او کنگره جمهوری خواهان را غافلگیر ساخت و در صفوف شرکت کنندگان آن دو دسته گی بوجود آورد.
در هفته جاری آنها بالاخره روبرو باهم ملاقات خواهند کرد و یکی از متوقعه ترین ملاقات ها بین روسای دو دولت طی سالهای مدید انجام خواهند شد. ملاقات که در آن خطوط زیادی سیاسی، جیوستراتیژیک و شخصی وجود دارند.
در اجلاس «بیست گانه بزرگ» در آلمان ترامپ با شخص ملاقات میکند که به عقیده ادارات استخباراتی امریکا، پلان استخباراتی را بدین منظور طرح نموده، تا جریان انتخابات منعقده در امریکا در سال گذشته را برهم زند و به ترامپ، در رسیدن به قدرت کمک نماید.
ترامپ طی چهار سال اخیر پوتین را که اکثریت در واشنگتن به مثابه دشمن امریکا محکوم میکردند، سخاوتمندانه ستایش میکرد.
پوتین، افسر اسبق کا جی بی که در راس سیاست خود احیای نفوذ روسیه به زیان غرب قرار داده، ترامپ را شخصیت «برازنده و باستعداد» خوانده بود.
با درنظرداشت حالات استثنایی و پیامدهای سیاسی مذاکرات دو رئیس جمهور در هامبورگ، ملاقات آنها در هفته جاری و همه ملاقات ها در برابر دوربین های عکاسی در فضای کمتر رسمی در جریان اجلاس «بیست گانه بزرگ» شاید به موضوع توجه بسیار دقیق مطبوعات مبدل خواهد گردید.
حضور پوتین و ترامپ در این اجلاس مقایس و اهمیت آن را افزایش می بخشد.
دیریک چولیت (Derek Chollet) کارمند بلند پایه اسبق اداره اوباما که کار در عرصه مسایل امنیت ملی را پیش می برد و حالا در فوند مارشال آلمان کار میکند، میگوید:«من فکر میکنم که این دو رهبر مسابقه به سطح المپیک نشان خواهند داد. آنها میدانند که سمبول ها و تصور خودی به مثابه شخص نیرومند و تسلیم ناپذیر تا چه حد مهم است».
ترامپ در حال حاضر تحت فشار زیادی قرار دارد — از او بالانمودن مساله راجع به مداخله احتمالی روسیه در انتخابات سال 2016 مطالبه میکنند. او همچنان باید از هرنوع ملاقات های پلان ناشده با پوتین حذر نماید.
پوتین در گذشته نیز نارضایتی خود را از روسای جمهوری امریکا نشان داده بود.
ملاقات ترامپ و پوتین برای آینده اروپا و خاور نزدیک اهمیت کلیدی دارد. حل چنین مسایل بس مهم، مانند تحریمات امریکا علیه روسیه به خاطر کریمیا، آینده سوریه بعد از شکست حتمی گروه «دولت اسلامی» (داعش — سازمان تروریستی ممنوع در روسیه — مدیریت مسوول)، طرق جلوگیری از تصادم نیروهای امریکا و روسیه که در این کشور فعالیت میکنند و همچنان آمادگی امریکا در مورد حمایت از متحدان خود در ناتو، مطرح می باشد.
چه کسی در وضع بهتر قرار دارد؟
ترامپ تا اندازه در آستانه این ملاقات در وضعیت نامناسب قرار دارد. مواضع او در داخل کشور تضعیف شده، گاه در مرکز یک جنجال و گاهی هم در محراق جنجال دیگر قرار میگیرد که مجال برای مانور در عرصه سیاست خارجی را به او نمی دهد.
پوتین که از بابت سیستم بازداری و وزنه متقابل نسبت به قدرت که مانع ترامپ میگردند، تشویش ندارد، خود را به مثابه یکی از نیروهای عمده جهانی، باوجود آن که پرهای ضعیف بازی در دست دارد، نشان داده است. او، با احیانمودن نفوذ روسیه در اروپا و در شرق نزدیک، همزمان از اختلافات در مناسبات در دو طرف اتلانتیک به نفع خود استفاده میکند.
ملاقات دو رهبر در محراق توجه مطبوعات قرار خواهد داشت. ولی این مذاکرات هدف تعیین کننده استراتیژیک دارند، چون آنها در زمان صورت میگیرند، وقتیکه روابط بین روسیه و امریکا در سطح بسیار خطرناک از زمان جنگ سرد قرار دارند.
هردو رئیس جمهور مکلف اند، چنین تمایلات خطرناک را متوقف سازند، وقتیکه کشورهای آنها در برابر یکدیگر، زمانیکه در جنگ داخلی در سوریه در جهات مختلف سنگرها قرار گرفته، از خود مقاومت نشان میدهند. وقتیکه آنها در مورد مسایل، مانند توسعه ناتو، نقل و انتقال نیروها، کشتی ها و طیارات در فاصله خطرناک نزدیک به یکدیگر در اروپا و بالتیک، اختلافات احساس میکنند که احتمال اشتباهات و بلندرفتن تهدیدهای موجود، را بوجود می آورند.
میتیو روژانسکی (Matthew Rojansky) رئیس انستیتوت کینان در مرکز وودرو ویلسون اظهار داشت:«تحرک مناسبات بین دو قدرت بزرگ هستوی حالا تا اندازه منفی است که واقعاً هم باید این همه را متوقف ساخت که مانند تشدید بعدی یا وخامت اوضاع معلوم میشود».
او افزود:«و این حقیقتاً فقط به سطح روسای جمهوری ممکن است».
بهبود منسابات با روسیه — آیا این ممکن است یا خیر؟
سرو صدای سیاسی پیرامون این ملاقات بدان معنی است که احتمال کم پیشرفت قابل ملاحظه وجود دارد — حتی اگر کاخ سفید جهت کم نشان دادن این حادثه نیز تلاش می ورزد.
هیبیرت ماکماستیر (Herbert McMaster) مشاور رئیس جمهور در امور امنیت ملی در هفته گذشته هنگام کنفرانس کوتاه مطبوعاتی برای ژورنالیستان اعلام داشت:«در واقعیت امر این ملاقات از جروبحث های ما با هرکشور دیگر تفاوت نخواهد داشت».
اصلاً معلوم نیست که آیا ترامپ به این نظر واحد در تیم او در باره امنیت ملی و واشنگتن که طبق آن روسیه دشمن شمرده میشود، موافق است یا خیر.
ترامپ بارها جهت بهبود روابط با روسیه دعوت بعمل آورده است. او اولین رئیس جمهور نیست که جهت این کار دعوت بعمل می آورد.
ترامپ همچنان پوتین را ستوده است و چند با اعلام داشته بود که او به مثابه رهبر از اوباما بهتر است.
ترامپ در ماه فبروری هنگام کنفرانس مطبوعاتی اعلام داشت:« من میخواهیم با روسیه کنار آیم».
اینکه آیا هنگام ملاقات مجوزه ترامپ با پوتین مساله مداخله فرضی روسیه در انتخابات امریکا مطرح خواهد شد یاخیر، روشن نیست.
وفاداری امریکا به اصول ناتو
مساله فقط بر سر موضعگیری پوشیده سیاسی ترامپ مطرح نیست. متحدان امریکا نیز با مذاکرات علاقمندی دارند و ترامپ میتوانست آنها را طوری آرام سازد، تا این کار وضع نه چندان بهتر خود او را قبل از ملاقات با پوتین بهبود می بخشید. او میتوانست اعلامیه ها جدی در مورد حمایت از ایتلاف غربی، هنگام اقامت در پولند قبل از اجلاس «بیست گانه بزرگ»، ایراد میکرد.
ترامپ رهبران اروپایی را به این سبب ناراحت ساخت که او، هنگام اقامت در اروپا در ماه می، وفاداری خود را به اصل ماده 5-م قرارداد ناتو تائید نکرد که در آن راجع به دفاع دسته جمعی صحبت شده است. اگرچه او این کار را بعداً، در جریان کنفرانس مطبوعاتی در قصر سفید انجام داد، نسبت به دلایل او مانند گذشته بدگمانی بسیار جدی وجود دارد.
جیمی روبین (Jamie Rubin) دستیار اسبق وزیر خارجه امریکا در مصاحبه با بروک بالدوین (Brooke Baldwin) ژورنالیست CNN اعلام داشت:«این صحبت ها راجع به ناتو از همینرو بسیار مهم می باشند. اگر رئیس جمهور پوتین به این امر معتقد نگردد که دونالد ترامپ و متحدان او در ناتو بصورت هماهنگ عمل میکنند، هم نظرند و باهم یکجا به خاطر دستیابی بر اهداف مشترک شان فعالیت خواهند کرد،… او را نمی توان متوقف ساخت».
اما، بادرنظرداشت اینکه هردو جانب در پروسه تشنج نظامی در اروپا دخیل اند و در مورد مساله اوکراین اختلاف نظر دارند، بسیار مهم است، تا انها به وخامت هرچه بیشتر اوضاع و تشدید بعدی تشنج اجازه ندهند.
روژانسکی میگوید:«بسیار مهم است، تا آنها امکان ملاقات کردن در آینده را به سطح عالی برای آن حفظ کنند، تا موانع سیاسی و تخنیکی را از میان بردارند که مقامات هردو کشور ناگزیر در وقت کار با آنها مواجه خواهند شد».
