ما نمی خواهیم که این گفت و گو در چهارچوب قواعد رايج معمول باشد كه بخواهيم از روابط سياسى به روابط فرهنگى برسيم. ذات و ماهيت فرهنگ و مباحث فرهنگى برتر و شرافت دارد بر مناسبات سياسى، چرا كه فرهنگ رابطه اى انسانى است كه بر پايه اصول مشترك انسانى، زندگى را مى سازد. اما روابط سياسى محدود به روابط دولت ها و گواه به اهداف و ماموريت محدود دولتها است، بنابراين مى خواهيم از ديدگاهى نوين به موضوع روابط فرهنگى افغانستان و روسيه بنگریم، از ديدگاهى كه سمت وسويش كسب و توانايى فهم ودرك متقابل هر دو ملت افغانستان و ملت روسيه است، تا دو ملت بتوانند بر پايه درك متقابل، مناسبات فرهنگى، روابط سياسى و اقتصادى بين افغانستان و روسيه را گسترش دهند. پس با اين رويكرد گفت و گوی با ویچسلاو نیکراسوف مسئول فرهنگی روسیه در کابل انجام داده ایم.
ویچسلاو نیکراسوف در این گفت و گو پیوندهای فرهنگی و انسانی را مهمتر از سیاست می داند و خواستار پیوندهای افغانستان و روسیه در سطح بالای فرهنگی است. او در این گفت و گو از تلاش های خود در باره خوبتر شدن پیوندهای فرهنگی میان افغانستان و روسیه سخن می گوید و از این که در افغانستان به کارهای فرهنگی می پردازد بسیار خرسند می باشد.
او می گوید: برای پیوندهای پایدار سیاسی و اقتصادی و تحکیم روابط فرهنگی نیاز به اساس است. اساس عبارت از پیوند بین انسان ها است و به همین خاطر ما می خواهیم که نسل جدید افغانستان به روسیه بروند و تحصیل کنند و با فرهنگ روسیه و اقتصاد و سیاست روسیه آشنا شوند.
او در ادامه می گوید: برای با ثبات سازی افغانستان نیاز به اقتصاد خوب است، یعنی اینکه افغانستان باید در نخست از نگاه اقتصادی باید تقویت شود و در افغانستان زیربناها باید به شکل درست و اساسی ساخته شوند تا مردم صاحب کار شوند و از نگاه اقتصادی در رنج نباشند. ساختن زیربناها برای افغانستان بستری برای رشد اقتصادی افغانستان می شود و در این صورت است که مردم افغانستان روی پای خود می ایستند و دنبال کارهای خلاف و گروه های تروریستی و کشت کوکنار نمی روند.
او در ادامه در این باره چنین می گوید: افغانستان از نگاه اقتصادی در حال حاضر در وضعیت خوبی قرار ندارد و این را مقامات ایالات متحده امریکا به خوبی می دانند، چرا که این وضعیت به نفع آنها است و به همین خاطر آنها نمی خواهند که اقتصاد افغانستان رشد کند.
- «مشروح این گفت و گو به شرح ذیل است»
اسپوتنیک: در مورد زندگی شخصی خود بفرمایید، در کدام سال و در کجا متولد شده‌اید و تحصیلات شما تا کدام مقطع است و بگویید که چند سال می شود در افغانستان فعالیت دارید؟ آیا از فعالیت فرهنگی در افغانستان خرسند هستید؟
نیکراسوف: نام و نام خانوادگی من ویچسلاو نیکراسوف است و من به تاریخ 1954 در شهر سیویرلوسکی روسیه به دنیا آمده ام. دارای مدرک دکترای اقتصاد می باشم و در سال 1982 —1983 به حیث مشاور در جمهوری دموکرات خلق افغانستان کار کرده ام. در عین زمان در ولایت های افغانستان کارهای فرهنگی از قبیل ساخت سینما ها را به پیش می بردم. پس از سال 1983 به روسیه دوباره برگشتم و از سال 2010 تا به 2016 از طرف شورای گروه روابط بین الملل فدراسیون مجلس فدرال روسیه به حیث دبیر اجرایی همکاری با شورای ملی افغانستان کار کردم و در حال حاضر به حیث مسئول فرهنگی سفارت روسیه در کابل کار می کنم.
در باره اینکه من از فعالیت فرهنگی در افغانستان خرسندم یا نه؟ پاسخ من مثبت است. بلی من از کارهای فرهنگی در افغانستان خرسند هستم و به کارم عشق می ورزم و می خواهم که از نگاه فرهنگی پیوند بین افغانستان و روسیه در سطح بالای قرار بگیرد تا بتوانیم از غنای فرهنگی یکدیگر به نفع کشورهای خود استفاده نماییم. و به همین خاطر من همیشه کوشش می کنم که دانشجویان بیشتری را به روسیه بفرستیم که امسال مدارک نزدیک به 300 نفر را روان کردیم که بتوانند در دانشگاه های روسیه مصروف فرا گرفتن دانش شوند. اگر چه در این سال حدود 7000 نفر برای بورس های روسیه ثبت نام کردند اما متاسفانه تنها مدارک 300 نفر را ما توانستیم به روسیه بفرستیم. و ما کوشش می کنیم که در سال های آینده تعداد دانشجویان بیشتری را به روسیه بفرستیم تا بتوانیم بدینوسیله پیوندهای فرهنگی بین دو کشور را مستحکمتر نماییم.
اسپوتنیک: آيا يك فعال فرهنگى مى تواند فراتر از پیوندهای سياسى گام بردارد يا اينكه فرهنگ در پنجه سياست اسير است و فعالان فرهنگى بايد مجرى سياستها باشند؟
نیکراسوف: به نظر من فرهنگ و همکاری انسانی مهمتر از سیاست می باشد، چرا که بدون پیوندهای خوب فرهنگی با یکدیگر پیوندهای خوب سیاسی نخواهیم داشت. اگر ما یک نگاه کوتاهی به پیوندهای فرهنگی، اقتصادی و سیاسی میان افغانستان بیاندازم، می بینیم که افغانستان و روسیه از صدها سال پیش باهم پیوندهای فرهنگی، اقتصادی و سیاسی خوبی داشته اند، که به طور نمونه می توان به پیوندهای تاریخی زمان پیش از ایوان گروزنی اشاره کرد، که در آن زمان بازرگانان روسی و افغانستانی باهم از نگاه بازرگانی پیوندهای خوبی داشتند.
من با تاکید بر این که برقراری پیوندها میان روسیه و افغانستان همیشه با توافق دو طرف بوده و روسیه همیشه می خواهد که افغانستان با ثبات باشد، چرا که این نه تنها به نفع روسیه و افغانستان است، بلکه به نفع منطقه و جهان نیز می باشد.
روسیه نه تنها این را شعار داده بلکه در عمل این کار را در زمان حضور خود در افغانستان انجام داده است، که به طور نمونه می توان از بیش از صد پروژه اساسی و زیربنایی روسیه در بخش های اقتصادی و فرهنگی در افغانستان یاد کرد و این را تمام مردم افغانستان که در زمان اتحاد جماهیر شوروی زندگی می کردند به خوبی می دانند.
در مجموع 124 پروژه در زمان شوروی ساخته شده است، که می توان از پروژه های بزرگ آن مانند: تونل «سالنگ»، سیلوی کابل، دانشگاه پولیتخنیک، کارخانه موترسازی جنگلگ و همچنان نیروگاه برق در شهر پلخمری نام برد.
در سال 1987 افغانستان از نگاه مواد خوراکی تقریبا خود کفا شده بود و حتی به کشورهای دیگر میوه و سبزیجات صادر می کرد. به طور نمونه اتحاد جماهیر شوروی در ننگرهار کانال های بزرگ آبیاری را برای کشاورزان آباد کرد. کشاورزان به هزاران تن بادرنگ به خارج صادر می کردند.
در پاسخ به پرسش شما که آیا فرهنگ در پنجه سیاست اسیر است؟ باید بگویم که از نظر من فرهنگ اساس سیاست است و این فرهنگ است که سیاست را می سازد نه اینکه فرهنگ اسیر سیاست باشد. به همین خاطر ما می خواهم که مردم افغانستان کشور روسیه و فرهنگ روسیه از زبان خود روسها بشناسند نه اینکه کشورهای غربی برای آنها روسیه را معرفی کنند که نمونه اش متهم کردن روسیه به اتهام کمک به طالبان می باشد.
در سالهای اخیر همیشه در رسانه ها ناتو روسیه را متهم به پشتیبانی از طالبان می کنند و می گویند که مشاوران روسی را در پهلوی طالب دیده اند و این در حالیست که این همه دروغ و فریب است برای اینکه روسیه را به چشم مردم افغانستان بد کنند و کمبودها و شکست ها و ناکارآمدی های خود را با این کار پنهان نمایند.
در این جا محفل بود و جوانان پرسیدند که چرا روسیه در سال 79-89 به افغانستان آمدند. من گفتم که من خودم گواه این اتفاق بودم و دقیقا می دانم که بسیاری از متخصصان و سربازان روسی با هدف خوبی و با ثبات سازی منطقه آمده بودند که پس از با ثبات کردن افغانستان دوباره به کشور خودشان برگردند. اما با ورود ارتش اتحاد جمهور شوروی دشمنان روسیه و افغانستان دست به کار شدند و نخواستند که پیوندهای این دو کشور در حد همکاری نظامی باشد و به همین خاطر تلاش کردند که مردم افغانستان را فریب بدهند و آنها را در برابر دولت افغانستان بشورانند که نتیجه اش جنگ و ویرانی افغانستان و کشته شدن بیش از دو میلیون نفر بود.
ارتش اتحاد جماهیر شوروی می خواستند که 6 ماه یا یکسال در افغانستان بمانند و دوباره برگردند، اما در اینجا اشتباه صورت گرفت و مجاهدین افغانستان با دولت افغانستان جنگ را آغاز کردند و سربازان اتحاد جماهیر شوروی در آنجا برای مدت طولانی ماندنی شدند. با این حال سربازان اتحاد جماهیر شوروی بیش از صد پروژه زیربنایی برای افغانستان ساختند. من در آن زمان حیران بودم که چرا مجاهدین پروژه های زیر بنایی و مواد غذایی را آتش می زنند و یا بالای آنها شلیک می کنند، در صورتیکه این پروژه ها را ما برای مردم افغانستان می ساختیم تا مشکلات اقتصادی افغانستان حل شود و مردم افغانستان روی پای خود ایستاد شوند و دیگر نیازمند کشورهای همسایه خود نباشند.
اما کشورهای مانند پاکستان، امریکا، کشورهای اروپایی و کشورهای عربی به خاطر خود مردم را به جان دولت شان انداختند و روسیه را بهانه برای جهاد با دولت برای مردم معرفی کردند. و به همین منوال افغانستان قربانی موقعیت جغرافیایی خود شد. و این در حالیست که خودشان حالا در افغانستان در جریان بیش از 16 سال هیچ کار اساسی نکرده است. به نظر من مشکل افغانستان باید از نگاه اقتصادی حل شود نه از نگاه سیاسی و غیره. چون مشکل افغانستان اقتصاد است و باید مشکل افغانستان را از نگاه اقتصادی حل کرد. در حال حاضر این را امریکا و ناتو به خوبی می دانند و می دانستند، اما انجام نمی دهند. چون اگر مشکلات اقتصادی افغانستان حل شود مردم افغانستان دیگر نیروهای ناتو و امریکا را در افغانستان قبول ندارند و به همین خاطر امریکا و همپیمانانش نمی خواهند مشکل اقتصادی افغانستان حل شود.
اسپوتنیک: در جامعه افغانستان زبان وادبيات فارسى از ساير نمودهاى فرهنگى وهنرى چون موسيقى، رقص، نقاشى، تیاتر وسينما مجسمه سازى و سينما گستره اى بيشترى و بنيان اين هنر به زبان و ادبيات فارسی بستگى دارد بنابراين كليد فهم متقابل دو ملت گسترش زبان وادبيات روسى وفارسى درى در هردو كشور است. چون شناخت عموم مردم افغانستان از روسيه بر اساس تصوراتى است كه از نظام كمونيستى داشته اند و اكنون مركز فرهنگى روسيه چه برنامه ها ى براى شناخت روسيه امروز به مردم افغانستان دارد؟ مثلاً برگزارى شبهاى شعر براى آشناى ادباى افغانستان با آثار ادبى روسيه با شركت شخصيتهاى ادبى دو كشور از نمونه برنامه هاى فرهنگى مى تواند باشد.
سپاس از این پرسش شما. در زمان اتحاد جماهیر شوروی بیش از 100 هزار متخصص افغانستان در آنجا در رشته های مختلف دانش آموخته اند و آنها در زمان اتحاد جماهیر شوروی دوباره حلقه نخبه گان افغانستان را در رشته های مختلف تشکیل دادند. ما متخصصان زیادی در آن زمان برای افغانستان آموزش دادیم و تا هنوز هم بسیاری از متخصصان که در اتحاد جماهیر شوروی درس خوانده اند، در مقام های بلندی دولتی افغانستان کار می کنند و همچنین بیشتر از دانشجویان که می خواهند به بورسیه روسیه بروند توسط کسانی که پیش از آن در روسیه دانش آموخته اند توصیه شده است، چرا که در روسیه نظر به کشورهای اروپایی دیگر تحصیل ارزانتر برای دانشجویان مهیا است.
ما برای شناخت روسیه امروز به مردم افغانستان به خصوص جوانان افغانستان کارهای زیادی انجام دادیم که همه اینها از طریق آموزش زبان روسی و ترجمه کتاب های روسی به زبان فارسی دری می باشد.
در حال حاضر در کابل دو دیپارتمنت زبان روسی در دانشگاه کابل و دانشگاه تعلیم و تربیه فعالیت دارد که ما با آنها ارتباط داریم و استادان و دانشجویان این دو دیپارتمنت روسی را در محفل های خود دعوت می کنیم.
ما چندی پیش یک مرکز زبان روسی در شهر مزار شریف گشودیم. در وزارت امور خارجه افغانستان هم کورس زبان روسی باز کردیم. در کنار این مراکز ما با مرکز جوانان افغانستان همکاری داریم و به تاریخ 5 و6 جون از روز زبان روسی و زادروز الکساندر سرگویچ پوشکین شاعر پرآوازه روسیه تجلیل کردیم که در این محافل از استادان و دانشجویان مراکز زبان روسی دعوت به عمل آوردیم و آنها با خواندن اشعار روسی این روز را شاد باد گفتند.
چندی پیش از ترجمه انا کریننا که توسط لیف بهاند به پشتو ترجمه شده بود، رونمایی کردیم.
در حال حاضر علاقه مندان زبان روسی در حال افزایش است و آموزشگاه زبان روسی در هرات، کندهار، جلال آباد گشایش یافته و ساکنان جوزجان هم خواهان گشایش آموزشگاه زبان روسی هستند.
مهمترین وظیفه من این است که افغانستانی ها زبان روسی را بیاموزند و پیوندها میان افغانستان و روسیه در سطح بالای باشد.
اسپوتنیک: شرط روابط پايدار سياسى و اقتصادى، تحكيم روابط فرهنگى دو كشور است كه نخستين قدم، توسعه زبان روسى در افغانستان است به نحوى كه قابليت تنظيم اسناد رسمي بين دو كشور بدون زبان واسط باشد، آيا در اين باره برنامه ى مشخص هست يا خير؟
برای پیوندهای پایدار سیاسی و اقتصادی و تحکیم روابط فرهنگی نیاز به اساس است. اساس عبارت از پیوند بین انسان ها است و به همین خاطر ما می خواهیم که نسل جدید افغانستان به روسیه بروند و تحصیل کنند و با فرهنگ، اقتصاد و سیاست روسیه آشنا شوند.
ما در حال حاضر برای مردم افغانستان برنامه های زبان روسی و برنامه استاژ برای دانشجویان و استادان و زبان روسی به شکل آنلاین برگزار می کنیم. دانشجویان که در این برنامه شرکت کنند پس از 60 ساعت درسی از دانشگاه پیداگوژی سیبیرسکی گواهینامه زبان روسی را دریافت می کنند.
در اکتوبر همین سال 2017 در سوچی المپیاد دانشجوی برگزار می شود که در آن بیش از 200 هزار جوان از 178 کشور جهان از جمله افغانستان شرکت می کند. برای افغانستان در این المپیاد 30 بورس داده شده است، اما من در حال چانه زنی با مسئولان این برنامه هستم که این تعداد به 50 بورس برسد.
تا هنوز از افغانستان در این برنامه بیش از 1200 نفر ثبت نام کرده اند و ما می خواهیم که بهترین ها را آنتخاب کنیم تا با این کار چهره افغانستان را درجهان تبدیل کنیم و به جهانیان چهره دیگر افغانستان را نشان بدهیم، چرا که بیشتر کشورهای جهان افغانستان را منبع تریاک و یا کشور جنگ زده و پس مانده می دانند. ما می خواهیم آنها بدانند که مردم افغانستان از استعدادی خوبی برخوردارند و اگر آنها را به حال خود شان بگذارند و بگذارند که آنها سرنوشت خودشان خود آنها تعین کنند.
افغانستان دارای تاریخ غنی و دانشمندان زیاد است و مردم افغانستان مردم مهربان مهمان نواز می باشند. به همین خاطر ما می خواهیم صنعت گردشگری را در افغانستان فعال کنیم، چرا که در سالهای 1979 تا 1989 بیشتر از 6040 هزار نفر از اتحاد جماهیر شوروی برای گردش به افغانستان آمده بودند و بسیاری از اینها بازهم می خواهند که به افغانستان بیایند و این برای اقتصاد و فرهنگ افغانستان بسیار مهم است و بدین منظور ما از روس ها دعوت می کنیم که به افغانستان بیایند و از تاریخ غنی و جاهای دیدنی این کشور باخبر و دیدن کنند. ما می خواهیم که گرفتن ویزای گردشگری برای گردشگران آسانتر شود تا گردشگران روسی بتوانند به افغانستان بیایند و از تاریخ و جاهای دیدنی و تاریخی این کشور دیدن کنند و همچنان جوانان روسیه باید بیایند و ببیسند که مردم افغانستان در چه وضعیت زندگی می کنند و با فرهنگ افغانستان شوند.
اسپوتنیک: آيا برنامه ى مشخصى هست كه اهميت و منافع حاصل از برقرارى روابط بين روسيه وافغانستان را بيان كند؟ يعنى چشم انداز روابط فرهنگى زمينه فعاليتهاى اقتصادى سياسى و حتى زمينه همكارى هاى امنيتى و نظامى را فراهم نمايد.
ما برنامه های مشخصی داریم و همه ساله صدها تن از دانشجویان افغانستان را بورس می کنیم و به دانشگاهای مختلف روسیه برای آموزش دانش می فرستیم و این خود یک ذخیره بزرگ برای بخش علمی و فرهنگی افغانستان می شود.
پیش از این من در پارلمان افغانستان به حیث مشاور از طرف روسیه کار می کردم و در همین راستا چند تن از اعضای پارلمان جوان افغانستان را برای دیدار از پارلمان روسیه دعوت کردیم و آنها از کارکرد پارلمان روسیه دیدن کردند.
در همین راستا دوبار مسلمیار رئیس مجلس سنای افغانستان از روسیه دیدار کرده است و ما می خواهیم که این قسم پیوندها ادامه پیدا کند و بیشتر شود.
چندین بار تیم فوتبال پیشکسوتان افغانستان به روسیه آمده بودند و با کهنه سربازان روسیه بازی کردند ما می خواهیم که این پیوندها گسترش پیدا کند. در بازی فوتبال پیشکسوتان افغانستان و کهنه سربازان روسیه جالب اینجا بود که کسانی که در مقابل کهنه سربازان روسیه بازی کردند مجاهدین بودند که در آن زمان در مقابل هم جنگ می کردند و این نشان دهنده احترام متقابل مردم افغانستان و مردم روسیه می باشد.
اسپوتنیک: چه وقت خانه علم و فرهنگ روسیه بازگشایی می شود؟
خانه علم و فرهنگ روسیه به زودی دوباره به روی علاقه مندان باز می شود، اما تاریخ دقیق آن تا هنوز معلوم نیست و هر وقت که مقامات بلند پایه روسیه ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و الکساندر مانتیتسکی سفیر روسیه در افغانستان تصمیم بگیرند ما خانه علم و فرهنگ روسیه را دوباره به روی علاقه مندان به طور رسمی باز می کنیم.
