نقش برجسته ای که یک جنگجوی باستانی را نشان می دهد بر روی دیواری در ویرانه های تخت جمشید باستان، که به عنوان پایتخت امپراتوری ایرانی هخامنشی (550-330 پیش از میلاد) در جنوب ایران.
یکی از هنرهای معماری در تخت جمشید این است که نسبت بلندای سر درها به عرض آن‌ها و همین‌طور نسبت ارتفاع ستون‌ها به فاصلهٔ بین دو ستون نسبت طلایی است. نسبت طلایی نسبت مهمی در هندسه است که در طبیعت وجود دارد. این نشانگر هنر ایرانیان باستان در معماری است.
تخت جمشید یکی از نخستین آثار ایرانی است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. اسکندر مقدونی در سال 330 پیش از میلاد این شهر را اشغال کرد. مقدونی مانند رعد بر سر این شهر فرود آمد و چند ماه بعد به نیروها اجازه داد تا شهر را غارت کنند. کاخ شرقی خشایار شاه از سوی تائیس آتن به آتش کشیده شد و آتش به همه ای شهر سرایت کرد. باور بر این است که این اقدام انتقام سوزاندن آکروپولیس در طول جنگ های یونان و ایران بوده است. نسخه های گرانبهای اوستا که بر روی پوست گاو نر با جوهر طلا نوشته شده بود، از بین رفت.
مجموعه کاخ‌های تخت جمشید، در سال (۳۳۰ پیش از میلاد) به دست اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد و تمام بناهای آن به صورت ویرانه درآمد. از بناهای بر جای مانده و نیمه ویرانه، بنای مدخل اصلی تخت جمشید است که به کاخ آپادانا معروف است و مشتمل بر یک تالار مرکزی با ۳۶ ستون و سه ایوان ۱۲ ستونی درقسمت‌های شمالی، جنوبی و شرقی است که ایوان‌های شمالی و شرقی آن به‌وسیله پلکان‌هایی به حیاط‌های مقابل متصل و مربوط می‌شوند. بلندی صفه در محل کاخ آپادانا ۱۶ متر و بلندی ستون‌های آن ۱۸ متر است.
مجموعه کاخ‌های تخت جمشید، در سال (۳۳۰ پیش از میلاد) به دست اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد و تمام بناهای آن به صورت ویرانه درآمد. از بناهای بر جای مانده و نیمه ویرانه، بنای مدخل اصلی تخت جمشید است که به کاخ آپادانا معروف است و مشتمل بر یک تالار مرکزی با ۳۶ ستون و سه ایوان ۱۲ ستونی درقسمت‌های شمالی، جنوبی و شرقی است که ایوان‌های شمالی و شرقی آن به‌وسیله پلکان‌هایی به حیاط‌های مقابل متصل و مربوط می‌شوند. بلندی صفه در محل کاخ آپادانا ۱۶ متر و بلندی ستون‌های آن ۱۸ متر است.
در زمان ساخت این پایتخت خاص ایران، برخلاف بسیاری از شهرهای باستانی، از نیروی کار برده استفاده نشده است! سازندگان و صنعتگران از سراسر امپراتوری ایران از جمله بابل، آشور، مصر و ایونیا به اینجا آمدند.شبکه های فاضلاب تخت جمشید از پیچیده ترین شبکه های جهان باستان بوده است. تخت جمشید در دامنه کوه رحمت ساخته شده بود و اغلب، به عنوان مثال در اوایل بهار، به دلیل بارندگی شدید و روان آب ناشی از ذوب یخ و برف، شهر دچار سیل می شد. بنابراین شبکه های فاضلاب اهمیت زیادی پیدا کردند.
