مشارکت با اوپیک که عربستان سعودی آن را رهبری میکند، به روسیه امکان تقویت نفوذ خود در شرق نزدیک فراهم می سازد، در حال که نقش امریکا در این منطقه کاهش می یابد.
احتمالاً، عربستان سعودی معتقد است که روسیه به آن کشور در مورد مقابله با تهدید هستوی ایران کمک خواهد کرد.
در ماه جاری محمد بن سلمان شهزاده ولیعهد عربستان سعودی طی بازدید به امریکا سفر خواهد کرد که بعد از پدرش به پادشاهی خواهد رسید.
در ابتدا توافق بین عربستان سعودی و روسیه راجع به کاهش استخراج نفت گام خوشبینانه بود، اما حالا این توافق به تهداب برای مناسبات متقابل بسیار وسیع مبدل گشته که میتوانند به کاهش نفوذ بدون آن تضعیف شده امریکا در شرق نزدیک منجر گردد.
کارشناسان اشاره میکنند که روسیه با بسیاری کشورهای شرق نزدیک مناسبات حفظ مینماید و یگانه دولت شمرده میشود که میتواند با همه، منجمله، با اسرائیل، ایران، سوریه و حتی حماس و «حزب الله» روابط برقرار نماید. ولی ایالات متحده با سوریه در نزاع قرار دارد و مناسبات آنها با ایران هرچه بیشتر سردتر شده میروند.
این عجیب به نظر میرسد، ولی همین ایالات متحده بود که روسیه و عربستان سعودی را، با تحرک بخشیدن غیرمنتظره سکتور نفتی خود که امروز حجم بی سابقه نفت را استخراج میکند که در جهان از سال های 1970 نظیر آن دیده نشده، باهم نزدیک ساختند.
وقتی سعودیان استخراج را کاهش دادند، ایالات متحده افزایش آن را ادامه دادند و در حال حاضر حجم تا 10 میلیون بیرل در روز تولید میکنند. آنها از الریاض پیش شدند و حالا خود را به روسیه تولیدکننده شماره یک میرسانند. اما باوجود چنین پیشرفت در استخراج، امریکا بازهم در حدود هشت میلیون بیرل نفت در روز وارد میکند و مهم اینکه بخش از این نفت از عربستان سعودی وارد میشود.
حیلیمه کروفت (Helima Croft) آمر بخش استراتیژی تجارت جهانی در کمپنی RBC میگوید:«من فکر میکنم که گام برازنده از جانب پوتین (رئیس جمهور روسیه) این بود که ضرورت حاد انجام این کار نسبت افزایش استخراج در امریکا وجود داشت. ولی من تصور میکنم که پوتین برعلاوه، این را نیز فهمید که برای روسیه امکان نو بازی نمودن نقش مهم در اوپیک بوجود می آید. او از این اهرام استفاده نمود، تا نفوط منطقوی روسیه را توسعه بخشد».
انجیلا ستینت (Angela Stent) پروفیسور از پوهنتون جورج تاون گفت که عربستان سعودی احتمالاً به کمک روسیه با ایران امیدوار است، چون الریاض هراس دارد که آنکشور سلاح هستوی می سازد. تهران همین اکنون با سعودیان در یمن مقابله میکند و در آنجا با دستان بیگانه جنگ پیش می برد.
ستینت که به صفت مدیر مرکز مطالعات اروپایی آسیایی، روسیه و اروپای شرقی و همچنان پروفیسور دیپارتمنت اداره دولتی و مکتب عالی خدمات دیپلوماتیک ایفای وظیفه میکند، میگوید:«من فکر میکنم، سعودیان به این کار به علل جیوپولیتیکی موافقه نموده اند. اگرچه ترامپ به عربستان سعودی سفر نمود و پیشبینی میشود که مناسبات بین دو کشور بسیار عالی اند، سعودیان به همه جا چنگک می اندازند و درک میکنند که روسیه از ضعف ایالات متحده در شرق نزدیک استفاده کرده است».
روسیه خلا را پر میکند
به گفته کروفت، ایالات متحده زمان بعد از خود خلا بجا گذاشتند، وقتیکه در سیاست خود در شرق نزدیک تغییرات وارد ساختند. او گفت:«به نظر من، نسبت سیاست ما به ارتباط ایران، نسبت به حوادث جاری در سوریه سعودیان معتقد شدند که امریکا ظرفدار تزلزل ناپذیر آنها نمی باشد. ولی در اینجا روسان ظاهر شدند. و آنها برای رسیدن به توافق با سعودیان آماده می باشند».
کروفت اعلام داشت:« وضع مناسبات بین روسیه و عربستان سعودی نسبت به نفت غلیط تر شده میروند. و انچه که به سعودیان مربوط میگردد، پس طوریکه من تصور میکنم، آنها سعی میکنند به روسیه نشان دهند که آنها در شرق نزدیک دوست بهتر (نسبت به ایران) دارند».
ایالات متحده برای پنجمین سال پی هم در سیاست خود در شرق نزدیک تزلزل نشان میدهند. ستینت گفت:«بصورت معین، در زمان اوباما نقش امریکا تضعیف شد». او به سخنان اوباما راجع به این اشاره نمود که اگر سوریه از خط سرخ عبور نماید و سلاح کیمیاوی استعمال خواهد کرد، ایالات متحده عمل کردن را آغاز خواهد کرد. ولی امریکا عمل کردن آغاز نکردند.
تخم چنین سیاست را قبلاً، در زمان اداره جورج بوش، کاشتند.
ستینت میگوید:«ما به عراق وارد شدیم. همه چیز طوریکه ما فکر میکردیم، پیش نمی رفت. ایران امکان مداخله کسب کرد و نفوذ خود را تقویت کرد. برای کشور که ایران را برای موجودیت خود تهدید محسوب میکند، این اشتباه جدی بود و نتیجه جنگ طوری شد که حالا می بینیم».
ستینت و کروفت در هفته جاری در هیوستون در کنفرانس همه ساله سخنرانی نمودند که کمپنی مشورتی «I-H-S Market» سازماندهی نموده بود.
جان سفاکایانسکی (John Sfakianakis) مدیر مطالعات اقتصادی در مرکز مطالعه کشورهای خلیج فارس در الریاض گفت:«من فکر میکنم، این اتحاد استراتیژیک در عرصه انرژی است و آن کاملاً میتواند توسعه یابد و عرصه های دیگر را نیز احتوا نماید. در گذشته آنها (عربستان سعودی و روسیه) مسایل نظامی و خریداری تخنیک جنگی مورد بحث قرار دادند. آنها راجع به سرمایه گذاری در روسیه صحبت نمودند. این فقط مناسبات در عرصه انرژی نیستند. این بیشتر به مشارکت استراتیژیک در عرصه سیاست شباهت دارد که به شکل اصلاحات انرژیتیک آغاز شده بود».
پلان متنوع تر ساختن اقتصاد سعودی
این موافقت نامه در لحظه بسیار مهم استراتیژیک برای عربستان سعودی عقد شده، وقتیکه این کشور جهت متنوع تر ساختن اقتصاد خود و انجام دادن اصلاحات تلاش می ورزد. و افزایش بهای نفت به آن زیان نمی رساند.
محمد بن سلمان شهزاده ولیعهد عربستان سعودی جنبش اصلاحات «نظریه انکشاف 2030» (Vision 2030) را رهبری میکند که هدف آن عصری سازی عربستان سعودی و ایجاد مشاغل نو در عرصه های مانند تخنالوژی های عددی، توریزم و استراحتی می باشد.
ستینت در خاتمه گفت:«به نظر من، الریاض اتکای خود بر کشورهای خارجی متوازن می سازد. ممکن، عربستان سعودی معتقد است که روسیه از فعالیت های ایران جلوگیری خواهد کرد. این به آزمون برای مناسبات آنها مبدل خواهد گشت. وقتیکه آنها بخواهند این را روشن سازند؟ اسرائیلیان هراس دارند که ایرانیان در خاک سوریه پایگاه های هوایی ایجاد خواهند کرد. گمان نمیرود که این کار خوش عربستان سعودی خواهد آمد، ولی آنها بیشتر در مورد ایران نگران هستند».
