هنوز عقب نشینی نیروهای امریکا تمام نشده بود که تحلیل گران به بحث در باره انواع، کیفیت، شمارگان و کاربرد تجهیزاتی پرداختند که به دست طالبان افتاده بود، چه نیروهای امریکا پشت سرگذاشته بودند یا آنچه طالبان از نیروهای شکست خورده و عقب نشسته ارتش افغانستان، به غنیمت گرفته بودند.
ارزیابی برخی تحلیل گران براساس برآوردهایشان از تجهیزاتی بود که نیروهای امریکا استفاده می کرده اند یا در طول درگیری های داخلی به نیروهای ارتش افغانستان، تحویل داده بودند و طالبان در ۲ ماهه آخر حضور امریکا در افغانستان به غنیمت گرفته بودند. بر اساس آمار و ارقام سرسام آور وزارت دفاع آمریکا؛ این تجهیزات شامل بیش از پنج هزار قطعه دستگاه و سامانه مخابراتی، بیش از ۱۷۰۰ خودرو در انواع گوناگون و بیش از ۸۰ هزار سلاح کوچک می شود که واشنگتن تنها در سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به نیروهای ارتش افغانستان تحویل داده بود.
همچنین بر اساس گزارش موازنه نظامی از موسسه بین المللی بررسی های راهبردی، ارتش افغانستان تا ۲۰۲۰ نزدیک به ۱۸۰ پرنده بال ثابت و گردان (بالگرد) به همراه ۷۷۵ قطعه انواع توپ در اختیار داشته و هنوز مشخص نیست چه تعداد از آنها در جریان پیشروی های آهسته این گروه در افغانستان، به دست نیروهایش افتاده است؟ شمار این تسلیحات به همراه تجهیزاتی که نیروهای آمریکا نتوانسته بودند نابود کرده یا از کار بیندازند و در هنگامی که به دست طالبان رسید هنوز توانایی عملیاتی داشته، هم معلوم نیست.
هر چند شاید به کار انداختن برخی از این تجهیزات برای طالبان، بسیار دشوار و پیچیده باشد، اما مطمئنا می توانند بسیاری از سلاح های کوچک تر و ساده تر را استفاده کنند. گذشته از سلاح های برجای مانده که دست نخورده، باقی مانده، شمار متعدد دیگری شامل برخی از سلاح هایی که نیروهای آمریکا غیرعملیاتی کرده اند، شاید قابل تعمیر و راه اندازی دوباره باشد.
افزون بر این، برخی تحلیل گران تاکید می کنند که گرچه شاید این تجهیزات قابلیت راه اندازی و عملیاتی شدن دوباره نداشته باشد، اما می تواند نشانگر چگونگی عملیات و فعالیت نیروهای آمریکا در صحنه نبرد باشند. امکان دارد برخی هم پیمانان نزدیک طالبان به ویژه چین و پاکستان، توانایی عملیاتی کردن آنها را داشته باشند، اما این پرسش مطرح است که آیا چین و پاکستان خواهند توانست به دیدگاه تازه ای از چگونگی کاربرد واقعی آنها توسط نیروهای آمریکا، دست یابند.
باید به این نکته توجه کرد که بسیاری از تجهیزاتی که آمریکا به نیروهای ارتش افغانستان، تحویل داده، نسبتا ساده و کمتر پیشرفته بوده و بنابراین چین و پاکستان به سختی می توانند از آنها تصویر تازه ای از عملکرد نیروهای نظامی آمریکا در جنگ به دست آورند. افزون بر این پاکستان دارای مجموعه ای از تجهیزات پیشرفته تر زمینی، هوایی و مخابراتی ساخت آمریکا به ویژه جنگنده اف ۱۶ است و بدون شک اسلام آباد تاکنون به ارتش و کارکنان فنی اش، امکان بررسی این هواپیما و دیگر تجهیزات آمریکایی را داده است.
در نهایت با اینکه مجموعه تسلیحاتی که نیروهای آمریکا برجای گذاشته اند یا طالبان از نیروهای شکست خورده ارتش و دولت افغانستان به غنیمت گرفته اند، بیشتر یادآور کلی این رخداد اندوهبار است. اما نباید در تاثیر و پیامد این باخت ها و زیان ها، اغراق شود، حتی با اینکه نشانگر نمونه دیگری از هزینه سرسام آور جنگی است که شاید واشنگتن سال ها پیش، در آن بازنده شده بوده است.
"داو اس زاکهایم" نویسنده این نوشتار، مشاور بلندپایه مرکز بررسی های راهبردی و بین المللی است که سال ها از مقام های بلندپایه وزارت دفاع آمریکا "پنتاگون" بوده است.
