تاکید بر تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان؛ آیا ایران در قبال طالبان کوتاه خواهد آمد؟
17:20 28.01.2022 (بازآوری شدن: 23:19 28.01.2022)
© Photo / twitter/Balkhi
عضو شوید
در حال که فقر به شدت دامنگیر مردم افغانستان شده و اقتصاد کشور بنابر دلایل مختلف سقوط کرده است، بحث ایجاد دولت همه‌شمول بالا گرفته است و ملل متحد، جامعه جهانی، کشورهای منطقه و همسایه و سیاسیون کشور همه بر ایجاد دولت فراگیر در افغانستان تاکید دارند.
ایران بارها بر تشکیل دولت فراگیر در افغانستان توسط دولت طالبان تأکید کرده و این مسأله را پیش شرط به رسمیت شناختن دولت طالبان خوانده است. وزیر خارجه ایران گفته است که این کشور پس از ایجاد دولت فراگیر در افغانستان درباره برسمیت شناختن دولت طالبان تصمیم خواهد گرفت.
حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه در "همایش ملی ایران و همسایگان" صحبت می‌کرد، گفت که هیات طالبان در سفر رسمی به این کشور تقاضای تحویل‌گیری سفارت افغانستان در تهران را مطرح کرد اما ایران در پاسخ به این تقاضا، شرط تشکیل حکومت فراگیر را مطرح کرده است.
وزیر خارجه ایران گفته است که امنیت مرز دو کشور، مردم افغانستان و نیز تشکیل حکومت فراگیر "با مشارکت همه اقوام" برای ایران مهم است.
وی افزوده که "وقتی وزیر امور خارجه طالبان در جریان سفرش به تهران درخواست تحویل سفارت افغانستان را داشت، ما اعلام کردیم که دوستی‌ها و برادری‌های ما به جای خود، اما تاکید ما بر ضرورت تشکیل حکومت فراگیر با نگاهی به ثبات و امنیت پایدار در افغانستان است".
در مورد این که آیا ایران از موضع خود در برابر طالبان به تشکیل یک دولت فراگیر کوتاه خواهد آمد، احمد سعیدی، کارشناس مسائل سیاسی افغانستان به اسپوتنیک گفت:
"(ایران) با امریکا ضدیت دارد و می‌خواهد که با طالبان نزدیک شود، اما ایران با برخورد نادرست که طالبان با اهل تشیع می‌کنند راضی نیست".
آقای سعیدی می‌گوید که جامعه جهانی به رسمیت شناختن طالب یک مشکل حقوقی دارد:
"دنیا علیه طالب جنگ کرده و او را تروریزم گفته است. حالا اگر جهان با طالبان تعامل می‌کند در حال که تعدادی زیاد از طالبان تا هنوز در لیست سیاه هستند، به این معناست که دنیا با تروریزم تعامل می‌کند".
کارشناس مسائل سیاسی افغانستان افزود:
"طالب قدرت را به زور گرفته است. اگر طالب را دنیا به رسمیت بشناسد، بعد از هر کس کودتا می‌کند و به زور نظامی قدرت را می‌گیرد پس مسئله انتخابات ماهیت و اعتبار خود را از دست می‌دهد. دنیا سردرگم است که با این گروه چه باید کرد؟".
پیرمحمد ملازهی کارشناس ارشد مسائل شرق آسیا، شبه قاره هند و کارشناس مسائل افغانستان و پاکستان می‌گوید که بحث دولت فراگیر به وسیله طالبان بیشتر شعاری است و طالب مدعی است که دولت شان فراگیر است:
"همه کشورها دولت فراگیر را مطرح می‌کنند ولی در واقع آنها به دنبال منافع خود هستند. ایران هم منافع خاص خود را درنظر دارد. ایران سفارتخانه خود را در کابل تعطیل نکرد و سفیر خود را فرانخوانده است. معنای این عمل این است که منافع ایران در تعطیلی سفارتخانه اش در کابل نبوده است به عبارتی ایران طالبان را به‌صورت دو فاکتو برسمیت شناخته است ولی برای اعلام رسمی ملاحظاتی دارد. سایر کشور ها چنین وضعیتی با دولت طالبان دارند".
کارشناس مسائل افغانستان و پاکستان می‌گوید که این که ایران از موضع خود مبنی بر دولت فراگیر کوتاه خواهد آمد یانه موضوعیت ندارد. منافع سیاسی اقتصادی تجاری و امنیتی حرف اول را می‌زند:
"اگر منافع ایجاب کند تلقی طالبان از دولت فراگیر پذیرفتنی می‌شود و اگر ایجاب نکند شعار دولت فراگیر با شدت وحدت بیشتری امکان طرح دارد. با این حال به باور من ایران سیاست هایش در افغانستان را در تضاد با امریکا و هماهنگ با روسیه و چین تنظیم خواهد کرد. منافع اش در این است".
روابط طالبان و ایران اکنون چگونه توسعه می‌یابد و دورنمای آن را چطور می‌بینید، آقای ملازهی گفت:
"مناسبات ایران و طالبان تابعی از فاکتورهای متفاوت است. یکی از این فاکتورها بحث حق آبه سیستان و هامون از آب رودخانه هیرمند و خراسان از هریرود است که طالبان تاکنون حاضر به رها سازی آب از سدهای کمال خان و کجکی و سد سلما نشده اند. افکار عمومی در ایران بدون حل این مشکل موافق توسعه مناسبات ایران و طالبان نیست".
پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل افغانستان و پاکستان اضافه کرد:
"عامل دوم مانع در توسعه مناسبات انتظارات جمعیت شیعه افغانستان از ایران است. این موضوع مهمی که دولت ایران نمی‌تواند نادیده بگیرد. به‌ویژه که علمای دینی ایران در این باره نظر حمایتی از شیعیان افغانستان دارند و این دولت را تحت فشار برای تاکید روی دولت فراگیر قرار می‌دهد. با این حال باید درنظر داشت که طالب واقعیت امروز افغانستان است و ایران بیش از 900 کیلومتر مرز مشترک با دولت طالب دارد. تثبیت یک دولت قوی در کابل به نفع ایران است. بر این اساس با باور من ایران برغم همه حرف‌ها و حدیث‌ها در نهایت نفع خود را در توسعه مناسبات سیاسی، اقتصادی و تجاری و بهره گیری از ظرفیت های دو کشور خواهد یافت و نه جنبه شعاری که معمولاً عمر کوتاهی دارند".
وزیر خارجه ایران در پاسخ به این درخواست متقی گفت، زمانیکه دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام شکل گرفت، آن وقت می‌توانیم راجع به شناسایی وضعیت دولت جدید و واگذاری سفارت افغانستان به هیئت حاکمه اصلی که سر کار می‌آید، صحبت کنیم".
وزیر خارجه ایران در پاسخ به این درخواست متقی گفت، زمانیکه دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام شکل گرفت، آن وقت می‌توانیم راجع به شناسایی وضعیت دولت جدید و واگذاری سفارت افغانستان به هیئت حاکمه اصلی که سر کار می‌آید، صحبت کنیم.
پیش از این وزارت خارجه دولت طالبان اعلام کرده که با سفارت خانه های افغانستان در کشورهای مختلف در ارتباط است و از آنها خواسته تا همانند گذشته به فعالیت های خود ادامه دهند.
