بیرون رفتن سپاهیان شوروی از افغانستان —آغاز جنگ درونی میان مجاهدین دیروز-چیرگی طالبان بر پهنه ی گسترده ی از افغانستان —برپایی امارت اسلامی افغانستان —یورش لشکریان امریکایی بر طالبان-نبود پشتیبانی و همیاری مردمی از طالبان در برابر امریکایی ها —همکاری برخی مجاهدین پیشین با سپاهیان امریکایی که سرانجام به سرنگونی امارت اسلامی طالبان کشیده شد و حکومت طالبان واژگون گردید.
این نکات یاد آوری می کند؛ که پدیده ی به نام جهاد نمی تواند مردم افغانستان را یکپارچه کند-پیوستگی مردم برای اسلام، نمی تواند مردم افغانستان را کنار هم بیاورد- قومیت و قومگرای نمی تواند پیوستگی و یکپارچگی مردم افغانستان را پشتیبانی و تضمین نماید. مردم افغانستان همانند دیگر مردمان، خواهان بهرمندی از توانمندی ها و ابزارها و آسایش مردمان مغرب زمین هستند و تلاش دارند ابزارها و توانای های غرب را در خدمت گیرند و دل بسته و خواهان رویارویی با غرب نیستند، اما به فرهنگ و سنتها و باورهای خود سخت پایبند هستند. این گزاره ها، آموزه ی بس بزرگ به سیاست پیشگان افغانستانی داد که باید رویه ی را برگزینند که تمام گزارهای یاد شده را دربر گیرد!
براین پایه است که نمودهای زندگی صنعتی و مدرن امروزی در جامعه افغانستان پدیدار شده است، مانند-آزادی جریان اطلاعات-حرکت به سوی برپایی نهادهای مدنی به جای پیوندهای قبیله و قومی-استوار نمودن حکومت قانون و تقویت نهادهای دولتی- به رسمیت شناختن حقوق زنان و حذف نگاه زایشی به زنان-انکشاف روابط با دیگر کشورها و گسترش تجارت و صنعت افغانستان از راه مبادلات خارجی گروهها و احزاب سیاسی متاسفانه یا از جایگاه مذهبی، یا مانند طالبان و گروههای وابسته از جایگاه قومیتی برخوردارند و تا به امروز اندیشه حزبی که بتواند بر پایه تجربه ای تاریخی ملت افغانستان در پی تدوین برنامه ی دراز مدت و همه جانبه برای انکشاف افغانستان باشد در سطح گسترده و فراگیر درخور توجه مردم افغانستان نبوده است. حتی احزابی که عناوین دمکراتیک داشتند اسیر پیوندهای قومی قبیله ای بودند وهمین عامل فساد زا این احزاب را ناکام در برپای اهدافشان گذاشت.
جبهه جهادی امروز افغانستان، جبهه جهادی اندیشه و تفکر است. تمام اندیش ورزان و متفکران و صاحبان مفکوره افغانستانی باید با جدیت کوشش نمایند، تا انسداد فکری و برنامه ریزی دراز مدت در افغانستان را بگشایند! بحران سیاسی افغانستان ریشه در لاینحل ماندن مناسبات مذهبی و سنتی با نمودهای زندگی مدرن است!
افغانستان نه پاکستان است نه ایران است و نه دیگر کشورهای آسیای مرکزی، مردمی باورمندی دارد، که می خواهند با حفظ هویت و شخصیت خویش زندگی شرافتمندانه و عزتمندانه داشته باشند!
راه دستیابی به سعادت ملت افغانستان از میان احزاب قدرت طلب و متعصبان کور مذهبی نمی گذرد، راه سعادت در تلاش و کوشش صاحبان مفکوره، استادان دانشگاه و همه کسانی است که می توانند افکار عمومی را به حرکت درآورند.
نویسنده: حمید تبرزن
