به گزارش اسپوتنیک به نقل از تابناک، داعش در نخستین راهکار خود در کنار کادرسازی و اقدامات ایدئولوژیک همیشه در تلاش ایجاد یک سرزمینی ثابت برای حکمروایی خود بود.
این گروه تروریستی که در سالهای 2013 تا 2015 نزدیک به 50 درصد خاک سوریه و بیش از 40 درصد خاک عراق را به تصرف خود در آورده بود، در این روزها با از دست دادن پایتخت اصلی شان در عراق و سوریه به دنبال یافتن سرزمین نو و ایجاد پایگاهی در آینده برای حملات به کشورهای دیگر می باشد.
این گروه تروریستی به عراق و سوریه بسنده نکرده و چشم به کشورهای آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و کشورهای افریقای مانند مصر و لیبیا هم دوخته است.
به باور تحلیل گران داعش در صورت شکست کامل در عراق و سوریه پایگاه های خود را به کشورهای دیگر و قاره های دیگر انتقال خواهد داد.
جغرافیای کنونی حضور داعش در خاورمیانه و شمال افریقا
در یک نگاه کلی، حضور داعش در منطقه ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی خاورمیانه و شمال افریقا به سه شکل است:
۱ـ کشورهایی که داعش مناطقی از آنها را تحت سیطره و نفوذ خود قرار داده یعنی: سوریه، عراق و لیبی
۲ـ کشورهایی که داعش بدون تصرف و کنترل سرزمینی، در آنها حضور دارد مثل: افغانستان، پاکستان، مصر، الجزایر، لبنان، اردن، فلسطین، مالزی، اندونزی و نیجریه
۳ـ کشورهایی که داعش در آنها اقدام به عملیات تروریستی نموده همچون ترکیه، تونس، کویت، عربستان سعودی، یمن و جمهوری اسلامی ایران (و البته کشورهایی همچون فرانسه، آلمان، امریکا، بنگلادش از حوزه های جغرافیایی دیگر)
چه کشورهایی مستعد حضور داعش هستند؟
آگاهان مسائل سیاسی می گویند کشورهایی مستعد فعالیت داعش در آینده هستند که از ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی برخوردار باشند؛ برخی از مهم‌ترین این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
۱ـ وجود خلأ امنیتی
۲ـ وجود درگیری های داخلی
۳ـ درگیر بودن کشور با بحران های سیاسی و اقتصادی عمیق
۴ـ غنی بودن کشور به لحاظ نفت و منابع معدنی
۵ـ داشتن شرایط محیطی و جغرافیایی خاص همانند مناطق بیابانی، جنگلی، کوهستانی و صعب العبور
۶ـ بی‌سوادی یا کم‌سوادی مردم آن کشور
۷ـ تعلق خاطر مردم آن کشور به اندیشه سلفیسم
گزینه های احتمالی برای استقرار داعش در آینده
۱ـ «اولگا سوخاریوا» نویسنده مقاله ای در پایگاه خبری «روسیا الیوم» ادعا کرده: واشنگتن در حال تنظیم صفوف داعش برای انتقال عناصر آن به افغانستان است؛ او به نقل از «زبیر مسعود»، عضو کمیته امنیت ملی افغانستان تأکید کرد: تروریستهای داعش در حال تجدید قوا و تنظیم صفوف خود برای رفتن از سوریه و عراق به افغانستان، به خصوص ولایت بدخشان افغانستان در مرز با جمهوری تاجیکستان هستند. این نویسنده تأکید نموده این اطلاعات را حامد کرزای، رئیس جمهور افغانستان نیز تأیید کرده و گفته که نیروهای امریکایی در افغانستان به دنبال تقویت مواضع داعش هستند.
۲ـ از آنجا که پاکستان، عربستان و قطر نفوذ وافر و برنامه های درازمدت بسیاری برای افغانستان دارند، گروه های تروریستی سلفی و تکفیری اضمحلال فزاینده خود را در عراق و سوریه، در افغانستان جبران می کنند؛ داعش مشغول یارگیری در افغانستان است و به تدریج در کنار طالبان خود را سازماندهی می کند.
۳ـ برخی منابع می گویند علاوه بر افغانستان، کشورهایی نظیر لیبی و یمن هم از گزینه‌های احتمالی داعش هستند.
۴ـ «عمر معربونی» کارشناس نظامی لبنان می گوید: داعش تلاش می کند تا پارامترهای سیطره و نفوذش را در بیش از یک مکان تقویت کند و این اقدام را در شبه جزیره سیناء، اردن و لبنان ادامه می دهد به گونه ای که ضامن ارتباطات و نفوذش در منطقه باشد اما رویکرد و توجه اصلی داعش الجزائر، لیبی و نیجر خواهد بود تا مثلث نفوذ خود را در مناطق صحرایی تثبیت کند.
۵ـ برخی آگاهان مسائل منطقه می گویند یک احتمال وجود دارد که داعش لیبی را برای ادامه عملیات خود انتخاب کند؛ ولو اینکه نتواند بار دیگر خلافت خود را همچون سابق اعلام کند، به خصوص که شاهد حضور روز افزون عناصر داعش در منطقه سینای مصر و همچنین مرزهای غربی مصر با لیبی هستیم.
در نهایت افغانستان دارای شرایط آماده برای تغییر جغرافیای داعش است؛ بعد از تغییر معادلات بحران در سوریه و عراق به ضرر تروریست های تکفیری، بخشی از نیروهای داعش، به خصوص نیروهایی که وابسته به قومیت های مرکزی بودند از جمله تروریست های چچن، تاجیک، ایغور و ازبک، به شمال افغانستان در منطقه بدخشان، کندز، فاریاب، جوزجان وبغلان رخنه کردند و امنیت این مناطق را زیر تأثیر قرار دادند. در روزهای پایانی سال ۱۳۹۵ داعش در مناطق مختلف افغانستان، در شرق، امتداد مرزهای پاکستان، افغانستان تا امتداد مرزهای آسیای مرکزی، حضور خود را به نمایش گذاشت تا سرانجام با طالبان بر سر اینکه کدام منطقه تحت نفوذ کدام گروه باشد درگیری های شدیدی رخ داد. بعد از این درگیری‌ها بود که حضور داعش در افغانستان مشخص شد.
در این روزها که داعش در کشورهای عراق و سوریه شکست های سنگینی را متحمل شده اند، تلاش شان برای ایجاد پایگاه دایمی در افغانستان بیشتر شده و طوری که در گزارش های رسانه ها به نشر رسیده است، دیروز یک بخش از ولسوالی صیاد سرپل را به تصرف خود در آورده و 26 دهقان را هم به قتل رساندند.
موانع درونی افغانستان در برابر قوت گرفتن داعش
۱ـ اینکه طالبان یا داعش بتوانند بخش های مهمی از افغانستان را تحت کنترل خود درآورند و دولت آنقدر ضعیف باشد که نتواند مقابله کند، مقداری بدبینانه است.
۲ـ مردم افغانستان به سادگی زیر بار داعش نمیروند. لازمه قدرت گرفتن داعش در افغانستان این است که بخش مهمی از اقوام افغانستان را به خود جذب کند و نیروی قدرتمند محلی تشکیل دهد.
۳ـ افغانستانی ها احساسات ملی بالایی دارند و به راحتی جذب داعش نمیشوند.
۴ـ در افغانستان طالبان قدرت بیشتری نسبت به داعش دارد و طالبان هم نمی خواهند سرزمین های که در دست شان است را به داعش بدون جنگ رها کند.
داعش در حال حاضر می خواهد با انداختن نفاق بین مذاهب و اقوام افغانستان بر مناطق بیشتری افغانستان تسلط پیدا کند و این از نظر تحلیلگران بسیار بعید به نظر می رسد. چون مردم افغانستان همیشه در برابر تهاجم بیگانگان اتحاد خود را حفظ و از سرزمین شان دفاع کرده اند.
