استخبارات امریکا ناراحت شده:«چرا ما از اردوی روسیه هراس داریم»

پاولو مااوری (Paolo Mauri) در مقاله منتشره در نشریه «Gli Occhi Della Guerra»، چاپ ایتالیا می نویسد که گزارش همه ساله آژانس استخبارات اردوی امریکا (DIA, Defense Intelligence Agency) راجع به پوتنسیال نظامی روسیه که در ماه جون سال روان منتشر شده، با سخنان ولادیمیر پوتین آغاز میشود که موصوف در مجمع فدرالی به ارتباط برگزاری همه پرسی راجع به پیوستن کریمیا (16 مارچ سال 2014) ایراد نموده بود:« «امریکا به پیروی از قانون زرورمندبودن، نه از حقوق بین الملل ترجیح میدهد. آنها معتقدند که برگزیده گان و استثنایی اند و آنها اجازه دارند سرنوشت جهان را تعیین کنند و اینکه آنها یگانه مبارزین به خاطر عدالت می باشند. آنها هرطوری که در ذهن شان خطور کرد، عمل میکنند. آنها گاه در اینجا و گاه در آنجا برضد دول مستقل از قوه کار میگیرند، ایتلاف ها را مطابق اصل "کسی که با ما نیست — او برخلاف ماست" ایجاد میکنند».
آژانس استخبارات اردوی امریکا — یکی از ادارات بسیار مهم در جهان است که کار در عرصه امنیتی و جاسوسی را پیش می برد. این اداره از سال 1981 بدینسو گزارش راجع به ساختار سیستم دفاعی روسیه منتشر میکند، تا هم حکومت و هم جامعه امریکا راجع به آخرین نوآوری ها در عرصه تسلیحات و دوکتورین نظامی مسکو آگاه سازد.
در سال روان خواندن این گزارش را میتوان با غرق شدن در زمان گذشته و بازگشت به زمانه های جنگ سرد مقایسه کرد: تورن جنرال وینسینت ستیوآرت (Vincent Stewart) رئیس آژانس، ضمن صحبت راجع به روسیه، به توضیحات آشکار ترجیح میدهد. به نظر او، بازگشت مسکو به صحنه جهانی، با درنظرداشت اینکه کرملن تعقیب تعرضی اهداف خود را در سیاست خارجی و عرصه امنیتی، با استفاده از طیف کامل امکانات دولت از پوتنسیال نظامی گرفته تا بکاربرد اطلاعات، ادامه میدهد، برای امریکا پرابلم جدی ایجاد میکند.
در گزارش گفته شده، در ده سال آینده نزدیک روسیه میتواند هرچه بیشتر توانا گردد و از اعتماد به نفس بیشتر برخوردار شود و ایالات متحده امریکا باید از فعالیت های روسیه احساس خوشی کند، بجای آنکه تا نسبت به آن عکس العمل نشان دهد و بهتر است امکانات و اهداف جیوپولیتیکی مسکو را درک کند، تا از منازعات ممکن جلوگیری نمایند.
این سند از تشریح مختصر، ولی کامل وضع نیروهای مسلح روسیه از زمان فروپاشی شوروی تا دهه اول سال های 2000 آغاز میشود و در آن گفته میشود که کمبود شدید تمویل مالی، پرسونل و اوپراتیفیت بطور جدی بر توانایی کار اردو تائثیر نموده بود. این وضع به نیازمندی بنیادی اصلاح سازی و عصری ساختن تمام اردوی روسیه منجر گردید. این نیازمندی ها در اواخر سال های 90 و اوایل قرن XXI از برکت اصلاحات اعلام شده و مورد بحث قسماً رفع گردید، ولی تحقق آنها آنقدر مثمر ثابت نشده است.
بحران در گرجستان در اواخر سال 2008 به نقطه عطف مبدل گشت: تحت رهبری اناتولی سیردیوکوف نظریه «دیدگاه نو» راه اندازی شد که باید ساختار نیروهای مسلح را به طریق گذار از سبک جنگ سرد به سبک معاصر و حرفوی که بتواند مطالبات قرن XXI را برآورده سازد، بصورت موثر و قاطع تغییر دهد. وظیفه اساسی اصلاحات کاهش وابستگی سیستم بازداری روسیه به سلاح های هستوی بود.
در این برنامه کاهش تعداد افسران از 350 هزار تا 150 هزار نفر پیشبینی شده بود (ولی در نتیجه تعداد آنها دوباره تا 220 هزار نفر افزایش داده شد) و در سال 2017 تعداد آنها از برکت آمدن افسران مسلکی تا 425 هزار نفر رسید. شش حوزه نظامی شوروی مورد تجدید نظر قرار گرفت و به چهار قرارگاه استراتیژیک مشترک اداری (شرق، غرب، مرکز و جنوب) تبدل شدند که هرکدام کنترول تمامی قطعات را در ناحیه مسوولیت خود بردوش دارد.
این اصلاحات انقلابی فقط در دوران سترجنرال سرگی شایگو وزیر دفاع روسیه تحرک تازه کسب کرد. او توانست پلان اصلاحات را تا سطح معقول برساند و مودل نو را در جریان یک سلسله عملیات های فعال دارای اهمیت کمتر و متوسط در کریمیا، در دنبس و سوریه آزمایش کند.
سیاست کرملن چیست؟ از همان ابتدای رسیدن به قدرت ولادیمیر پوتین سعی میکرد به روسیه نقش دولت بزرگ در صحنه جهانی برگرداند، نظم بین المللی را بازسازی کند که به عقیده مسکو وزن بیشتر به نفع امریکا دارا می باشد. او بر پیشکش نمودن مفکوره جهان چند قطبی که بر اصول احترام به حق حاکمیت دول و عدم مداخله در امور داخلی آنها، اولویت سازمان ملل متحد و همچنان رعایت تساوی حقوق حکومت ها استوار باشد، پافشاری میکند، تا از سلطه یک دولت یا گروپ دول در نظام جهانی جلوگیری بعمل آید. روسیه بر توازن قوا به حساب تقویت روزافزون نظامی خود حساب میکند، اما تا به حال اقتصاد آن به منابع مواد سوخت و انرژی و قیم بی ثبات آنها در بازارهای بین المللی وابسته می باشد.
مسکو در این اواخر از برکت تحرک جدید که وزارت دفاع به اساس هدایت ولادیمیر پوتین تحقق بخشیده، سلسله فعالیت های به ارتباط حوادث در اوکراین راه اندازی نموده و کریمیا را در نتیجه همه پرسی با خاک خود یکجا ساخت و از مردم دنبس حمایت نمود. کرملن اجازه داده نمی تواند تا کییف متحد همیشگی آن تحت تائثیر ناتو و امریکا قرار گیرد. در گزارش آژانس استخباراتی اردوی امریکا به نقش نیروهای مسلح روسیه در حوادث کریمیا و دنبس اشاره شده شده است. وضع کنونی در اوکراین کییف را از تلاش شمول در ناتو منحرف می سازد و این، احتمالاً، اوضاع را در منطقه وخیمتر ساخته میتواند.
مداخله نظامی در سوریه نیز نقش بنیادی را در جیوپولیتیک استراتیژیک جهانی ایفا نمود: برعلاوه تغییرات جدی در جریان منازعه به شکل تحکیم نیروهای اسد، نشان داد که هیچ کدام نتیجه این جنگ بدون موافقه مسکو (نسبت همین وضع ترکیه از دشمن روسیه به شریک امتیازی در پشت میز مذاکرات مبدل گشته — تبصره مولف) ممکن نخواهد بود و این نتیجه قابل ملاحظه در عرصه بین المللی محسوب میشود.
طوریکه از گزارش بر می آید، این همه فعالیت ها با احساس عمیق بی باوری مسکو نسبت به امریکا مربوط می باشند، به خاطریکه او(مسکو) امریکا را طرفدار تضعیف نمودن روسیه نه تنها در عرصه سیاست خارجی، بلکه سیاست داخلی میداند. طوریکه در گزارش تذکر رفته، مسکو بدون تردید امریکا را تهدید عمده برای امنیت خود و عظمت طلبی های سیاسی خود و چیزی که بسیار مهم است، عدم تسلسل قدرت حکومت، میداند. طوریکه در ستراتیژی امنیت ملی روسیه (مصوب دسمبر سال 2015) گفته شده، ایالات متحده امریکا و ناتو تهدیدهای عمده برای روسیه محسوب میشوند و برضد آن سیاست بازداری عملی می سازند، تا برتری خود را در عهد که بعد از ختم جنگ سرد فرارسیده، حفظ کنند و فقط به این ترتیب میخواهند مسکو را از حق بازی نمودن نقش کلیدی در صحنه جهانی محروم سازد.
امریکا سیستم مدافعه ضد راکتی خود را در اروپای شرقی گسترش میدهد و اخیراٌ بمب «مادر همه بمب ها» را در افغانستان نیز به مثابه هشدار به مسکو استعمال نمود.
روشن است که مسکو جهت تحکیم نیروهای مسلح تلاش می ورزد، تا یکبار دیگر به بازیگر کلیدی در صحنه بین المللی مبدل گردد و عمده تر اینکه — یکبار دیگر احترام نسبت به خود کسب نماید: به عقیده کرملن، نقش قوه به مثابه عامل نفوذ در مناسبات بین المللی، کاهش نمی یابد. استراتیژی نو روسیه استراتیژی قبلی سال 2014 را تکرار میکند که بر اهمیت مفکوره جلوگیری از منازعه، هستوی و بازداری عنعنوی و ضرورت بهبود بخشیدن پروسه های بسیج نیروهای مسلح روسیه استوار بود.
روسیه، به عقیده ایالات متحده امریکا، در این مورد بیش از همه اطمینان خاطر دارد که به دفاع از حق حاکمیت خود، مقاومت در برابر فشار غرب و شرکت در حل منازعات خارجی، مربوط میگردند. به این ترتیب، روسیه یکبار دیگر برای ایالات متحده امریکا به تهدید مبدل گشته و واشنگتن را به بازگشت به 30 سال قبل در سیاست بین المللی آن مجبور ساخته است.