بنا به گزارش اتاق تجارت وصنايع افغانستان، از دلايل كاهش سرمايه گذارى در افغانستان، كمبود كارگران ماهر و كاردان است. كشش بازارسرمايه گذارىِ خارجى ، پيوندى مستقيم با بازاركار و فراوانى كارگران كاردان دارد. فعلاً افغانستان زمينه هاى گسترش صنايع سنگين مانند صنايع ذوب فلزيا صنايع ساخت ماشين آلات صنعتى را ندارد و آموزش نيروهاى علمى و مهندسين فنى مورد نيازِصنايع پايه زمان براست.
بررسى گذشته ىِ ورود صنايع سنگين مانند پالايش نفت وگاز، ذوب فلزات، ساخت ماشين آلات صنعتى به ايران، پاكستان و هند، نشان مى دهد نيازجدى به آموزش كارگرانِ كاردانِ و ماهر است. مانند استاد بَنّاىِ وبناى ماهر، جوشكارصنعتى ، برق كار، فلزكار، مكانيك و راننده ماهرخودروهاى صنعتى ويا با ساخت مجتمع هاى كِشت وصنعت و پرورش دام وطيورو شيلات، به كارگران ماهر درامور باغبانى وكشاورزى صنعتى نياز است. كه سوابق كشورهاى ياد شده نشان مى دهد صاحبان صنايع و سرمايه گذاران خودشان ، آموزشگاههاى فنى و حرفه اى را مى ساختند و در دورهاى زمانى ٤ تا ٦ ماهه ، كارگران مورد نياز را آموزش مى دادند و جالب است بدانيد بسيارى از كارآموزان، كم سواد ويا بى سواد بوده اند ولى با روش هاى آموزشِ ويژه ى فنى وحرّفه اى، مهارتهاى فنى را به كارآموزان مى آموختند. كه شناخت اين روند به گزارشى جداگانه نياز دارد.
اما وضعيت خاص امنيتى افغانستان تأسيس انجمن هاى كارگرى را غيرممكن به نظر مى آورد ولى همكارى نهادهاى امنيتى واستخباراتي (اطلاعاتى)، وزارت خارجه، وزارت كار، وزارت صنايع ، وزارت زراعت براى راه اندازى كار گروه سازماندهى داوطلبانِ آموزش و كاربراى صنايع در چهارچوب انجمن هاى كارگرى را فراهم مى كند.
پس از تأسيس انجمن هاى كارگرانِ آماده به آموزش و با تشكيل كار گروه سه جانبه ١-سرمايه گذاران و صاحبان سرمايه ٢- نمايندگان انجمن هاى كارگران داوطلب آموزش و كار در صنايع ٣- نمايندگان دولت، اين سه گروه وارد مذاكرات سه جانبه مى شوند.
مذاكرات سه جانبه ىِ، دولت — كارفرمايان — و كارگران، تحت رژيم قوانين افغانستان، توصيه نامه ها و مقاوله نامه هاى سازمان بين اللملى كار انجام مى گيرد.
تعهدات سه جانبه در برگيرنده، پيمان و تعهد كارگران به سرمايه گذاران و دولت براى آموختن مهارت هاى فنى وحرّفه اى و سپس انجام كار براى سرمايه گذاران ، برابربا پيمانهاى سه جانبه و تضمين دولت براى برپاى امنيت و پاسدارى از سرمايه گذارى و تعهدات سرمايه گذاران به انتقال صنايع وآموزش كارگران مى باشد.
تمامى اين مراحل و فرآيند سه جانبه گرايى در توصيه نامه هاى سازمان بين المللى كار نوشته شده است و بررسى آن از حوصله اين نوشتار بيرون است.
اگر دولت، احزاب و رسانه هاى افغانستان با تكيه بر نياز مبرم و شديد جوانان افغانستان به كارو شغل، نتوانند اتحاد و همبستگى اجتماعى را پديدآورند، به استقلال و مردمى بودن آنها بايد به ديده شك و گمان نگاه كرد. جامعه افغانستان با گذر از مشكلات امنيتى با معضلات اجتماعى چون بيكارى و آسيب هاى اجتماعى روبرو خواهد شد و اگر دولت افغانستان ونهادهاى مردمى نتواند اين آسيب هاى اجتماعى را مهار كنند، بى گمان آسيب هاى اجتماعى صورت امنيتى مى يابد و مزاحمت دوباره براى جامعه جهانى محسوب مى شود كه نقضِ حاكميت ملى افغانستان را در پى دارد.
نويسنده: حميد تبرزن
