به گزارش اسپوتنیک به نقل از تسنیم، در ماه اپریل 2017 جنرال جوزف وتیل، رئیس فرماندهی مرکزی آمریکا به کشور تاجیکستان سفر کرد. وی در این سفر با رئیس جمهوری تاجیکستان و سایر مقامات این کشور دیدار کرد که در طی آن پشتیبانی مالی بینالمللی از تاجیکستان به عنوان کشور مدافع در برابر ناامنیهای موجود در افغانستان، تعلیمات نظامی جدید، آموزش شیوههای مبارزه با قاچاق مواد مخدر و اعطای امکانات مربوط به آن مورد بررسی قرار گرفت.
طبق گزارش سفارت آمریکا اعلام کرد که قرار است تمرین و آموزش مشترک نظامی بین کشورهای تاجیکستان، آمریکا، قرقیزستان، پاکستان و مغولستان در دوشنبه برگزار شود. در این برنامه 200 نظامی از کشورهای مذکور حضور خواهند داشت.
این تمرین نظامی در قالب "همکاریهای منطقهای 2017" از 10 تا 23 ژوئیه در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار و گفته میشود آموزشهای نظامی دوجانبه تاجیکستان و آمریکا از 17 تا 21 ژوئیه خواهد بود.
اگرچه بعد از ریاست جمهوری دونالد ترامپ هنوز مقام بلندپایه نظامی مانند جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا به کشور تاجیکستان سفر نکرده است، اما واشنگتن توجه زیادی به این کشور دارد و سیاستهای مشخصی را در رابطه با آن تنظیم میکند.
روسیه در قالب لشکر موتوریزه 201 در تاجیکستان حضور دارد و مقامات نظامی این کشور در طول سال چندین بار به تاجیکستان سفر میکنند و اوضاع را از نزدیک مورد بررسی قرار میدهند. حتی نیروی نظامی تاجیکستان وابستگی ویژهای به ارتش روسیه دارد، چراکه ساختار آن برگرفته از وضعیت نظامی روسیه میباشد.
اما در چند سال اخیر بخشهایی از نیروهای روسیه از مرزهای تاجیکستان برگشتهاند و حضور موثر آنها کاهش داشته است. با این حال مقامات کشورهایی مانند قرقیزستان گفتهاند که به توانایی تاجیکستان جهت مقابله با ناامنیها و جلوگیری از انتقال آنها از افغانستان به آسیای مرکزی اعتماد ندارند و بارها خواستار حضور نیروی نظامی روسیه در مرزهای خود شدهاند. این درخواست در سفر رئیس جمهوری قرقیزستان به مسکو اعلام شد. در مرز قزاقستان و تاجیکستان هم تعدادی از نیروهای نظامی روسیه بنابر درخواست دولت آستانه حضور دارند.
بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران ارشد روسیه بارها گفتهاند که مسکو از حضور و نفوذ آمریکا در تاجیکستان ناخشنود است و با تاکید بر حل مسائل منطقه توسط خود کشورهای منطقه، حضور نظامی آمریکا در قالبهای مختلف را رد میکند.
با این حال ایالات متحده آمریکا تلاش دارد که اهرم فشاری را در منطقه حساس آسیای میانه علیه روسیه ایجاد کند و سفر اخیر متیس به افغانستان یا ماجرای مربوط به انفجار بمب GBU-43موسوم به مادر بمبها در این کشور نشان از سیاستهای نظامی آمریکا برای آسیای مرکزی دارد.
اینکه مقامات آمریکا در این خصوص چقدر با مقامات روسیه هماهنگی ایجاد کردند، مسئلهای است که هم دور از ذهن است و هم مطلب اعلام شده در این خصوص وجود ندارد؛ این را هم باید گفت که درباره نارضایتی مسکو از این اقدامات آمریکا، موضع مشخصی در قالب تمام اظهارات مقامات روسیه به دست نمیآید. البته روسیه تنش بیشتر با آمریکا را نه تنها به نفع طرفین نمیداند، بلکه تاکید میکند که جهان از این تقابل متضرر خواهد شد و بارها ضرورت حل مسالمتآمیز مسائل میان دو طرف را اعلام کرده است.