محترم الحاج خان جان الکوزی، معاون اول هیئت مدیره اتاق تجارت و صنایع افغانستان در گفت وگوی اختصاصی با مارینا الشعلان، خبرنگار آژانس خبری «اسپوتنیک» گفت که گردش کالا فی مابین مسکو و کابل در سال 2017 به بیش از 100 میلیون دالر رسیده است:
برای شما معلوم است که یک وقت تجارت ما با روسیه بسیار زیاد و خوب بود. تقریبا 80 فیصد تجارتی که با دنیا داشتیم همراه روسیه یا کشورهای اتحاد شوروی سابق بود. از موقعی که در افغانستان شرایط جدید آمده، کشورهای آسیای میانه به مارکت ما آمدند و تجارت ما با مسکو کمی کاهش یافته است. گرچه در دوره از سال 2010 تا 2015 تجارت ما با مسکو نسبتا بد نبود. آن وقت تجارت ما به 300-400 میلیون دالر رسیده بود. ولی روز به روز کاهش پیدا کرده و کم شده است. ولی این کاهش نه فقط مربوط به روسیه می باشد. تجارت عمومی ما با دنیا کم شده است. وقتی که قوای آیساف به افغانستان آمدند بعضی از ضرورت ها و مالیات و تعرفه ها بر اجناس بالا رفته و وضعیت در مارکت افغانستان تغییر یافت. مصرف، تقاضا و حتی عرضه در بازار افغانستان زیاد شد. در زمانی که قوای آیساف از افغانستان برآمدند، تجارت روز به روز کمتر می شد. مثلا در سال 2015 تجارت عمومی ما 15 میلیارد دالر بود. اما در سال 2017 پایین رفته و به 7 میلیارد دالر رسید. در مجموع می شود گفت که تجارت ما با تمام دنیا کم شده است.
تجارت با روسیه در سال گذشته تقریبا به 185 میلیون دالر رسید. 36 میلیون دالر از این مبلغ فقط صادرات کالاهای ما به روسیه بود. کالای اصلی که ما به روسیه صادر می کنیم، کشمش است. در عین حال صادرات آن به روسیه به دلیل بالا رفتن تعرفه های وارداتی سخت تر شده است. به طور مثال، سال 2016 ما 13 تن صادرات کشمش به روسیه داشتیم. اما در سال تعداد صادرات آن به 2 تن پایین آمد.
معاون اول هیئت مدیره اتاق تجارت و صنایع افغانستان دلیل افت و کاهش گردش کالا و همکاری تجارتی و اقتصادی فی مابین کابل و مسکو در سال 2017 در کمبود سیاست قوی و از سوی حکومت و نسبت به طرح های تجارتی متشبثین افغان و عدم توجه کافی از سوی مفاخل دولتی به موضوع توسعه تجارت می بیند:
پالیسی دولت جدیدی که آمد به طوری است که در سهولت های تجارتی از آن طرف به ما مساعد نمی شوند گرچه ما مرکز تجارتی در مسکو داریم و علاقمندی به بازار مسکو زیاد داریم. می دانید که متشبثین افغانستان با روس ها سابقه تجارتی بسیار قدیم و طولانی دارند. ما چوپ، سیخ گل، آهن چادر، روغن، صابون، سمنت، مواد ساختمانی و غذایی را از روسیه وارد می کنیم. تمام این کالاهای روسیه بسیار با کیفیت است و در مارکت افغانستان مصرف زیاد دارد.
من فکر می کنم که ما برای بهبود رواط تجارتی با روسیه به عقد قراردادهای چند جانبه ترانزیتی با کشورهای همسایه داریم. ما، روسیه، ازبکستان یا قزاقستان باید پروتکل تجارتی چند جانبه را داشته باشیم تا کالاهای ما بدون مشکل و تاخیر به بازار روسیه برسد.
علاوه بر این، مشکلات صدور ویزا و رفت و آمد هم وجود دارد. تاجران ما یک تعدادی از محدودیت ها را به خاطر دارند. ما همه این مشکلات را بارها طرح نمودیم و به گوش مقامات دولتی رساندیم. خلاصه برای تعدادی از مشکلات موجود باید راهکارهای حل و فصل را پیدا کرد.
با وجود این مشکلات، محترم الحاج خان جان الکوزی نظر مثبت و خوشبین درباره توسعه روابط تجارتی فی مابین روسیه و افغانستان در بخش های مختلف، از جمله در بازسازی سازه ها و ساختارهای افغانستان دارد زیرا بسیاری از این پروژه ها توسط متخصصان شوروی ساخته شده و بهتر از روسیه چه کشوری می تواند در بازسازی این ساختار ها به افغانستان کمک کند؟ محترم الحاج خان جان الکوزی در این خصوص بیان داشت:
امسال خوشبختانه یک هئیت فوق العاده بزرگ از تاجران روس به رهبری معاون وزیر انرژی روسیه به افغانستان سفر نموده و خیلی از آنها علاقمند به سرمایه گذاری به افغانستان بودند، بالخصوص در زمینه معادن، نفت و گاز و در پروژه هایی که از زمان شوروی در اینجا ماندند مثل نیروگاه برق «نغلو»، فابریکه «جنگلک»، فابریکه های آهن سازی و سیلو ها. سرمایه داران روس علاقمند به سرمایه گذاری در بخش انرژی و ساختمانی شدند. اما با یک سری از موانع مواجه می شونند. مثلا از سوی غربی ها کمک می شود. آنها زیاد علاقه ندارند که ما با روس ها قرارداد همکاری را داشته باشیم. یکی از نمومه های این نارضایتی از سوی غربی ها نسبت به مشارکت روسها می تواند پروژه بازسازی تونل سلنگ باشد. روس ها در زمان شوروی توانستند این سلنگ را به طور حرفه ای بسازند. ولی الآن غربی ها برای عقد قرارداد بازسازی این پروژه با روس ها ممانعت می کنند. خلاصه یک سلسه ای از مشکلات سیاسی هم وجود دارد. اما باز هم علایق مردم ما در تجارت با روسیه زباد است. تولیدات مسکو در بازار افغانستان مشتاقین زیاد دارد و بسیار خوب فروخته می شود.
محترم الحاج خان جان الکوزی گفت که مشکلات موجود می توانند به تدریج از طریق تبادل تظرها و هیئت های تجارتی بلند پایه حل شوند. نماینده اتاق تجارت و صنایع افغانستان به تلاشهای فراوان آقای ضمیر کابولوف، نماینده خاص رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان و یوری سنتورین، معاون وزیر انرژی و رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی و تجارتی روسیه و افغانستان برای برقراری گفت و گوهای ثمربخش تجارتی و بازسازی روابط اقتصادی بین دو کشور اشاره نموده و بر نقش مهمی سفرهای هئیت های روس به افغانستان در سال 2017 و سفر آقای محمد حنیف اتمر، مشاور امنیت ملی افغانستان به مسکو تاکید کرده است:
صحبتها در مورد راه كارهای حل تمام اين مشكلات با مقامات در مسكو و كابل صورت گرفته است، بالخصوص با سفير ما در مسكو و با سفير روس در اينجا.
ما با مقامات عالي دولتی نيز اين موضوع را طرح نموديم. در طی سفر مسئول بخش كشورهای آسیای ميانه و روسيه و در طی سفر آقای محمد حنيف اتمر، مشاور امنيت ملی ما به مسكو تمام اين موضوعات مورد بحث و بررسی قرار گرفت. ما با آقای ضمير كابولوف، نماينده خاص رئيس جمهور روسيه در امور افغانستان كه به كابل در سال 2017 سفر نموده در وزارت تجارت و در اتاق تجارت و صنايع صحبتهای بسيار عميق در مورد حل مشكلات تعرفه برای اجناس صادراتی افغانستان داشتيم. مثلا تعرفه وارداتی كشمش ما در مسكو 28 فيصد است در حالی كه تعرفه كشمش ايرانی فقط 8 فيصد است. در مجموع، این مشکلات مورد بحث ما بود.
گفته می شود که معاون وزیر انرژی روسیه نیز به افغانستان سفر نموده و با وزیر مالیه و مسئولین اقتصادی کمیسیون مشترک همکاری تجارتی افغانستان و روسیه صحبت داشتند. از سوی مقامات محترم دو کشور وعده داده شد که به ما در زمینه تسهیل تجارت دوجانبه کمک کنند.
شایان ذکر است که در مارکت روسیه فرصت ها و امکانات زیاد وجود دارد و ما علاوه بر كشمش می توانيم اجناس ديگر را به مسكو عرضه كنيم، از جمله ميوه های تازه و خشک (آنار، انگور و سبزیجات). ما سالانه می توانیم دو تن میوجات و سبزی اضافه را به روسیه انتقال بدهیم. اما لازم است که مشکلات انتقالی، ترانزیتی و تعرفه ای هر چه زودتر از سوی مسکو حل و فصل گردد. افغانستان علاوه بر میوجات می تواند قالی های خوب و نباتات طبی را به مسکو صادر کند. و سنگهای قيمتی ما مثل مرمر، كرومايت و طلق جای خاصی در بازار دارند. می دانید که طلق در کسمتیک (لوازم آرایش)، طب و رنگسازی کاربرد دارد. در افغانستان فابریکه ها میلیون ها و حتی میلیارد ها تن طلق را تولید می کنند. از نباتات طبی می توانیم زعفران را عرضه کنیم. این نبات بسیار مفید و پرقیمتی است که در عوض تریاک و مواد مخدر کشت می شود.
از روسیه می خواهیم مواد ساختمانی، مواد غذایی، سوخت، بخته مصنوعی، صابون و سایر کالاها را به افغانستان وارد کنیم.
محترم الحاج خان جان الکوزی همچنین خاطرنشان کرد که عضویت کامل افغانستان در سازمان همکاری شانگهای، گامی مهم و امیدوار کننده به سوی تقویت روابط تجارتی و توسعه همکاری اقتصادی فی مابین کابل و مسکو خواهد شد. کابل در این راستا بر روی کمک فدراتیف روسیه، یک بازیکن قدرتمند سازمان سانگهای حساب می کند:
بدون شک عضویت کامل افغانستان در سازمان همکاری شانگهای فرصت بسیار خوبی برای کشور ماست. اگر افغانستان عضویت کامل در این سازمان داشته باشد، طبعا پروتکل های مشترک و معاهدات اقتصادی و تجارتی امضا و تعرفه ها یکسان خواهد شد و انتقالات تسهیلات پیدا خواهد کرد. این اقدام از لحاظ اقتصادی و از لحاظ سیاسی بسیار تاثیر دارد. برای افغانستان ضرور است که عضو سازمان شانگهای شود چرا که نه تنها برای خود افغانستان بلکه برای کشورهای عضو این سازمان این همگرایی اهمیت خاص سیاسی، اقتصادی، امنیتی و حتی اجتماعی دارد. ما در چوکات این سازمان مشترکا در مورد امنیت منطقه، مسایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فکر خواهیم کرد. این یک فرصت خوب برای همه اعضای این سازمان است و ما امیدوار هستیم که کشورهای عضو کامل این سازمان بالخصوص چین و روسیه به این نکته ای توجه کنند که در افغانستان جنگ جریان دارد و اگر این جنگ خدا نخواسته وسعت پیدا بکند و محار نشود، بالاخره به یک ناسور تبدیل خواهد شد. و این ناسور به طرف آسیای میانه سرایت و انتقال پیدا خواهد کرد و بدبختی ها را به طرف سرحدات روسیه و چین خواهد آورد. در مجموع گفته می شود که جنگ در کشور ما جنگ داخلی نیست بلکه حنگ منطقوی است و با این حال افغانستان قربانی این جنگ شده است که هر روز صدها نفر را برای حفظ امنیت منطقه قربانی می دهد. بنابراین لازم و ضرور است که افغانستان عضو کامل سازمان شانگهای شود و کشورهای عضو این سازمان با تمام مسئولیت و قانونیت کمک کنند و تسهیلات در تجارت را برای ما مساعد بسازند تا در افغانستان بیکاری از بین برود و اقتصاد کشور ما پیش برود. اگر در افغانستان فقر و بدبختی از بین بروند، در این صورت مردم نان پیدا خواهند کرد و از بیکاری، ناچارگی و بدبختی به سمت جنگ و تروریزم کشانده نخواهند شد. به این خاطر عضویت افغانستان در سازمان شانگهای از لحاظ اقتصادی، تجارتی، امنیتی و سیاسی بسیار ضروری و از اهمیت خاص برخوردار است.
