فیصله اتخاذشده در روز دوشنبه به خاطر تلاش منزوی ساختن قطر، این کشور خلیج فارس، محسوب میشود که گویا این کشور از تروریزم حمایت میکند.
بعد از این به اتباع قطر به این منظور مهلت دو روزه داده شده، تا خاک این چهار کشور را ترک کنند و به سعودیان، مصریان، باشندگان امارات متحده عربی و بحرین ورود به قطر یا ترانزیت از خاک آن ممنوع گردید.
در قطر 7،2 میلیون نفر زندگی میکنند که اکثریت آنها را مهاجرین تشکیل میدهند. قطر از برکت ذخایر بسیار غنی گاز طبیعی به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان مبدل گشته است. این کشور صادرکننده بسیار مهم گاز مایع طبیعی به آسیا او اروپا شمرده میشود. این کشور همچنان از طریق فوند مستقل خود «Qatar Investment Authority» وجوه جدی در انگلستان، بشمول آسمان خراش «Shard» لندن و مغازه « Harrods» سرمایه گذاری نموده است.
این وضع بر قطر چه اثرات برجا خواهد گذاشت؟
عواقب جدی خواهند بود، چون قطر نیم از تمام مواد غذایی مورد نیاز خود را از طریق سرحد زمینی با عربستان سعودی دریافت میکند. مسدودشدن سرحد، احتمالاً، همچنان بر رشته های ساختمانی تائثیر خواهد کرد و بر پروسه آمادگی دوحه به مسابقات قهرمانی فوتبال در سال 2022 اثرات سوء بجا خواهد گذاشت.
اوضاع بر هوانوردی نیز اثر خواهد کرد. کمپنی هوایی قطر « Qatar Airways»، یکی از کمپنی های مسافربری در حال انکشاف بسیار سریع در جهان، بعد از مسدودشدن حریم هوایی عربستان سعودی بروی آن با مشکل افزایش طول پروازها در جهت غربی مواجه خواهد شد.
کمپنی های هوایی امارات متحده عربی «Etihad Airways» و «Emirates» که دفاتر مرکزی آنها در دوبی قرار د ارند، همین اکنون اعلام داشته که سر از روز سه شنبه پروازها به قطر را قطع میکنند.
الریاض و ابوظبی نیز اعلام داشته که از کشورهای متحابه جهت مسدودساختن حریم هوایی شان بروی پروازها به دوحه درخواست خواهند کرد، ولی در باره جزئیات کدام تلاش ها جهت تشدید محاصره تا به حال خبر داده نشده است.
در صورت عمیق شدن منازعه صدرو گاز طبیعی قطر به کشور همجوار امارات متحده عربی از طریق خط لوله «Dolphin» نیز متوقف ساخته خواهد شد. این امر به کاهش یک سوم صادرات گاز به امارات متحده عربی در شرایط گرمای تابستان، زمانیکه تقاضا به مواد سوخت و انرژی به شدت افزایش می یابد، منجر خواهد شد.
قطر را به چه متهم می سازند؟
حمایت قطر از جنبش های اسلامگرا از مدت ها بدینسو از جانب همسایگان منطقوی، به ویژه امارات متحده عربی، مورد انتقاد قرار میگیرد.
ابوظبی عقیده دارد که حمایت دوحه از اسلام سیاسی، منجمله «اخوان المسلیمین» (سازمان ممنوع در خاک فدراسیون روسیه — تبصره مدیریت مسوول) و سازمان جنگ طلب فلسطینی حماس برای دول عربی خلیج فارس خطر مرگبار محسوب میشود. این دو سازمان در طول سالیان دراز جنگ بسیار خشن تبلیغاتی پیش می برند و از طریق رسانه های دولتی علیه یکدیگر اتهامات وارد میکنند.
دوحه که در طول مدت زمان طولانی خانه رهبر مذهبی «اخوان المسلیمین» شیخ یوسف ال- کارداوی(Sheikh Yusef al-Qaradawi) شمرده میشد، پناه گاه فعالین اسلامگرا است که در جمله آنها — اتباع عربستان سعودی و امارت نیز شامل اند.
قطر از احزاب اسلامگرا و گروه های شورشی در منازعات مختلف، بشمول لیبیا و سوریه، حمایت میکرد و میکند.
قطر متجاوزترین متحد گروه های اسلامگرا در سوریه شمرده میشود که جهت سرنگون ساختن رژیم رئیس جمهور بشار اسد تلاش می ورزند. به گفته منقدین، صحبت بر سر کمک غیرمستقیم به چنین گروه های وابسته با «القاعده» (سازمان ممنوع در خاک فدراسیون روسیه — تبصره مدیریت مسوول) مانند تحریر الشام، (این «جبهه النصره» سابق، سازمان تروریستی ممنوع در روسیه- تبصره مدیریت مسوول) است. کمک به شکل پرداخت غرامت به خاطر آزادسازی گروگانان تحقق می یافت.
عربستان سعودی نیز از سازمان های اسلامگرا حمایت میکند، ولی، به گفته ناظران، این کشور کمک مستقیم خود را به آنها در سالهای اخیر کاهش داده است. منقدین غربی دوحه را به این متهم میکنند که در مبارزه با تمویل مالی تروریزم با عدم علاقمندی شرکت می ورزد.
مصر و امارات متحده عربی همچنان قطر و ترکیه را به حمایت از شورشیان اسلامگرا در لیبیا متهم میکنند. قاهره و ابوظبی از فیلدمارشال مستبد خلیفه حفتار که بخش اعظم لیبیای شرقی را کنترول میکند، پشتیبانی میکنند.
دوحه به سطح منطقوی روابط نزدیکتر با انقره برقرار نموده که در امر حمایت از گروه های اسلامگرا در سوریه از عین اصل پیروی میکند. ترکیه در قطر پایگاه نظامی گشوده که در طول سالیان دراز پایگاه هوایی «ال-اودیید» را در اختیار قوماندانی مرکزی نیروهای مسلح امریکا قرار میداد.
قطر اعتراف میکند که موضعگیری آن کشور نسبت به اسلام سیاسی و سازمان «اخوان المسلیمین» از موضعگیری برخی کشورهای همجوار آن تفاوت دارد، اما میگوید که هیچ بدی در حمایت از سازمان های وجود ندارد که از محبوبیت وسیع در بین کتله های مردم برخوردار می باشند. قطر حمایت خود را از گروه های مسلح تروریستی نفی میکند.
چه رابطه بین قطر و ایران وجود دارد؟
ایتلاف الریاض و ابوظبی هرچه بیشتر از این امر نگران است که، به عقیده آنها، نزدیک شدن دوحه با ایران شیعه محسوب میشود. ایران در ماه های اخیر رقیب عمده عربستان سعودی شمرده میشود.
قطر، دولت سنی است که از بزرگترین معادن خود در شمال یکجا با ایران بهره برداری میکند و بصورت عنعنوی نسبت به تهران — همانند عمان، کشور همجوار دوحه در خلیج فارس، موضعگیری کمتر تجاوزگرانه اتخاذ نموده است.
دوحه افتخار میکند که بازیگر بی طرف می باشد که در منازعات منطقوی از لبنان تا سودان میانجیگری کرده میتواند. در پایتخت قطر نمایندگان رسمی سازمان های را می پذیرند که بیساری دول دیگر آنها را تروریستی میدانند. در جمله آنها — حماس او «طالبان» افغانستان (سازمان ممنوع در روسیه — تبصره مدیریت مسوول) شامل می باشند.
ولی، به گفته منقدین قطر، میانجیگری بی طرفانه تدریجاً به حمایت از گروه های مبدل گشته که برخلاف منافع دول سنی خلیج فارس فعالانه فعالیت میکنند.
قطر، طوریکه تصور میشود، میلیون ها دالر به گروه های می پردازد که از حمایت ایران برخوردار اند، بشمول «حزب الله»، تا بر آزادسازی اتباع خود که در سال گذشته در جنوب عراق به اسارت گرفته شده بودند، در ماه گذشته دست یابد.
الریاض تهران را به مداخله در امور سوریه، عراق، لبنان، یمن و بحرین متهم میکند. عدم علاقمندی علنی (دوحه) در باره حمایت از موضعگیری کشورهای سنی خلیج فارس نسبت به ایران به مثابه خیانت به شکل نهایت جدی تلقی میشود.
چرا فقط حالا چنین عکس العمل نشان داده شد؟
جنگ تبلیغاتی رسانه های دولتی عربستان سعودی او امارات متحده عربی علیه قطر طی چند هفته جریان دارد.
در ماه گذشته آزانس اطلاعاتی دولتی قطر اعلامیه را منتاشر ساخته بود که گویا امیر قطر شیخ تمیم بن حماد ال تانی (Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani) ایراد نموده که او در آن از «اخوان المسلیمین» حمایت نموده و به ایران صلح پیشنهاد کرده است. در دوحه اعلام داشته که آنگاه بر این آژانس حمله هکری صورت گرفته بود. رسانه های عربستان سعودی و امارات متحد عربی اعلامیه راجع به حمله هکری را نادیده گرفته و بارها بیانات فرضی شیخ تمیم را منتشر ساخته اند.
تلویزیون ماهواره یی «الجزیره» قطر توجه خاصی به اطلاعات منتشرشده در هفته جاری راجع به شکستن احتمالی پست الکترونی با نامه های یوسف ال-اوتایبه (Yousef al-Otaiba) ، سفیر بسیار بانفوذ امارات متحده عربی در امریکا مبذول داشته که در آنها صحبت راجع به مبارزه برضد روابط احتمالی دوحه با تروریستان مطرح بود.
تشدید منازعه بین متحدین امریکا که قبلاً در سال 2014 آغاز شده بود، راساً بعد از بازدید دونالد ترامپ از عربستان سعودی آغاز گردید. در اثنای این بازدید او نقش رهبری کننده الریاض را در مبارزه با مداخله ایران در امور جهان عرب تائید کرد.
دونالد ترامپ به متحدساختن متحدین شرق نزدیک واشنگتن در مقابله با نفوذ تهران و در مبارزه علیه گروه های تندرو سنی مانند «دولت اسلامی» (سازمان ممنوع در روسیه — تبصره مدیریت مسوول) امید بسته بود.
