سامارا از بزرگترین شهر های دامنه دریای والگا در فدراسیون محسوب می گردد. سامارا ۱۱۷۰۹۱۰ نفر نفوس دارد. رسمآ این شهر در سال ۱۵۸۶ بنا یافته ٬ هنگامیکه در ساحل دریای سامارا اولین قلعه به این نام را بنا کردند.
باید یاد آورشد که در روسیه معمول بود که اول شهر ها در چوکات قلعه بزرگ ایجاد می گردید٬ که دیوار ها و برج های آن اهمیت دفاعی برای باشندگان داشت ٬ معمولاً در آن زمانها قلعه هارا از چوب اعمار می گردید ٬ که همواره به دلایل مختلف مورد عریق قرار می گرفت.قلعه سامارا هم در سالهای ۱۶۹۰ و ۱۷۰۳ دوبار عریق شد و امروز متاسفانه هیچ اثری از آن بنا باقی نمانده. در سال ۱۷۸۲ اولین ماستر پلان ساختمان شهر تصویب گردید. پیش از آن در سال ۱۷۰۸ پتر اول فرمان بنا این شهر را داد در سال ۱۸۵۰ امپرتور روس نیکولای اول فرمان ایجاد ولایت سامارا را صادر نمود٬ که در آن وقت ۱۵ هزار نفر نفوس داشت. در اخیر قرن ۱۹ نفوس این ولایت ۶ چند بیشتر و در سال ۱۹۱۶ نفوس آن ۱۰ برابر یعنی به ۱۵۰ هزار نفر رسید. در این زمان این ولایت در تمامی امپراتوری روسیه جای اول را در زرع گندم بدست آورد٬ تجارت و فروشات کندم٬ روغن٬ پشم ٬ اسپ٬ پوست حیوانات٬ تکه جات از پشم شتر رونق خاص پیدا کرد.
در سال ۱۸۷۴ راه آهن و راه دریای در سامارا ایجاد گردید٬ که صداها هزار تن مواد مختلف تجارتی از این طریق ها واردات و صادرات می گردید. در زمان انقلاب اکتبر تقریبآ یک سال این شهر زیر تصرف چک ها قرار داشت در ۷ اکتبر ۱۹۱۸ قوای سرخ به رهبری قومندان افسانوی قوای سرخ واسیلی چیپایوف این شهر را در اداره کامل خود در آورد و چک ها را مجبور به عقب نشینی نمود. با آمدن قدرت شورا ها در سال ۱۹۲۸ سامارابه مرکز ولایات همجوار در ساحه والگای وسطی تبدیل شد. در زمان جنگ دوم جهانی در جولای و اکتوبر سال ۱۹۴۱ تعداد از فابریکات را از مناطق غرب با پرسونل و فامیل های شان به سامارا انتقال دادند ٬ که در مدت زمان بسیار کوتاه ماشین الات این فابریکات نصب و شروع به تولید نمودند٬ حتا بسیاری از آنها در فضای آزاد احداث و کارگران آن با شکم نیمه گرسنه در زیر برف وباران به تولیدات خود ادامه دادند. از فداکاری های کارگران شان کتاب های زیادی نوشته شده که در تاریخ کارنامه های قهرمانان این شهر ثبت گردیده.
در اکتوبر سال ۱۹۴۱ به فرمان کمیته دولتی دفاعی شوروی به این شهر شورای کمیساریات شوروی٬ شورای عالی شوروی٬ نمایندگی های دیپلوماتیک٬ موسسات بزرګ کلتوری مثل: بالشوی تیاتر وموس فیلم انتقال یافت. برای سرقومندان اعلی شوروی یوسف استالین و کمیته دولتی دفاع شوروی (که عالی ترین ارګان دولتی شوروی بود) بونکر (پناه ګاه زیرزمینی) با همه وسایل و ضروریات اش احداث گردید٬ این پناه ګاه زیرزمینی صرف در سال۱۹۹۰ افشا و برای مردم و توریستان به نمایش ګذاشته شد. نکته جالب اینکه در سالهای جنګ نفوس شهر ۱٬۵ بار بیشتر ګردید و از ۴۰۰ هزار به ۶۰۰ هزار نفر ارتقاع نمود. سامارا رول برزګ در دوران جنګ در مقابله با قوای فاشیست هتلری بازی نمود٬ در این شهر اسلحه و مهمات آن ۲۴ ساعت در شبانه روز تولید میگردید. در سالهای جنگ در فابریکات طیاره سازی سامارا (که در آنوقت این شهر به نام کویباشوف مسما بود) ۲۸ هزار طیارات بمباردی نوع ایل —۲ و ایل ـ۱۰ ٬ که ۸۰ ٪ از جمله تمام تولیدات این نوع طیارات را تشکیل می داد ٬ در سامارا تولید می ګردید. در زمان جنګ در این شهر بسیاری از سران بلند پایه کشور ها از جمله شارل دیگول رییس جمهور فرانسه برای ملاقات با رهبری شوروی حضور یافتند. بعد از ختم جنگ دوم جهانی سامارا به بزرګترین مرکز صنعتی اتحادشوروی مبدل ګردید ٬ قوی ترین ظرفیت های تولیدات طیارات(و از سال ۱۹۵۸ راکت های فضایی)٬ ماشین الات سازی٬ میتالورژی٬ الکتروتخنیک٬ کیبل سازی ٬ تصفیه خانه های نفت و صنایع خفیفه ایجاد ګردید.
دوستان قابل یاد آوری است که همه فضا نوردان شوروی و روسیه به واسطه راکت های سفینه بردار نوع R-7 ٬که تا به حال در سامار تولید می ګردد٬ پرواز نمودند٬ به شمول اولین فضانورد جهان یوری ګاګارین. وی بعد از پرواز در این شهر دو روز استراحت نمود و از همان جا به رهبر شوروی نیکیته سرګیویچ خروشوف ګذارش تلفنی در مورد پرواز موفقانه خود اراهه نمود.
بعد از ختم جنګ در پهلوی تولیدات ذکر شده در این شهر ساختمان شهرک های رهایشی رونق یافت ٬ در سال ۱۹۷۹نفوس این شهر به ۱،۲ ملیون نفر تقرب نمود.
سامارا در عصر معاصر: از سال ۱۹۸۰-۱۹۹۰ در اثر ریفورم های ګرباچف و ایلسن خاصتآ در عرصه های تولیدات نظامی در این شهر خسارات عظیم به بار آمد و بزرګترین فابریکات تولیدات نظامی فلج و ورشکست شد. در تعمیرات این فابریکات در عوض تولیدات کوچک ٬ بار ها٬ رستوانت ها ٬ مغازه ها ٬کلوپ ها و امثال آن ایجاد ګردید. بی کاری وتوقف در تولیدات باعث کوچ کشی ها از این شهر ګردید. بحران اقتصادی٬ که البته تمامی کشور های شامل اتحاد شوروی را در بر ګرفته بود٬ در سال ۱۹۹۸ به عوج خود رسید. در همین زمان کاملآ کمپلکس تولیدات نظامی تخریب ګردید و نتوانست جای آنرا تولیدات ملکی بګیرد. اما از سال ۲۰۰۰ با آمدن پوتین و.و. به سمت رییس جمهوری فداسیون روسیه سامارا به بزرګترین مرکز تولیدات ماشین سازی٬ میتالورژی ٬ مواد خوراکه و از همه مهمتر تولیدات طیاره سازی و راکت های صفینه مبدل ګردید. در این شهر امروز ۱۵۰ فابریکات بزرګ و متوسط فعال است. درین شهر ۸۰ بانک و نمایندګی های بانک های داخلی و خارجی خدمات بانکی را انجام می دهند در سامارا همچنان کار ساختمانی رونق یافت ٬ اما متاسفانه با نبود استراتیژی ساختمانی٬ مثل ایکه در سالهای اخیر در کابل صورت ګرفت٬ چهره شهراز شکل کلاسیک آن تغییر کرد.
علم: امروز سامارا از جمله عمده ترین مرکز علمی روسیه در عرصه طیاره سازی و راکت های فضایی شمرده می شود ٬ در پهلوی آن این شهر در عرصه تحقیقات علمی مشهور است ٬ چه در ساحه اولیدا ت ماشین الات و چه هم میتالورژی و چه هم در عرصه تولیدات زراعتی. از سال ۲۰۰۸ همه تحقیقات در عرصه در مرکز علوم سامارا صورت می ګیرد. در چوکات مرکز علوم سامارا ۱۰ موسسه و انسیتوت بزرګ تحقیقاتی فعالیت می کند و همچنان ۱۹ موسسه علمی تحقیقاتی در عرصه های ماتماتیک٬ فزیک٬ کبرنیتیک٬ جیولوژی نفت٬ انجنیری جیولوژی ٬ پولیګرافی٬ ژنتیک٬ بیالوژ‌ی٬ بیو شیمی ٬ فیزیولوژی فعال اند ٬ همچنان در سامارا ۳۷ مرکز بزرګ تحلیمی عالی ٬ ۵۱ موسسه تعلیمی متوسطه تخصصی٬ ۱۸۲ مکتب و۲۱۵ کودکستان فعال است. در سامارا مرکز رشد تعلیمی برای ارتقاع سویه متخصصین ٬ معلمین٬ مدیران مکاتب ٬موسسات تعلیمی٬تربیه کارمندان شهری و دولتی وجود دارد. در این شهر زمینه تحصیل برای محصلین خارجی نیز مهیاست. از سال ۲۰۰۴ به این طرف محصلین خارجی به شمول از اکثر کشور های دنیا به سامارا مشغول تحصیل استند. از سالهای ۱۹۷۹ —۱۹۹۱ بسیاری از محصلین افغانی نیز در این شهر در اسیتوت ها و تخنیکم های مسلکی تحصیل می کردند٬ ای کاش امروز نیز دولت افغانستا ن تدابیر را در دست ګیرد ٬ تا جوانان کشور ما به موسسات تحلیمی روسیه و این شهر زیبا روسیه برای کسب تحصیل گماشته گردند.
