جی‌بی‌یو-۴۳/بیGBU-43/B Massive Ordnance Air Blast)) معروف مادر بمب‌ها، بمب قدرتمندی است که توسط ارتش امریکا ساخته شد و نخستین بار در سال ۲۰۰۳ آزمایش شد. در زمان ساخت، این بمب به عنوان قوی‌ترین بمب غیر هسته‌ای که تا به آن زمان ساخته شده‌بود، معروف شده‌بود.
به گفته لئون پانه‌تا، وزیر دفاع پیشین امریکا، این بمب در ابتدا برای هدف قرار دادن احتمالی تأسیسات غنی‌سازی زیرزمینی در ایران طراحی شده بود.
این بمب ۹ متر طول و نزدیک به ۱۰ تن وزن دارد و هدفش را با موقعیت یاب ماهواره‌ای (جی‌پی‌اس) پیدا می‌کند. برای افزایش قدرت انفجار این بمب، به آن پودر المونیم اضافه کرده‌اند.
واکنش شهروندان افغانستان چه بود؟
شمار زیادی از شهروندان افغانستان در زمینهٔ استفاده از این بمب توسط نیروهای امریکایی واکنش‌های متفاوت داشتند.
نیروهای امریکایی دلیل استفاده از آن را کمک به عملیات پاکسازی این منطقه، از بین بردن مواضع داعش و به‌حداقل‌رساندن خطر برای نیروهای افغان و امریکایی اعلام کردند.
شماری از سیاسیون و شهروندان افغانستان از استفادهٔ این بمب در برابر گروه داعش در آن زمان ابراز رضایت کردند. اما شمار زیادی از آن انتقاد کردند.
باری سلام طنزنویس اهل افغانستان در صفحهٔ فیسبوک خود نوشت:
« به جاى انداختن بمبِ مادر بالاى داعش، يك بمبِك فرزند را بالاى مادر داعش بيندازيد! به تحقيق كه تاثيرش به مراتب بيشتر خواهد بود.»
شیرشاه نوابی، روزنامه‌نگار آزاد سال پیش برای پوشش این رویداد به اچین در ننگرهار رفته بود. او در گفتگو با اسپوتنیک می‌گوید:
«سال پیش برای پوشش این رویداد به اچین رفته بودیم. روزها منتظر ماندیم و اجازهٔ پوشش داده نشد. یکی از فرماندهان ارتش به ما گفت که شدت تخریب بسیار بالا بوده است.»
او می‌گوید که شاهدان این رویداد و باشندگان محل روایت وحشتناک داشته اند:
«مردم بسیار وحشت زده بودند و می‌گفتند که تا هفته‌ها این صدا در گوش شان بوده است. نیروهای امنیتی افغانستان به ما گفتند که هدف از بین رفته اما این پایگاه داعش در حدی انتظار بزرگ نبوده است.»
«امریکا می‌توانست هزینهٔ پرتاب این بمب را می‌توانست روی نیروهای امنیتی افغانستان سرمایه‌گذاری کند و قوای هوایی افغانستان را با راکت‌های پیشرفته تجهیز کند. اما امریکا می‌خواهد به ایران، روسیه، چین و کوریای شمالی و دیگر زورآزمایی کند.»
نوابی می‌گوید که این جنگ جزیی از جنگ نیابتی در افغانستان است:
«ترامپ ادعا داشت که داعش را نابود می‌سازد اما پس از یک سال می‌بینیم که داعش قدرتمندتر شده است. امریکا و کشورهای اروپایی دنبال آن استند که داعش شکست خورده در سوریه را در افغانستان تقویت کنند.»
پدرام قاضی‌زاده، خبرنگار می‌نویسد:
«چرا این مادر بمب ها در کشورهای عراق و سوریه که پدر و مادر داعش در آن کشورهاست مورد استفاده قرار نگرفت؟ چرا جامعه جهانی به رهبری آمریکا توانست، در کمتر از 40 روز طالبان را درسراسر افغانستان، بخصوص کوه های تورا بورا شکست دهد، اما مجبور شد تا دربخشی از یک ولسوالی، مادر بمب ها را مورد استفاده قرار دهد؟ مگر داعش زادهٔ آمریکا نیست؟
پس استفاده از بمب جی بی یو یا مادر بمب ها در ولسوالی اچین ولایت ننگرهار هیچ توجیه نمیتواند داشته باشد، مگر موارد زیر: آمریکا قصد آزمایش این نوع سلاح پیشرفته اش را داشت و ظاهراً هیچ جای موثر تر از افغانستان برای آزمایش آن نبوده است و دیگر هشدار به کشورهای رقیب آمریکا، بخصوص روسیه زیرا این بمب یک روز قبل از اجلاسی که روسیه میزبان گفت وگوهایی که محور آن صلح در افغانستان بود، مورد استفاده قرار گرفت.»
وحید مژده تحلیلگر مسایل سیاسی به خبرگزاری اسپوتنیک می‌گوید که نیروهای امریکایی در پی مبارزهٔ واقعی با تروریزم نیستند:
«منطق نمی‌پذیرد که استفاده از بمب با این هزینه و قدرت برای از بین بردن چند فرد به کار برود. در واقع آنان تلاش کردند تا این بمب شان را در أفغانستان مورد آزمایش قرار بدهند و امریکا هرگز در پی مبارزهٔ واقعی با داعش و دیگر گروه‌ها نیست. آن‌ها أفغانستان را آزمایشگاه تسلیحات خود ساخته اند.»
«مادر همه بمب‌ها» طوری طراحی شده که برای وارد کردن بیشترین فشار، قبل از برخورد با زمین منفجر شود تا به گفته طراحانش بیشترین ضربه را به زمین وارد کند. حدود ۹ تن تی‌ان‌تی داخل این بمب، دایره‌ای به شعاع یک و نیم کیلومتر را منفجر می‌کند. دیوارهٔ آلومینیمی نازک این بمب مشخصاً برای افزایش شعاع انفجار بمب طراحی شده است.
حالا با گذشت یک سال، نیروهای داعش با قدرت تمام در افغانستان حضور دارند و مادر بمب‌ها نتوانست مانع گسترش فعالیت‌های این گروه تروریستی شود. برخلاف به اعتماد مردم نسبت به نیت نیروهای بین‌المللی برای مبارزه با تروریزم لطمهٔ بزرگ وارد کرد.
