اما، با ختم این درگیری‌ها و بهبود نسبی شرایط در افغانستان، شهروندان این کشور کم کم دو باره به رسوم و عنعنات قدیمی خود برگشته و امروز از زیورآلات و لباس‌هایی که در گذشته استفاده می‌کردند، از آن در مراسم و محافل بسیار خاصی کار می‌گیرند.
هزاره‌ها که یکی از اقوام بومی در افغانستان به شمار می‌روند، تا حدود سه دهه قبل از نوع زیورآلات و لباس‌های خامک‌دوزی خاصی استفاده می‌کردند. واسکت‌های تزیین شده با سکه‌های نقره و پنج تومانی ایرانی، گردن‌بند، دست‌بند، سلسله، چم‌کلی، پای‌زیب، ماتیکه، خال بینی، گوشواره و انگشترهای نقره‌ای از جمله زیورآلاتی اند که بیشتر در میان هزاره‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هم‌اکنون نیز برخی از خانواده‌ها به ویژه زنانی که در روز عروسی شان از همین زیورآلات استفاده کرده‌اند، در پیش خود به عنوان یادگار نگه‌داشته‌اند. تا سه دهه پیش نوعروس‌های هزاره با همین زیورآلات تزیین می‌شدند، اما حالا زیورآلات جدیدی از جمله طلا جای آن را گرفته است.
هرچند زیورآلات طلا علاقمندان زیادی دارد، اما در این اواخر ذوق و شوق برخی از شهروندان هزاره برای استفاده از زیورآلات و لباس‌های قدیمی شان بالا زده است. قیمت این زیورآلات نیز از قیمت طلا کمی متفاوت است و حداقل یک ست کامل زیورآلات قدیمی هزارگی، آن طوری که فروشنده‌های آن می‌گویند حدود هشتاد هزار افغانی است.
بیشتر علاقمندان زیورات و لباس‌های محلی قدیمی هزارگی را افراد و خانواده‌هایی تشکیل می‌دهند که سال‌ها قبل در پی مهاجرت‌های دسته‌جمعی گسترده به کشورهای غربی به ویژه در کشورهای اروپای، امریکا و استرالیا رفته و مستقر شده‌اند. این شهروندان افغانستان که سال‌ها از آشیانه اصلی خود به دور مانده‌اند، حالا با استفاده از زیورآلات و لباس‌های محلی قدیمی می‌خواهند تا فرهنگ قدیمی شان را حفظ و ترویج کنند.
محمدعارف یک فروشنده زیورآلات قدیمی هزارگی در دشت برچی کابل، می‌گوید سکه‌هایی که برای تزیین واسکت‌های زنانه کار گرفته شده، از سکه‌های دوران قاجار و ظاهرشاه است. به گفته او، با فراموش شدن فرهنگ استفاده از این زیورآلات، پس از چند سال فراموشی، حالا دو باره برخی از هزاره‌ها در داخل و خارج از افغانستان در مراسم و محافل خوشی و شادی شان از آن استفاده می‌کنند. این فروشنده گفت: «رسم و سوم استفاده از این زیورآلات در طول پنج- شش سال اخیر روز به روز بیشتر شده است. مردم علاقمندی بیشتر پیدا کرده‌اند.»
هم‌چنین عباس دیگر فروشنده زیورآلات قدیمی هزارگی نیز، می‌گوید که بیشتر مشتریان این زیورآلات را افراد و خانواده‌هایی که در کشورهای غربی زندگی دارند تشکیل می‌دهد. عباس گفت که در داخل افغانستان نیز در مراسم عروسی از این زیورآلات استفاده می‌شود. به گفته او، بیشتر علاقمندان داخلی زیورآلات قدیمی هزارگی از ولایت غزنی هستند.
روی آوردن هزاره‌ها به استفاده از زیورآلات قدیمی شان کار برخی از زرگران را نیز رونق داده است. آن طوری که غلام‌رضا یک زرگر در دشت برچی شهر کابل می‌گوید که زیورآلات قدیمی هزارگی را با قیمت‌های پایین از خانواده‌ها خریداری کرده و با ترمیم اندک به قیمت‌های خوبی به فروش می‌رسانند. به گفته او، شهروندان افغانستان از تجملات امروزی کم کم خسته شده‌اند و دوست دارند که از داشته‌های قدیمی خود استفاده کنند.
لباس‌های خامک‌دوزی هزارگی نیز روز به روز علاقمندانش بیشتر می‌شود و آن طوری که محمدآغا یک خیاط در منقطه پل خشک دشت برچی می‌گوید که هرکس توان پوشیدن این لباس‌ها را ندارد. این خیاط می‌افزاید که قیمت‌های لباس‌های خامک‌دوزی هزارگی بالاست و افراد کم‌درآمد نمی‌تواند از آن استفاده کند. وی گفت: «یک لباس خامک دوزی برای یک خانم تقریبا دو ماه کار می‌برد تا او با سوزن یک لباس را خامک‌دوزی کند.» محمدآغا هم‌چنین افزود: «این لباس‌ها بیشتر به خارج می‌رود و کسانی که در آسترالیا، اروپا یا امریکا نفر دارند برای‌شان لباس‌های خامک‌دوزی هزارگی تحفه روان می‌کنند. یک جوره لباس خامک‌دوزی از پنج هزار تا بیست هزار افغانی قیمت دارد، البته قیمت آن به نوع خامک‌دوزی آن مربوط است.»
لباس‌های خامک‌دوزی از جمله مهم‌ترین صنایع دستی زنان در افغانستان به شمار می‌رود. خیلی از خانواده‌های کم درآمد از همین طریق لقمه نانی بدست می‌آورند.
