گزارش اسپوتنیک، به نقل از طلوع ،در پی گفتههای حسن روحانی، رییسجمهور ایران در بارۀ بندهای آبی در افغانستان، وزارت انرژی و آب میگوید که ایران از سالها به اینسو با نام حُسن همجواری و همسایهگی تا چهار برابر حق آباش از دریای هیرمند (یا هلمند امروزی)، آب گرفته است اما در برابر آن تمامی چشمههای آب مرزیاش را که به افغانستان سرازیر میشوند با ساختن بیش از 30 بند در آنسوی مرز خشکانیده است.
به گفتۀ این وزارت، ساخت بندها در حوزههای آبی هریرود و هیرمند، در اولویت برنامههای حکومت افغانستان جا دارد و این کار از بهر مدیریت آبهای مرزی و نیز از بهر پیشرفت اقتصاد ملی انجام میشود.
بصیرعظیمی، معین وزارت انرژی و آب، در این باره گفت: «ما با ساختن بندها میتوانم قدرت مدیرت آبها را در افغانستان داشته باشیم.»
بر بنیاد بخشی از مادۀ پنجم معاهدۀ آب دریای هلمند که میان افغانستان و ایران امضاء شده است، افغانستان بر باقی آب رود هیرمند هر طوری که خواسته باشد استفاده کند میتواند و ایران هیچگونه ادعایی بر آب هیرمند، بیشتراز مقادیری که طبق این معاهده تثبیت شده اند ندارد، حتا اگر مقادیر بیشتر آب در دلتا و سفلای هیرمند میسر هم باشد.
در همین حال، شماری از آگاهان امور اقتصادی میگویند که سرازیر شدن بیحساب آبهای روان کشور به ایران، این کشور را مفتخوار ساخته است و به گفتۀ این کارشناسان، اگر آبهای کشور بیش از این مدیریت نشوند، روزی افغانستان در بخش آبهای مرزیاش دچار معضل بزرگ با همسایهها خواهد شد.
سید مسعود، استاد اقتصاد در دانشگاه کابل، گفت: «این حق ما است که مطابق به قوانین جهانی بند بسازیم و این مکلفیت ما است که بربنیاد مافع ملی ما در این بخش اقدام کند.»
رمضان جمعهزاده، رییس کمیسیون منابع طبیعی و آب مجلس نمایندهگان، گفت: «حکومت افغانستان باید از طریق کنوانسیونهای جهانی داخل اقدام شود و از آبهاییکه تا کنون به ایران سرازیر شده اند پولش را بگیرد.»
حسن روحانی، رییسجمهور ایران، روز دوشنبه در یک نشست در تهران، با انتقاد از پروژههای ساخت بند در افغانستان، گفت: «ما نمیتوانیم در برابر آنچه که محیط زیست ما را خراب کند بیتفاوت باشیم. ساخته شدن سدهای متعدد در افغانستان و بندها از کجکی، کمال خان، سلما و دیگر بندها در شمال و جنوب افغانستان، در استان خراسان ما، سیستان و بلوچستان ما تاثیرگذار است.»
افغانستان به گونۀ میانگین سالانه 70 میلیارد متر مکعب آب دارد.
اما بر بنیاد اطلاعات داده شده، 80 درصد این آبها بدون استفاده به ایران، پاکستان و شماری از کشورهای آسیای میانه میریزد، از این میان ایران از همسایههای افغانستان است که در حال حاضر از دو حوزۀ آبی کشور بیشترین آب را میگیرد.