانست حتی تا سال آینده ادامه یابد. از سال 9411، اتحاد جماهیر شوروی توافق نامه بی طرفی با جاپان امضا کرده بود، بنابراین برای رئیس جمهور ایالات متحده بسیار مهم بود که استالین را راضی سازد که دو یا سه ماه پس از پایان جنگ در اروپا، نیروهای شوروی وارد جنگ در شرق شوند (این دقیقاً همان چیزی است که با دقت تا یک روز اتفاق افتاد) به این ترتیب، امریکایی ها می توانستند از تلفات زیادی نیروهای خود جلوگیری کنند.
چهارگانه در پولند
کنفرانس یالتا با محوریت "مساله آلمان" متمرکز بود: چگونه می توان از آلمان متجاوز (در این مورد اختلاف نظر وجود نداشت) برای آغاز جنگ "انتقام جویانه" جلوگیری کرد ؟ "مساله پولند " مستقیماً با این موضوع در ارتباط بود. در اصل، طرفین در تهران با این موضوع توافق کردند: مرز غربی این کشور باید به اودر منتقل می شد. مرز شرقی پولند جدید تقریباً باید مطابق با خط پیشنهادی وزیر خارجه انگلیس، لرد کورزون باشد. بعدا - پس از نتایج بین روسیه و پولند در سال 1921 - پولند، مطابق با شرایط توافق نامه صلح ریگا، سرزمینهای قابل توجهی را به سمت شرق بدست آورد. پس از آن، "پیمان Curzon" به عنوان یک خط مشخص در معاهده های آلمان و اتحاد جماهیر شوروی در سال 1939 ذکر شد. در سال 1941، استالین هیچ دلیلی به انگلیسی ها نداد كه تردید كنند كه وی خواستار مرزهایی است كه آنها قبلاً پیشنهاد كرده بودند.
حاکمیت خود را باید تحکیم کرد
همین اتفاق در مورد بخش بیشتر اروپای شرقی و جنوب شرقی رخ داد که آزادسازی آن کاملاً از برکت اردوی سرخ صورت گرفته بود. به این ترتیب، مسکو نیز توانست در آنجا "قدرت" خود را تحکیم بخشد. قدرتهای غربی نیز به نوبه خود، بدون هیچ کمکی از شرق، ایتالیا (و فرانسه) را آزاد کردند. سه گانه بزرگ نتوانست قبل از آزادی از آلمانی ها در مورد سیاست آینده به توافق برسند. تنها چندی بعد (در اکتوبر 1944) چرچیل - بدون روزولت که به کارزار انتخاباتی خود مشغول بود - به مسکو رفت و به استالین پیشنهاد داد که خلاصه ای از تقسیم آینده حوزه های نفوذ شرق و غرب در شرق و اروپای مرکزی را ارائه دهد که استالین با آن موافقت کرد. اما روزولت از این نتایج "چانه زنی" امپراتوری خوشش نیامد. اما چگونه امکان داشت رویارویی با اتحاد جماهیر شوروی در اروپای شرقی را افزایش داد که آن را آزاد کرده بود؟ در هر صورت، استالین بعداً یونان را به غرب واگذار نمود، همانطور که به چرچیل وعده داده بود. استالین، در کریمیا، بر توافق مشخصی اصرار داشت که دستیابی بر آن را قدرتهای غربی توانستند بعداً به تعویق اندازند. در نتیجه، در ماه می، استالین این تصمیم اساسی را کنار گذاشت.
بسیاری از تصمیمات به تعویق انداخته شدند
نکته اصلی کنفرانس یالتا این بود که استالین، روزولت و چرچیل تصور می کردند که کشورهای شان تا ده دهه دیگر همکاری خواهند کرد. اولتر از همه، استالین درباره آینده ابراز نگرانی کرد – زمان که افراد دیگر در رأس کشورهای خود قرار خواهند داشت (و به ویژه در مورد تقویت آلمان در آینده). تصویب بسیاری از تصمیمات به تعویق افتاد، یعنی قرار بود تشکیل کنفرانس های جدید نزدیک به پایان جنگ یا حتی پس از پایان آن برگزار شود. به طور کلی، قدرتهای غربی توانستند تعدادی از سوالات به اصطلاح "نرم" را در مورد نظم آینده در اروپا و جهان " تحقق بخشند"، در حالی که اتحاد جماهیر شوروی بر مسائل مربوط به حاکمیت و امنیت حاکم بود. سپس به نظر می رسید که طرفین قادر به همکاری بیشتر خواهند بود.
در آلمان نازی، مجله داس ریچ (Das Reich) «رایش»، به بهترین سنت اخبار جعلی، در مورد کنفرانس یالتا نوشت: "پرده آهنی بر روی آبنای داردانیل افتاد" و استالین توانست به طور کامل به اهداف خود برسد. این دیدگاه را تکثیر نکنید. در یالتا در سال 9451، هر دو موضوع که سه شرکت کننده بزرگ با آنها به توافق رسیده بودند، و موضوعاتی که اختلافاتی در مورد آنها داشتند، اما بعداً جهت حل آنها پیش می رفتند، مورد بحث قرار گرفت. همانطور که می دانید، این اتفاق نیفتاد - در یالتا، پایه های همکاری در زمینه تحکیم صلح و تقابل آینده گذاشته شد. در نتیجه، درگیری هایی رخ داد که به جنگ سرد انجامید. اما این نتیجه درهم آمیخته شدن سلسله کامل عوامل مختلفی بود که در این امر همه طرفین تا حدودی مقصر بودند.
