علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، اعلام کرد که این کشور با طالبان افغانستان مذاکره کرده است. دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با اعلام این مطلب تصریح کرده است که مذاکره با طالبان ادامه خواهد یافت و این مذاکرات با اطلاع دولت کابل صورت گرفته است.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران که از سوی همتای افغانی‌اش به کابل دعوت شده بود اعلام کرده که ایران با گروه طالبان مذاکره کرده است. دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران همچنان گفته است که مذاکره با طالبان ادامه خواهد یافت و این مذاکرات با اطلاع حکومت افغانستان صورت گرفته است.
از حدود دو سال پیش، مقام‌های امریکایی و شماری از سران نهادهای امنیتی افغانستان بارها از "ارتباط و حتی کمک تجهیزاتی و نظامی" ایران به طالبان ابراز نگرانی کرده اند.
که در آن وقت سفیر ایران در کابل این ادعاها را رد کرده و گفته بود که با طالبان تماس داریم و حتی این تماس را تبدیل به ارتباط نکردیم زیرا نخواستیم برای طالبان مشروعیت‌زایی شود.
در مورد اینکه آیا ایران با چه طرف از طالبان و در کدام جا مذاکره است است و آیا از این مذاکرۀ ایران افغانستان رضایت داشته، پیرمحمد ملازهی، استاد ارشد و کارشناس مسایل افغانستان، پاکستان و هند به خبرگزاری بین‌المللی اسپوتنیک گفت:
"واقعیت این است که تا حالا به شکل که آقای شامخانی در کابل مطرح کرد، مسئله مذاکره و تماس ایران با طالبان مطرح نبوده است. لااقل به سطح رسانه‌ها مورد تایید رسمی قرار نداشته است. آیا اینکه دولت ایران مذاکرات که با طالبان انجام داد در کجا و یا چه طرف صورت گرفته است و یا افغانستان از آن رضایت داشته یا خیر؟ اطلاعات موثق وجود ندارد".
استاد ارشد و کارشناس مسایل افغانستان، پاکستان و هند می‌گوید که بعضی به این معتقد اند که این مذاکرات با ملا هیبت الله یا شورای کویته صورت گرفته است.
ملازهی در این مورد به اسپوتنیک گفت:
"در واقع بعضی ها به این معتقد اند که مذاکرات که صورت گرفته است با ملا هیبت‌الله و یا شورای کویته بوده است در واقع، در ارتباط با آن نگرانی های که ایران دارد از نفوذ احتمالی داعش در افغانستان با اینکه هم ایران و هم روسیه نگران اند که اگر داعش در افغانستان نفوذ کند امکان دارد که امنیت روسیه را از طریق آسیای مرکزی و امنیت ایران را از طریق غرب افغانستان تحت تاثیر قرار بدهد انجام شده است".
به گفته وی، مذاکرات که فعلاً روی آن صحبت می‌شود در ارتباط به این است که از ظرفیت طالبان در آینده در صورت لزوم (اگر داعش به شکل فعالی وارد عمل در ایران شود) در آن صورت طالبان مورد حمایت قرار گرفته و با داعش درگیر بشوند.
اما اینکه تا چه اندازه دولت افغانستان با همچو تفکر که در ایران وجود دارد هماهنگ است، پیرمحمد ملازهی به خبرگزاری بین‌المللی اسپوتنیک می‌گوید:
"جای تردید وجود دارد. برای این که افغان‌ها هر نوع حمایت از طالبان و هر نوع مذاکره با طالبان را که خارج از کنترول آنها (دولت افغانستان) باشد، به زیان امنیت ملی خودشان ارزیابی می‌کنند. به همین اساس قضاوت واقعاً خیلی مشکل است و نمی‌توان منصفانه گفت که این حرکت که ایرانی‌ها انجام داده اند تا چه اندازه مورد تایید دولت افغانستان است. حالا ممکن است مذاکراتی صورت گرفته باشد و بعد ایران به افغانستان اطلاع داده باشد که ما با طالبان مذاکره انجام داده‌ایم. ولی بر هر حال در کل قضیه به نظر می‌رسد که اتهاماتی وجود دارد".
در مورد اینکه آیا ممکن است ایران در نشست صلح مسکو با روسیه یکجا شده با گروه طالبان مذاکرات مشترک در باره صلح افغانستان را انجام دهد، کارشناس مسایل افغانستان افزود:
"با این ایران هم جز نشست مسکو بود این نشست خیلی پاسخ نداد به‌دلیل این که طرف‌های دیگر قضیه افغانستان عمداً پاکستان، عربستان سعودی، امارات،امریکا و خود دولت افغانستان است به طرح نشست صلح مسکو در باره افغانستان موافق نبودند. بنابر این خیلی امید وجود ندارد از این طریق (نشست مسکو) طالبان بتوانند به یک راه حل سیاسی با دولت افغانستان برسند در آن نشست که دولت کابل و یا امریکایی‌ها حضور نداشته باشند".
ملازهی استاد ارشد و کارشناس مسایل افغانستان، پاکستان و هند می‌گوید که به‌نظر وی آنچه که واقع بینانه تر است مذاکرات می‌تواند در قطر و یا در ابوظبی پیگیری شود. چنانکه هم پاکستان،عربستان و هم امارات سه کشوری بودند که در آن زمان دولت طالبان را به‌رسمیت شناخته بودند و تا حال هم پیوندهای بین طالبان هم از لحاظ فکری ایدئولوژیک و هم از لحاظ تدارکاتی وجود دارد.
در همین راستا آقای احمد سعیدی، کارشناس مسایل سیاسی افغانستان نیز اظهار نظر کرد. وی با اشاره به اینکه امریکا بدون کمک کشورهای ذیدخل چون ایران، پاکستان، هند، عربستان و روسیه نمی‌تواند صلحی را در افغانستان بیاورد، گفت:
"مشکل افغانستان ابعاد منطقوی و فرامنطقوی دارد، و باید منافع کشورهای منطقه مد نظر گرفته شود. از طرف دیگر، این روزها آقای اشرف غنی از امریکایی‌ها خفه است و یا امریکایی‌ها از آقای اشرف غنی خفه اند که امشب دونالد ترامپ هم به میدان هوایی بگرام خواهد آمد، باورم اینست که این‌ها (ایرانی‌ها) بخاطری آنها (طالبان) را دعوت کردند که به امریکایی‌ها بفهمانند که ما ابعادی داریم".
آقای سعیدی خاطر نشان ساخت که ایران در مذاکرات صلح افغانستان با طالبان نقش برارزنده دارد، اما امریکا اجازه نخواهد داد تا ایران در این روند دخیل باشد، وی گفت: "ایرانی‌ها نقش دارند و تماس‌هایی نیز چنانکه فدراتیف روسیه داشت و دارد، با طالبان دارند، اما امریکایی‌ها به حکومت اشرف غنی اجازه نخواهند داد که ایرانی‌ها نقش بازی کنند. یعنی حکومت افغانستان آنقدر استقلال ندارد که بدون اجازه امریکا با ایرانی‌ها روابط برقرار کند".
به گفته آقای سعیدی، تا زمانی که امریکایی‌ها اند، این "رفت و آمد" وجود خواهد داشت، اما امریکایی‌ها نخواهند گذاشت تا ایران نقش بازی کند.
این کارشناس مسایل سیاسی درمورد اینکه ایران با کدام شاخهٔ گروه طالبان مذاکرات انجام داده است، گفت: "روابط و مذاکرات با جبهات جنگ نه بلکه با نمایندگان طالبان در کشورهای مختلف، چنانکه حتی در کشورهای غربی، در ایران و پاکستان وجود دارند، انجام می‌شود".
آقای سعیدی یکبار دیگر تاکید کرد:
"به هیچ صورت حکومت افغانستان آنقدر آزادی ندارد که بدون اجازه امریکا بتواند نتیجه‌یی بدهد، فقط به دلیل اینکه امریکایی‌ها حکومت افغانستان را نیز به نحوی تهدید کرده بودند، و حکومت افغانستان هم خواست که به امریکا نشان دهد که با ایران که حریف شان است، تماس گرفته است. این یک بازی سیاسی است و ایرانی‌ها هم بخاطر اینکه نشان دهند که خیلی دست شان خالی نیست، یعنی در منطقه نقشی داریم، این مذاکرات را راه اندازی کرده، هدف فقط یک بازی سیاسی است، نه نتیجهٔ نهایی".
وی درمورد اینکه آیا احتمال این وجود دارد که ایران به فارمت مسکو درمورد راه حل سیاسی افغانستان بپیوندد، گفت: "ایران می‌خواهد به روسیه، امریکا و افغانستان نشان دهد که دستش خالی نیست و در قضایای منطقه چنانکه در سوریه نقش گرفته، در افغانستان نیز نقش گرفته می‌تواند".
