اولگا تاناس (Olga Tanas)، انا شیریایفسکایا (Anna Shiryaevskaya) و دئین میرتو (Dan Murtaugh) در مقاله منتشره در نشریه Bloomberg (امریکا) می نویسند، خط لوله نو گاز که بنام «قوت سایبیریا» مسمی شده، بخش پروژه ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه درباره کاهش وابستگی روسیه به بازارهای اروپایی گاز و راه یافتن به بازارهای در حال انکشاف سریع آسیا می باشد. برای چین، تولید داخلی انرژی که نمی تواند تقاضای رو به افزایش را مرفوع سازد، این خط لوله گاز میتواند به منبع جدید کلیدی واردات مبدل گردد.
1.«قوت سایبیریا» چیست؟
این خط لوله گاز که توسط کمپنی بزرگ انرژی روسیه گازپروم ساخته شده، در حدود 3000 کیلومتر از معادن گاز چایاندین و کوویکتین در سردترین نقطه سایبیریا، تا بلاگووشنسک واقع در مرز چین امتداد دارد. قسمت چینی این خط لوله با بخش روسی متصل شده و در نتیجه باید 3370 کیلومتر دیگر تا جنوب امتداد یابد و به شانگهای برسد. بخش روسی "قوت سایبیریا" توسط گازپروم کنترول خواهد شد که در سال 2014 توافق نامه ای به ارزش 400 میلیارد دالر امضا کرده که آن را به صدور 38 میلیارد متر مکعب گاز در سال به مدت 30 سال به شرکت ملی نفت و گاز چین مکلف می سازد. این بزرگترین قرارداد در تاریخ این کمپنی روسی است.
2. اکنون وضعیت لوله کشی گاز چگونه است؟
در ماه اکتوبر، گازپروم آن را با گاز پر کرد. افتتاح رسمی اوایل دسمبر برگزار می شود. آن را پوتین و شی جینپینگ، رئیس جمهور چین به صورت پل تلویزیونی برگزار خواهند کرد. گازپروم قصد دارد صادرات را با تحویل نمودن 10 میلیون متر مکعب گاز در روز و رسیدن به حداکثر توان عبوری در سال 2025 آغاز کند. در آینده، روسیه ممکن است این سیستم را در جهت غرب گسترش دهد و به گاز سایبیریا امکان جریان یافتن به هر دو فراهم سازد.
3. چرا این خط لوله برای روسیه مهم است؟
"قوت سایبیریا" می تواند در صورت بدترشدن روابط با اروپا به مثابه بیمه کار کند. تاکنون مقدار بیشتر گاز روسیه به طور عمده از طریق خطوط لوله در اوکراین به غرب صادر می شد. علاوه بر این، روسیه گاز طبیعی مایع را توسط تانکرها صادر می کند که در شبه جزیره یامال در شمال سایبیریا و در جزیره ساخالین در نزدیکی جاپان تولید می شود. روسیه و اوکراین سالهاست که درباره هزینه ترانزیت بحث می کنند. روسیه دو بار صدور گاز را در اواسط زمستان متوقف کرده بود. علاوه بر این، روسیه ذخایر بزرگ گاز دست نخورده در شرق دور، نزدیک به چین، نسبت به اروپا، دارد.
4. چرا چین به لوله گاز "قوت سایبیریا" احتیاج دارد؟
چین بزرگترین مصرف کننده و وارد کننده منابع انرژی در جهان است. گاز روسیه جریان گاز که از معادن چینی میرسد، تکمیل می کند و ممکن از گاز مایع که توسط تانکرها تأمین می شود، ارزانتر تمام شود. طرفین در مورد خط لوله دوم گاز به نام "قوت سایبیریا -2" در حال مذاکره هستند که مناطق صنعتی در سواحل شرقی چین را تامین خواهد کرد. جمهوری مردم چین همچنین از خط لوله گاز ترکمنستان - چین استفاده می کند که از طریق آن گاز عمدتاً از ترکمنستان از طریق ازبکستان و قزاقستان صادر می شود. پوتین پیش بینی میکند که رشد "عظیم" تقاضای چین به انرژی به خطوط لوله جدید و افزایش صادرات گاز مایع نیاز دارد. هم شرکت گازپروم و هم شرکت نواتک که گاز مایع را در بحیره کارسک، در شبه جزیره یامال تولید می کنند، از این استفاده خواهند کرد.
چین حالا از کجا گاز می گیرد؟
در طول یک دهه گذشته، چین به مصرف کننده بزرگ گاز مبدل گشت. براساس معلومات آژانس بین المللی انرژی، تنها در دو سال گذشته، مصرف گاز در چین به اندازه 33 درصد افزایش یافته است. واردات سهم روز افزون را در این مصرف تشکیل میدهد، در سال 2018 میزان آن 43 درصد بود. حدود دو پنجم از طریق خط لوله گاز ترکمنستان - چین وارد شده و باقی مانده آن – گاز مایع بود که عمدتاً از استرالیا، قطر، مالیزیا و اندونزیا وارد می شود. در چین پس از آنكه دولت میلیونها تولید کننده و خانوار را مجبور كرد که به جای زغال سنگ از گاز ایکالوژیکی استفاده نمایند، تا با مشکل ناشی از دود و كاهش انتشار كاربن دای اکساید مقابله نماید، تقاضا به گاز افزایش یافت.
6. این همه برای اروپا به چه معنی می باشد؟
"قوت سایبیریا" موقعیت روسیه را در مذاکرات مربوط به قراردادهای گاز با کشورهای اروپایی تقویت می کند. اگر روسیه بتواند گاز خود را به شرق صادر کند، غرب، ممکن، به پرداخت پول زیادی مجبور گردد، تا واردات را تامین کند. به موازات آن، گازپروم در حال افتتاح خط لوله جدید انتقال گاز زیر بحیره بالتیک معروف به Nord Stream-2 است و از این طریق ظرفیت مسیر شمالی موجود را دو برابر می کند. این مساله به روسیه فرصت خواهد داد، تا در صورت افزایش تنش، صدور گاز از طریق اوکراین را به طور کامل متوقف سازد.
7. قیمت این گاز چگونه تشکل خواهد یافت؟
به گفته پوتین، قیمت گاز که از خط لوله "قوت سایبیریا" عبور می کند، به قیمت نفت بستگی دارد. خریداران اروپایی از سیستم مشابه استفاده می کنند. به گفته مقامات روسی، قیمت اساسی در این فرمول حدود 360 دالر هر هزار متر مکعب تعیین شده است. این به سطح قرارداد گازپروم با آلمان نزدیک می شود. کمپنی PetroChina ادعا می کند که قیمت گاز عرضه شده توسط خط لوله "قوت سایبیریا" در مقایسه با منابع آسیای میانه دارای قابلیت رقابتی خواهد بود.
