اگرچه افغانستان کشوری است که در مرکز آسیا قرار گرفته و باید مرکز ترانزیتی تمام مسیرهای کشورهای آسیای میانه به پاکستان و ایران و همچنان چین و برعکس باشد، اما چون افغانستان سالهای زیادی است که درگیر جنگ های داخلی و بیرونی به سبب مداخله های بیرونی و نادانی سران دولت افغانستان و به اصطلاح رهبران قومی می باشد از این موقعیت استفاده کرده نتوانسته است.
حالا اگرچه پس از سالهای متمادی یک دولت نه چندان قدرتمندی در این کشور ایجاد شده و بعضی از پروژه های اقتصادی را به بهره مندی رسانده است، اما بازهم نبود امنیت سبب شده است که بعضی از این پروژه های اقتصادی ناتکمیل و یا ناکاربرد باقی بمانند.
پروژه راه آهن هرات-خواف که اگر درست از آن کار گرفته شود و امنیت آن تامین گردد منفعت زیادی نه تنها به افغانستان خواهد رساند، بلکه کشورهای همسایه افغانستان هم سود زیادی از این پروژه خواهند برد.
در همین زمینه خبرنگار اسپوتنیک مصاحبه را با سید مسعود استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل انجام داده است که خدمت شما ارائه می کنیم.
اسپوتنیک: پروژه راه آهن خواف-هرات برای افغانستان و ایران از نگاه اقتصادی چه منفعت های دارد؟
استاد مسعود: افغانستان به هرصورت منفعت خود را می برد، برای اینکه هرگونه حرکت اقتصادی و سرمایه گذاری بین المللی برای اقتصاد افغانستان مفید می باشد و افغانستان منفعت خود را می برد. اما برای ایران هم این پروژه منفعت کلان دارد به خاطری که شما می دانید که ایران در حقیقت یکی از کشورهای قدرتمند منطقه به شمار می رود و در رقابت با پاکستان، هند و کشورهای دیگر قرار دارد و توسط این راه آهن می تواند به آسیای میانه راه پیدا کند و آسیای میانه هم همان خط «ایروآشیا» استکه در حقیقت یک زیرنمایی جهانی است که تمام کشورهای دنیا علاقه به این بازار کلان دارد و از این لحاظ با این خط آهن ایرانی ها می توانند سرمایه گذاری نمایند و کالاهای خود را به بازارهای دست نخورده ای آسیای میانه که تا اندازه بسیار مفید و شایسته است برساند. در پهلوی این افغانستان هم از طریق این راه آهن می تواند با چین همکاری خود را آغاز کند و در پهلویش هم یک خط آهن که نمود از یک راه ترانسپورتی جدید را داشته باشد، به وجود بیاورد، که این یک گپ بسیار کلان است.
اسپوتنیک: آیا از مسیر راه آهن خواف-هرات می توان به عنوان دهلیزی برای پیوند چین به اروپا و آسیای میانه در آینده استفاده کرد؟
استاد مسعود: بلی! چرا نی به خاطری که ما عمدتا با خط لاجورد وصل هستیم و چینایی ها هم خط آهن خود را از طریق آسیای میانه در شمال افغانستان وصل ساخته است و در صورتیکه چین صادقانه کار کند و آسیای میانه همچنان صادقانه کار کند، فکر می کنم که این یک راه بسیار جالب است به خصوص برای ایرانی ها که تقریبا در یک محاصره اقتصادی قرار دارد و افغانستان و راه افغانستان برای شان بسیار یک راه مفید و خوب است و بدین ترتیب ایران می تواند به بازارهای اروپا و چین برسد. از این لحاظ فکر می کنم که این راه نه تنها برای افغانستان و آسیایی میانه بلکه برای ایران و چین و اروپا هم بسیار مفید و عمده است و از لحاظ اقتصادی و سیاسی هم بسیار گپ های جالب دارد که دارای اهمیت زیاد است.
اسپوتنیک: با وجود ناامنی های زیاد در سالهای اخیر در افغانستان به نظر شما این مسیر برای تجارت مسیر امنی خواهد بود؟
استاد مسعود: تا اندازه ای نگرانی های کلان وجود دارد، به خاطری که رقابت منطقه یک رقابت خاطرانه شده به خصوص پاکستانی ها تلاش می کنند که رقبای منطقه را از طریق حرکات امنیتی که بدست خودشان است خراب بسازد و در حقیقت راه خودشان را استوار بسازند، مثلا: راه گوادور را بهترین راه برای رسیدن به بازارهای شرق میانه می خواهند بسازد و از آن طریق به طرف اروپا و کشورهای دیگر راه پیدا کنند و کشورهای دیگر را ترغیب کنند که تا از این راه استفاده کنند و خط چین را به طرف گوادور حرکت بدهد و از این لحاظ فکر می کنم که تا اندازه نگرانی های وجود دارد، ولی مدیریت مربوط می شود به مدیریت افغانستان و جمع مدیریت منطقه و شاید ایرانی ها و چینایی ها و کشورهای آسیای میانه هم در آن دخیل است، چون برای تمام این کشورها مفید و اسو ولی نگران ها وجود دارد و به خصوص نگرانی های که در شمال در این 5-6 سال اخیر به وجود آمده است. وقتیکه افغانستان می خواست این خط را به وجود بیاورد و خط ابریشم هم بسیار پر خطر شد و خط لاجورد همچنان پر خطر شده بود و خط دیگری که ایرانی ها به طرف تاجکستان کشیدن نیز پر خطر شد از این لحاظ می توان گفت که خطر وجود دارد و اگر افغانستان بخواهد مدیریت درست بکند و مصمم باشد که این خط را امن و مصئون نگاه دارد، این خط یکی از خوب ترین راه ها خواهد شد و گرفتن امین هم آنقدر زیاد مشکل نیست.
اسپوتنیک: آیا هندوستان با آغاز به کار این مسیر می تواند به مسیر امن در افغانستان برسد؟
استاد مسعود: هندی ها بسیار یک مردم منظم هستند و با برنامه حرکت می کنند. چندی پیش اگر توجه داشته باشید خط ابریشم دوم توسط امریکا و هندوستان به امضأ رسید و آن خط در حقیقت خط انحصار با افغانستان و پاکستان است که بازهم هندوستان از راه پاکستان داخل افغانستان می شود و در اینصورت امریکا تاثیری زیادی بالای پاکستان خواهد داشت و در حقیقت این کار امنیت آن خط را پائین خواهد آورد. این در حالیست که ایرانی ها همزمان از طریق چابهار حرکت کرده و می خواهد از این طریق به آسیای میانه و بازارهای کلانش برسد و رقیب کلان ایرانی ها هم چینایی ها می باشد و در اینصورت است که پاکستان را می توان به زانو در آورد. ولی برای هندی ها افغانستان همان طوری که برای پاکستان مصئون نیست برای هندی ها هم مصئون نخواهد بود، چرا که پاکستانی ها تلاش می کنند در منطقه خودشان نا آرامی ایجاد کنند و هندی ها هم از خود عکس العمل نشان خواهد داد. به خصوص این که هندی ها در بریکس در پهلوی چین و روسیه از امنیت خود محافظت خواهند کرد. اما امنیت در افغانستان هیچگاه قابل پیش بینی نیست و وضعیت امنیتی افغانستان در حال تغییر می باشد.
