اما صادرات و انتقالات محصولات افغانی نه تنها به دلیل جنگ خونین طولانی و ناامنی در تعدادی از مناطق کشور دشوار است بلکه به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی افغانستان با مشکلات مواجه می گردد. افغانستان از چهار طرف به خشکه محاط بوده و دسترسی مستقیم به بنادر بحری ندارد و بنابراین مجبور است از امکانات سایر کشورهای همسایه مثل ایران (بندر عباس، بندر امام خمینی و بندر چابهار) و پاکستان (بندر واگه در لاهور) برای صادرات به کشورهای دیگر استفاده کند.
اما به نظر می رسد که افغانستان در موارد زیاد از این وابستگی اقتصادی برای فروش و صادرات محصولات خودش راضی نیست چراکه این کشورهای همسایه از یک سو شریک هستند و از سوی دیگر محصولات آنها با اجناس افغانی هم رقابت می کند. لذا افغانستان به دنبال راه های جایگزین برای ورود به بازارهای جهانی می باشد و شریکهای جدیدی برای انتقال محصولات خود به بازارهای کلان را یافت می کند.
جمهوری آذربایجان می تواند یکی از این شرکای خوب و قابل اعتماد برای افغانستان شود. روابط بین باکو و کابل در سالهای اخیر رشد قابل توجهی داشت. مقامات دو کشور قصد دارند از این فرصت فراهم آورده به خوبی استفاده کنند. با این هدف پروژه لاپیز لازولی در نظر گرفته شد که شامل ایجاد یک کریدور حملی از افغانستان به اروپا با عبور از ترکمنستان، آذربایجان و گرجستان است.
جناب آقای صیام الدین پسرلی، مدیر عمومی روابط عامه اتاق تجارت و صنایع افغانستان در مصاحبه اختصاصی با مارینا الشعلان خبرنگار آژانس خبری «اسپوتنیک افغانستان» گفت که جمهوری اسلامی قصد دارد از طریق آذربایجان وارد بازارهای کلان اروپا شود. وی در مورد روابط تجاری کابل و باکو چنین بیان داشت:
حکومت فعلی افغانستان توانست با کشورهای آسیای میانه مشخصا با ترکمنستان، قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان ارتباطات بسیار خوبی را برقرار کند و مناسبات با کشور آذربایجان را خوبتر بسازد. ما در بخش ترانزیت به موقعیت استراتژیک آذربایجان ضرورت داریم چراکه از طریق این کشور می توانیم محصولات خود را به اروپا صادر کنیم و خود کشور آذربایجان علاقمندی دارد که از طریق افغانستان اموال خود را به کشور های آسیای جنوبی صادر کند.
ما در حال حاضر با کشور آذربایجان هم واردات و هم صادرات داریم و حجم تجارت ما با آذربایجان به 14 میلیون دلار رسیده است. اکثر اموال وارداتی از آذربایجان شامل ماشین آلات، سوخت، مواد خوراکی و تکنولوژی می باشد.
ما از طرف خود می توانیم از طریق آذربایجان میوجات تازه و خشک، سبزیجاتی که از کیفیت و مزه بسیار خوب برخوردار است، به خریداران اروپایی عرضه نماییم. می توانیم محصولات داخلی و تولیدات خود را از طریق باکو صادر کنیم. حالا میوجات تازه و خشک و زعفران ما در اروپا کم کم با قیمت مناسب و خوب به فروش می رسد.
ما قبلا این محصولات را از طریق پاکستان صادر می کردیم. اما با تعدادی از مشکلات رو به رو شدیم چرا که به سیستم راه آهن وصل نشده بودیم. امروز افغانستان جز کریدور حملی راه آهن شده است که از کشورهای آسیای میانه به سمت اروپا می رود. ما تمایل داریم که با همه کشور های این سیستم روابط خوبتر را داشته باشیم.
جناب آقای صیام الدین پسرلی همچنین افزود که برای پیشبرد روند صادرات و انتقالات محصولات افغانی به بازارهای اروپا با آذربایجان مذاکرات ابتدایی صورت گرفته و توافقات حاصل شده در این خصوص به زودی اجرا خواهد شد:
تا اکنون با مقامات آذربایجان در خصوص ترانزیت محصولات ما از طریق خاک یا بنادر این کشور مذاکرات ابتدایی داشتیم و افغانستان علاقمند است که از طریق زمینی یعنی توسط راه آهن یا در بعضی از موارد به وسیله کشتی از طریق بحر محصولات را صادر کند. آذربایجان تمام این امکانات را دارد. اما در مرحله اول تمام توجه ما بر روی سیستم زمینی متمرکز شده است.
گفتنی است که افغانستان تفاهم نامه چند جانبه با کشورهای عضو کریدور راه آهن هنوز امضا نکرده و لازم است که در بخش ترانزیت محصولات هرچه زودتر این سند به امضا برسد و امکان استفاده از سیستم راه آهن اجرایی گردد. لازم است که سیستم گمرکی سهلتر و یکسان شود. در این زمینه مشکلات جدی وجود ندارد. ما فعلا منتظر نتایج مذاکرات مقامات عالی دو کشور هستیم تا کارهای عملی را شروع کنیم.
