دلایل ایجاد احزاب جدید در شرایط کنونی افغانستان
© AP Photo / Rahmat Gul
عضو شوید
تشکیل حزب سیاسی با طرح "حکومتداری غیرمتمرکز" در خارج از کشور از سوی رئیس پیشین ریاست امنیت ملی افغانستان.
به گزارش اسپوتنیک، رحمت‌الله نبیل، رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان و کاندید ریاست جمهوری در انتخابات سال 2019 با طرح "حکومتداری غیرمتمرکز" از تشکیل حزب جدیدش خبر داد.
آقای نبیل که درخارج از افغانستان بسر می برد گفت که این حزب در راستای حفاظت از تمامیت ارضی، یکپارچگی واستقلال کشور برای یک نظام جمهوری غیرمتمرکز مبارزه میکند. این حزب جدیدالتأسیس معتقد است که افغانستان در پرتگاه احتمال فروپاشی ، جنگ های خونین داخلی وفاجعه جبران ناپذیر انسانی قرار دارد.
این حزب از طالبان می خواهد تا از انحصار طلبی واستبداد رای دست بکشند وبه اراده مردم تمکین کنند. طالبان هنوز درمورد واکنش نشان نداده اند.
در منشور "حزب ملی آزادی افغانستان" یکی از دلایل قوی فروپاشی و سقوط نظام‌ها در افغانستان، تمرکز قدرت در دست یک فرد یا گروه عنوان شده و بر تشکیل نظام انتخابی و مردم‌سالار تاکید شده است.
در منشور حزب ملی آزادی افغانستان گفته شده است: "ما جمعی از شهروندان افغانستان با درک مسئولیت تاریخی در مرحله دشوار گذر زندگی شهروندان، برای برابری و آزادی همه و بازگرداندن اقتدار سیاسی به مردم که صاحبان اصلی آن است با استفاده از روش‌ها و وسایل مختلف در مبارزه سیاسی، حزب ملی آزادی افغانستان را تشکیل داده‌ایم."
بر اساس منشور"حزب ملی آزادی افغانستان" یکی از دلایل فروپاشی نظام‌ها و سقوط حکومت‌ها در افغانستان، تمرکز قدرت تصمیم‌گیری در دست یک فرد به عنوان رئیس دولت یا گروه محدود فکری و خانوادگی بوده است.در بخشی از منشور آمده است که قدرت تصمیم گیری، هم در رده‌های مدیریت سیاسی و پالیسی‌سازی و هم در رده‌های اداری و حکومتداری برای ارایه و تامین خدمات عامه، باید به صورت افقی بر مبنای قوانین کارا توزیع و غیرمتمرکز ساخته شود.
همچنین در ا ین منشور آمده است: "افغانستان آینده کشوری است که دارای نظام دولتی جمهوری مبتنی بر ارزش‌های جهان‌شمول و پذیرفته‌شده شهروندی و مردم‌سالار خواهد بود."
بر اساس راهکار پیشنهادی این حزب، نخست نیاز است تا سلسه گفتگوها بین شهروندان افغانستان تحت مدیریت خود آنان و با حمایت سازمان ملل و دیگر نهادهای علاقه‌مند و موثر بین‌المللی برای رسیدن به اجماع ملی و توافق روی مکانیزم عملی دوره گذار یا انتقالی راه‌اندازی شود.
به باور این حزب تازه تاسیس، به‌دلیل نبود یک حاکمیت مشروع و مقتدر، افغانستان به پناه‌گاه امن گروه‌های تروریستی مبدل شده است.
ناگفته نماند، چندین تشکیل سیاسی دیگر از جمله شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان ، جبهۀ مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود و حرکت ملی صلح وعدالت به رهبری حنیف اتمر وزیرخارجۀ سابق دربرابر طالبان اعلام موجودیت کرده و فعال هستند.
سوال اینجا است که هدف از ایجاد این حزب چیست؟ و ایجاد احزاب جدید در شرایط کنونی افغانستان چقدر موثر خواهد بود؟
دراین باره آقای رحمت الله روند، کارشناس مسائل سیاسی و عضو اتحادیه نویسنده گان روسیه در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک گفت: "در افغانستان تشکیل احزاب سیاسی همواره رنگ قومی داشته است. تشکیل حزب ملی ازادی توسط اقای نبیل و شرکا وی نیز از این خصوصیت مبرا نیست."
آقای روند گفت: حزب ملی ازادی که توسط یک فرد پشتون تبار (اقای نبیل) ایجاد شده است، یک خصوصیت بارز دارد که آن را از دیگر احزاب و نهاد های دیگری که توسط هم میهنان پشتون مان قبلا ایجاد گردیده بود، متمایز می سازد و آن شاخص مهم، تاکید بر ایجاد نظام غیرمتمرکز است.
این کارشناس افزود: "بصورت معمول سیاسیون پشتون بلا استثنا با نظام غیر متمرکز و نظام فدرال حساسیت دارند. از جانب دیگر، ایجاد احزاب سیاسی در خارج از کشور، به نظر من، برای مبارزه علیه حاکمیت متحجر طالبانی کمتر موثر خواهد بود."
در ادامه آقای روند اضافه کرد: شرایط افغانستان که تسلط سیاه طالبانی اوضاع را از هرنگاه برای زنده گی مردم در آن بکلی مختنق ساخته است، ایجاب ایجاد جبهه های داغ مسلح را می نماید. هر حزب سیاسی کنون در اوضاع و احوال افغانستان مزید بر فعالیت های سیاسی و روشنگری در سطح ملی و بین المللی باید مبارزه مسلحانه و ایتلاف و اتحاد با احزاب مشابه را از نظر دور نداشته و در برنامه و اهداف خود بگنجاند.
به گفته وی: "تشکیل حزب ملی ازادی توسط اقای نبیل با برنامه ایجاد نظام غیر متمرکز یک اغاز نو است، فکر نمی کنم که همتباران اقای نبیل با ایشان کمتر موافق باشند و اورا مورد حمایت قرار دهند. توجه اقای نبیل به ایجاد نظام غیرمتمرکز با درک نا همگونی جغرافیایی و تباری افغانستان یک گام نیک است. امید است که دگر سیاسیون پشتنون هم این مسیر را در پیش گیرند. به قول معروف گذشت زمان نشان خواهد داد."
از سوی دیگر دراین باره آقای غوث جانباز، کارشناس مسائل روابط بین الملل، قبلا دیپلومات افغان در مسکو در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک گفت: در قسمت ایجاد و یا تشکیل یک حزب جدید به نام حزب ملی آزادی افغانستان، هنوز دقیق معلوم نیست که این یک حزب است یا یک حرکت است و بلاخره چه تشکیل به خود خواهد گرفت و کی ها در راّس این جنبش نو قرار خواهد گرفتند. تا جای که دیده میشود آقای رحمت‌الله نبیل که قبلاً قمندان گارد محافظوی ریاست جمهوری بودند و بعداً به حیث ریس ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان تعین شدند در راّس هستند و گفته میشود یک تعداد کسانی که هم‌فکر آقای نبیل هستند آنها هم در این جا قرار خواهد داشتند.
آقای جانباز گفت: "در شرایط که ما قرار داریم در افغانستان اوضاع تنوع افکار سیاسی عملاً در خاک افغانستان (در داخل افغانستان) وجود ندارد و حتی ممنوع است حضور افکار سیاسی متنوع به طور کلی ممنوع است خوب است که حرکت ها و احزاب گوناگون ایجاد میشوند، امید میرود که این احزاب هرچه بیشتر در داخل خاک افغانستان حضور پیدا بکنند تا به این ترتیب تمام حرکت های که ایجاد میشود در بیرون کشور این حرکت ها همان فضای که حاکم است در داخل افغانستان آن را احساس کنند و فشار که باید و شاید بالای طالبان وارد شود از این طریقه ها و شیوه ها هم کار بگیرند."
آقای جانباز اضافه کرد "طوری که قبلاً هم گفتم هر حزب و هر حرکت که ایجاد میشود که او به ترتیبی صبغه ملی داشته باشد نه صبغه قومی نه صبغه محلی این حرکات بسیار خوب است برای افغانستان و برای از این که فشار بالای گروه حاکم طالبان که یک گروه شبه نظامی است بالای شان هرچه بیشتر شود."
وی خاطرنشان ساخت که "این حرکات ملی بدون شک که طالب را وا میدارد میکند تن به مذاکره بدهد و راهی بدون تامین مذاکرات و پیش‌برد مذاکرات وجود ندارد باید مذاکرات صورت بگیرد و در نتیجه مذاکرات بین الافغانی افغانستان برود به طرف یک مرحله گذار تا در آنجا افغان ها بتوانند در یک قرارداد نو اجتماعی دسترسی پیدا بکنند، برسند و در باره نظام بعدی سیاسی افغانستان تصمیم بگیرند."
آقای جانباز تاکید کرد "تا جای که دیده میشود حرکت را که آقای نبیل شروع کرده هم همانطور یک برنامه را در نظر دارد که میخواهد دیالوگ بین‌الافغانی را ایجاد بکند که در نتیجه این دیالوگ یک مجلس یا یک تشکیل اجلاس موّسسین به میان بیاید که آنجا نتیجه گیری شود و در آنجا یک فیصله و تصمیم صورت بگیرد تا در مورد آینده افغانستان در آنجا تصمیمات بعدی گرفته شود، این کار شان از نظر من یک کار قابل استقبال است."
وی افزود: طوری که پیشتر هم گفتم هر حرکت در افغانستان قابل استقبال است هر فشاری که بالای گروه حاکم شبه نظامی طالبان وارد میشود قابل استقبال است و ما از همه شان باید دفاع بکنیم چه از حرکت آقای اتمر است، چه از حرکت آقای نبیل باشد.
در جمع بندی این کارشناس مسائل روابط بین الملل چنین گفت: قبلاً شورا های در انقره ایجاد شده بود یک گروه دیگر بنام گروه جمهوری خواهان همچنان ایجاد شده و فعالیت میکنند، همه اینها امکانات زمینه سازی را برای فعالیت های سیاسی رونده در افغانستان فراهم میسازد و امید میرود که منطقه، مردم افغانستان و فرا منطقه در این قسمت همراه نیرو های ملی و بی‌طرف در افغانستان همکار باشند.
