رهگیری در آسمان
ایل-76 از شرکت هوایی خصوصی کازان "Aerostan" به دستور دولت افغانستان از البانی به سمت پایگاه هوایی بگرام پرواز کرد. در طیاره 1300 جعبه مهمات 7.62 میلی متری برای سلاح های سبک وجود داشت.
این نخستین پرواز برای ولادیمیر شارپاتوف قوماندان طیاره بود. او پیلوت با تجربه سالها در شرکت های مختلف حمل و نقل - در سراسر جهان، از جمله با محموله های نظامی، کار کرده بود. علاوه بر او، شش عضو عمله نیز در طیاره حضور داشتند.
در آسمان افغانستان، در منطقه کندهار، طیاره ایل-76 را یک طیاره جنگی MiG-21 جنبش طالبان* رهگیری کرد که با دولت کابل مخالف بود. آنها برای بازرسی محموله خواستار فرودآمدن بر زمین شدند. خدمه طیاره ترانسپورتی سعی کردند وقت کمایی کنند و حتی جهت رهایی از تعقیب طیاره MiG سعی نمودند، اما به راحتی می توانست آنها را سقوط دهد. علاوه بر این، روسها اطمینان داشتند که پرواز آنها کاملاً قانونی است.
روز اول پس از فرود، اعضای خدمه اجازه خارج شدن از طیاره را نداشتند، شب دوم را آنها در هوای آزاد در میدان هوایی گذراندند. این محموله مطابق با استاندارد های سازمان بین المللی هوایی کشوری بود - کارطوس به عنوان مهمات استفاده می شدند و سلاح محسوب نمی شدند. با این وجود، با تلاشی در طیاره، طالبان جعبه ای با مهمات ممنوع از کالیبر بزرگ را در میان پنجاه تن کارطوس پیدا کردند. طبق یک نظر، آنها خود این مرمی ها را آورده بودند، تا عمله و طیاره را بازداشت کنند.
پیلوتان بلافاصله دستگیر شدند و متهم به دخالت در امور داخلی افغانستان و تهیه سلاح به اتحاد شمال متهم شدند. آنها را در دو اتاق کوچک خدمات یکی از هوتل های کندهار انداختند. نگهبانان مسلح – طی 24 ساعت بر آنها نظارت می کردند. آنها حتی تجهیزات سنگین – تانک ها و اسلحه ضد هوایی را نیز آوردند.
سرنوشت کاملاً نامعلوم
ماههای ناامیدکننده اسارت به درازا کشید. سپس آنها محاسبه كردند: 378 روز - در گرما، بدون لباس نورمال، با كمبود شدید آب. به دلیل شرایط غیر صحی و سوء تغذیه، بسیاری از آنها بیمار شدند. به این ترتیب، شارپاتوف به زخم معده مبتلا شد و دچار زردی شد.
پیلوتان فهمیدند: آنها می توانند هر لحظه اعدام شوند. طالبان آنها به محاکمه کردم به اساس قانون شریعت تهدید کردند. افراد مسلح و ساکنان محلی غالباً دور هم جمع می شدند و خواستار انتقام جویی از "شوروی" شدند.
قوماندان ایل-76 یادآوری كرد:«ما نمی دانستیم که فردا چه خواهد شد، ما در بلاتکلیفی زندگی می کردیم. بدترین روز در اسارت این بود که نگهبانان یک شب ما را از خواب بیدار کردند و ما را سوار بس کردند. من فکر کردم که آنها ما را به اعدام می برند. معلوم شد که آنها می خواستند ما را پنهان کنند، چون رسانه های روسی گزارش داده بودند كه اردوی روسیه برای آزادسازی ما عملیاتی را آماده می كند».
اگرچه این پرواز با دولت روسیه مورد توافق قرار نه گرفته، اما در پنجمین روز پس از توقیف، یک هیئت رسمی از تاتارستان وارد قندهار شد، و نمایندگان وزارت خارجه چندین بار به اینجا آمدند. طالبان در بدل تحویل موترهای باربری کاماز، قطعات یدکی هلیکوپترها، موافقت کردند، تا پیلوتان خلبانان را آزاد کنند، آنها غرامت و کمک های بشردوستانه مطالبه می کردند. دیپلمات ها جهت کمک به رهبری عربستان سعودی و پاکستان و به شورای امنیت سازمان ملل مراجعه می کردند. اما زندانیان آزاد نشدند.
شرایط طالبان دائماً در حال تغییر بود. ابتدا آنها خواستار آزادی چندین هزار افغان شدند که گفته می شد، پس از جنگ شوروی و افغانستان در روسیه به سر می برند. سپس - متوقف کردن حمایت از دولت کابل و قطع ارتباط با آن را مطالبه کردند.
استفاده از زور در نظر گرفته نشده بود - روسها، به احتمال زیاد، هنگام تلاش برای رهایی آنها کشته می شدند.
فرار جسورانه
تنها یک چیز باقی مانده بود - فرار، در طیاره خود. پیلوتان برای نگهبانان توضیح دادند كه چنین سیستم پیشرفته طیاره ه نیاز به نگهداری منظم دارد، در غیر این صورت موتورها خراب می شوند. طالبان احتمالاً راجع به ایل روسی معلومات داشتند، بنابراین آنها موافقت کردند که به عمله اجازه ورود به طیاره بدهند. ابتدا به شکل گروهی و سپس به همه یکجا.
در تمام این ماه ها، طیاره حمل و نقل در میدان هوایی کندهار با سوخت کامل ایستاده بود. به مدت چند ماه، پیلوتان به طالبان و امنیت میدان هوایی آموختند که آنها باید در نزدیکی طیاره قرار داشته باشند.
پیلوتان با کار در میدان هوایی، محل استقرار طیارات جنگی را تعیین کردند و حتی محاسبه کردند که طالبان طی چه مدت میتوانند آنها را به هوا بلند کند. آنها فهمیدند که MiG ها تنها 15-20 دقیقه پس از برخاستن خود را به ایل رسانده می توانند و طیارت جنگی فقط برای چهل دقیقه سوخت داشتند - یعنی، آنها نمی توانند برای مدت طولانی طیاره فراری را تعقیب کنند.
تاریخ فرار به صورت اتفاقی پیشنهاد شد. در 16 اگست سال 1996، خلبانان به میدان هوایی آورده شدند. آنها چرخ آسیب دیده را تعویض کردند، اما از فرصتی خواستند که دوباره انجن ها را بررسی کند. بعد از اینکه منتظر ماندیم تا تقریباً همه نگهبانان برای نماز جمعه رفتند، عمله موتورها را چالان کردند و به سوی خط پرواز حرکت کردند.
برای چند دقیقه ، امنیت فرودگاهی به هیچ وجه نسبت به این اقدامات واکنشی نشان نداد و با ظن بودن چیزی اشتباه ، در چندین اتومبیل در داخل هواپیما حرکت کرد. "ایلو" از لحاظ انتقادی فاقد سرعت بود ، فقط در آخرین صفحه باند فرودگاه از زمین خارج شد. با سرعت 230 کیلومتر در ساعت ، این ماشین تقریباً به حصار میدان هوایی برخورد کرد. نگهبانان روی هواپیما خلع سلاح شدند و با طناب های از پیش آماده شده گره خورده بودند. این واقعیت که مسلمانان روز جمعه یک روز مرخصی را به دست فراریان بازی می کنند. حتی خلبان جنگنده از شهر خارج شد.
آنها برای مخفی شدن از سیستم های دافع هوا، در ارتفاعات بسیار کم در افغانستان بدون ارتباط با سرویس های هوایی زمینی، بر فراز افغانستان پرواز کردند. ایل-76 عازم ایران و از آنجا، در خلیج فارس، به امارات متحده عربی رفت. عصر در آنجا فرود آمدیم. عمله را از آنجا به خانه تخلیه کردند.
رئیس جمهور بوریس یلتسین برای قهرمانی، شجاعت و تاب آوری، به قوماندان طیاره ولادیمیر شارپاتوف و کوپیلوت Gazinur Khairullin عنوان قهرمان روسیه اعطا کرد. راهنما الكساندر زدور، مهندس پرواز آسكات ابیبیازوف، مهندسین برجسته سرگئی بوتوزوف، ویكتور رایازانف و اپراتور رادیویی یوری وشیووسسه به مدال شجاعت تقدیر شدند.
*طالبان سازمان ممنوع در روسیه
