کارزار گردآوری کتاب برای یک ولایت، در نوع خودش در افغانستان اقدامی بیسابقه است. اسپوتنیک افغانستان گفتگویی داشته است با کلیمالله همسخن یکی از مدیران «گفتمان بدخشان» و از اعضای فعال این کمپاین و در نخست از وی پرسیده شده که ایدۀ این کار چگونه به ذهن شان آمد:
پاسخ: «بگذارید از اینجا آغاز کنم که گفتمان بدخشان چگونه شکل گرفت. پس از شکلگیری حکومتی بنام «وحدت ملی» و ارادهی حکومت بر تعیین والیان یکی از وسوسههای بدخشانیان، نسل جوان به ویژه این بود که چه کسی به حیث والی بدخشان معرفی می شود. این موضوع در شبکههای مجازی چندین روز بحث داغ بود؛ هرکسی طبق سلیقه و میل خود شخصیتهای دلخواه خود را به سمت ولایت بدخشان پیشنهاد میکرد. سپس یک گپخانه (چتروم) ایجاد گردید تا جوانان و قلم بدستان بدخشان چند گزینهیی را طی یک قطع نامه به حکومت پیشنهاد کنند. برای سامان مند شدن گفتگوها یک گروه فیسبوکی ایجاد کردیم و روی گزینهها بحث شد؛ از میان دهها فرد پیشنهادی پنج تن با بلندترین رای طی یک قطع نامه معرفی شدند که متاسفانه هیچ کدام آنها به حیث والی معرفی نشدند. در پایان گفتگوها بر سر انتصاب والی که موفقیت آمیز نبود، تصمیم گرفتیم که کار مان را ادامه بدهیم و صفحهیی به نام «گفتمان بدخشان» ساختیم که در آن پنج تن (غفران بدخشانی، کلیمالله همسخن، باسط آریانفر، عطیه مهربان و سمیع الحق قیومی) کار میکردیم. کم و بیش در مورد قضایای بدخشان نوشتیم، با برخی از هنر مندان بدخشان گفتگو کردیم، با وکلای مجلس و شاعران نیز گفتگو داشتیم سال پیش یک تئاتر خیابانی در مورد کتاب خوانی راه اندازی کردیم. امسال متوجه شدیم که دانشجویان در بدخشان به کمبود منابع درسی به ویژه در کارهای پژوهشی و پایاننامه نویسی مواجه اند، کاری که ما میتوانستیم انجام بدهیم راه اندازی کارزار جمعآوری کتاب بود. یک فراخوان نوشتیم و روی برگهای فیسبوک همرسانی کردیم. سه هفته در کابل کمپاین ادامه یافت و محصول کار ما دو هزار و پنج صد جلد کتاب در بخشهای مختلف مانند ادبیات، سیاست، فلسفه، جامعه شناسی، اقتصاد، هنر، ژونالیزم، هندسه، پزشکی و زراعت بود که روز چهار شنبه (29 نومبر) کتاب ها را به صورت رسمی به ریاست اطلاعات و فرهنگ بدخشان تسلیم کردیم.»
اسپوتینک: استقبال مردم از این فراخوان چگونه بود؟
پاسخ: از استقبال مردم به مفهوم عام قانع هستیم. اما، به صورت خاص بیشترین توقع ما از فرهنگیان کشور (شاعران و نویسندگان و برخی سیاسیون پر مدعا بود) که متاسفانه کمترین سهم را داشتند.»
اسپوتنیک: در این کارزار چقدر کتاب جمع شد؟
پاسخ: دو هزار و پنج صد جلد، که صدها عنوان گوناگون را احتوا میکند و چنانچه گفتم در زمینههای در بخشهای مختلف مانند ادبیات، سیاست، فلسفه، جامعه شناسی، اقتصاد، هنر، ژونالیزم، هندسه، پزشکی و زراعت است.
اسپوتنیک: آیا دوست دارید از این فراخوان برای ولایات دیگر هم کتاب جمع آوری کنید؟
پاسخ: «هرچند نام گروه کاری ما «گفتمان بدخشان» است و این گروه را در بدخشان محدود کرده است، اما، بدون شک اگر فرهنگیان دیگر ولایات پیشگام شوند ما همگام شان خواهیم بود.»
اسپوتنیک: وضعیت کتابخوانی را در کشور چگونه ارزیابی میکنید؟
پاسخ: «وضعیت کتابخوانی و نرخ سواد یک تناسب مستقیم اند، در جامعهیی که نرخ بیسوادی هفتاد در صد است بهطبع که وضعیت کتابخوانی قانع کننده نمیباشد. ما برای تشویق دانشجویان و دانش آموزان برنامههایی داریم که بتوانیم آنها را به کتاب خوانی دعوت کنیم.»
اسپوتنیک: با توجه به شرایط کشور چقدر نیاز به افزایش مطالعه را حس میکنید؟
پاسخ: به سخن سعدی بزرگ «علم آدمیت است و مردمی و هنر / ورنه ددی به صورت انسان مصوری» ما مردم افغانستان، دچار مشکلات فراوان هستیم، مشکلات فقر، بیکاری، بی سوادی، تعصب و دیگر چالش های سیاسی-اجتماعی که سبب ایستایی جامعه شده است؛ از اینهمه تیرهبختی فقط یک راه گذار داریم که آن کتابخوانی و دانش اندوزی است. یا به سخن ناصر خسرو بلخی: درخت تو گر بار دانش بگیرد/ به زیر آوری چرخ نیلوفری را