کنفرانس سالانه مونیخ از معتبرترین همایش های بین‌المللی است و در آن سیاستمداران و کارشناسان و نظامیان کشور های مختلف مسایل امنیت بین‌المللی را بررسی می کنند. سخنرانی ولادیمیر پوتین در این کنفرانس در سال 2007 داغ و خبرساز شد — رهبر روسیه برای اولین بار در تاریخ معاصر موضع خود در خصوص مسایل کلیدی بین‌المللی را بطور دقیق مشخص کرد.
به عقیده سیاست شناسان، سال‌هایی که گذشت نشان دادند که سخنان پوتین جنبه مبرم خود را از دست نداده و بسیاری گرایش های منفی که پوتین به موجودیت آن‌ها اشاره کرد فقط گشترش پیدا می‌کنند.
برتری نیرو بر حق
ولادیمیر پوتین طی سخنان خود در مونیخ در 2007 گفت:
«امروز ما شاهد کاربرد بیش از حد نیرو در امور بین‌المللی هستیم که کسی از آن جلوگیری نمی کند. این نیرو جهان را به ورطه اختلافاتی سوق می‌دهد که یکی پس از دیگری اتفاق می افتند… ما شاهد نادیده گرفتن فزاینده اصول پایه‌ای حقوق بین‌المللی هستیم».
این سخنان پیش از «بهار عربی» گفته شد که در جریان آن هر کدام از اختلاف‌های داخلی همراه با مداخلات از جمله مداخلات نظامی از خارج بود. مداخله خارجی نظامی در لیبی و سوریه از همه آشکارتر و مقیاسی تر بود.
«فیودر لوکیانوف» مدیر علمی انستیتوت بین‌المللی مناظره «والدای» تعریف می‌کند: «کاربرد نیرو در حل مسایل بین‌المللی تا درجه‌ای در پراتیک همیشگی قرار داشت. ولی بلافاصله پس از پایان جنگ سرد خیلی‌ها این حس را پیدا کردند که زمان فرا رسیده که همین مسایل را می‌توان با وسایل صلح آمیز از طریق دیپلماسی، مذاکره، رقابت و تجارت حل کرد. ولی تا 2007 گرایش اصلاً عوض شد. پوتین طی سخنان خود در والدای هشدار داد که اگر این گرایش حفظ شود با مرور زمان کاربرد نیرو به یک قاعده تبدیل شده و تنها امریکا نخواهد بود که نیرو را بکار می برد. همینطور هم شد».
مسابقه جدید تسلیحاتی
ولادیمیر پوتین طی سخنانش در 2007 گفت: «هیچ کس خود را در امن و امان احساس نمی کند! زیرا هیچ‌کس نمی‌تواند خود را پشت حقوق بین‌المللی مانند دیوار سنگی پنهان کند. البته این سیاست مسابقه تسلیحاتی را تشویق می کند».
از 2006 تا 2016 بودجه نظامی امریکا از 527 تا 607 میلیارد دلار افزایش یافت. هزینه‌های ناتو مدتی بدون تغییر ماند، ولی سال گذشته افزایش یافت. ینس استولتنبرگ منشی ناتو در مصاحبه با تایمز مالی این را تأیید کرد. وی ارقام دقیقی را ذکر نکرد ولی Jane's Defence Weekly نشریه معتبر نوشت که بودجه کشور های ناتو که در 2015 برابر 892 میلیارد دلار بود تا 918 میلیارد دلار افزایش یافته است.
سیستم دفاع هوایی علیه کیست؟
ولادیمیر پوتین طی سخنانی در 2007 گفت:
«ما نیز ممکن نیست از نقشه های استقرار عناصری از سیستم دفاع هوایی در اروپا نگران نباشیم. این سلاح دارای برد 5 — 8 هزار کیلومتری بصورت واقعی به اروپا تهدید می‌کند و هیچ کدام از کشور های به اصطلاح مساله ساز دارای این سلاح نیست و در آینده قابل دید این سلاح در دسترسشان قرار نگرفته و حتی پیشبینی نمی‌شود که چنین شود».
باراک اوباما رئیس جمهور سابق امریکا بار ها اعلام کرده که کار های ایران در عرصه اتم نظامی واشنگتن را به استقرار سیستم امریکایی دافع هوایی در اروپا وادار می کند. وی ادعا کرد که اگر سلاح هسته ای ایران نبود سیستم دفاع هوایی امریکا نیز در اروپا مستقر نمی شد. ایران رسما از دستیابی به سلاح هسته ای منصرف شد ولی روند ایجاد سیستم دفاع هوایی در اروپا متوقف نشد.
سیستم دفاع هوایی امریکا Aegis مجهز به سیستم ضد راکتی SM-3 هم اینک در رومانیا مستقر شده و پایگاهی برای سیستم مشابه در لهستان در دست ساختمان است.
«ویکتور لیتوفکین» مفسر نظامی می گوید: «این نکته شایان توجه است که اگر لازم باشد به دستگاه های پرتاب Mk-41 ویژه سیستم های ضد راکتی SM-3 می شود با تکمیل اندک راکت های توماهاک دارای برد 2200 کیلومتر را جا داد. آن‌ها می‌توانند کلاهک های هسته ای را حمل کند و این — نقض مستقیم قرارداد منع راکت های میانبرد است».
به عقیده این محقق، روسیه مجبور است در جواب به این اعمال امریکا دست به اقدام بزند و به این خاطر در شهر کالینینگراد و کریمه راکت های ضربتی — تاکتیکی «اسکندر-ام» را که می‌توانند موشک های امریکایی در رومانی و لهستان را خنثی کنند، مستقر کرد.
امریکایی ها سیستم ضد راکتی را نه تنها در اروپا بلکه در آسیا نیز مستقر می‌کنند. مثلا استقرار چندی پیش سیستم دفاع هوایی THAAD در کوریای جنوبی موجب اعتراض شدید پکن شد و در نتیجه در آخر جنوری سال جاری روسیه و چین طرحریزی اقدام های هماهنگی را در جواب به تواقفات سئول و واشنگتن آغاز کردند.
امواج توسعه ناتو
ولادیمیر پوتین طی سخنانی در 2007 گفت:
«فکر می‌کنم، ظاهراً — روند توسعه ناتو به مدرنیزه سازی آن پیمان و یا تأمین امنیت در اروپا هیچ ربطی ندارد. بر عکس این یک عامل شدید تحریک آمیز است که سطح اعتماد متقابل را پایین می آورد. پس ما حق داریم با صداقت بپرسیم: این توسعه علیه کیست؟»
در دوره ای قبل از سخنرانی پوتین ناتو دو دفعه توسعه پیدا کرده است: در 1999 به حساب ورود لهستان، چک و مجارستان و در 2004 هفت کشور دیگر وارد ناتو شدند. پس از همایش مونیخ این روند متوقف نشد: در 2009 آلبانیا و کرواسی وارد ناتو شدند و حالا مذاکرات در باره ورود مونته نگرو به ناتو در مرحله پایانی است. برنامه عمل در راه ورود مقدونیه و بوسنی و هرزگوین تأیید شده و برنامه‌های جداگانه همکوششی با ناتو برای گرجستان، اوکراین و ملداوی طرحریزی شده است.
ناتو نه تنها حوزه عمل خود را گسترش می‌دهد بلکه در حال عملیات جنگی شدید هم می باشد.
از سخنان سرگئی شایگو وزیر دفاع روسیه پیدا است که طی ده سال اخیر مناسبات روسیه با ناتو اصلاً بهبود نیافته است. وی در آخر سال گذشته اعلام کرد:
«ناتو به جای مبارزه با تروریزم بین‌المللی روسیه را خطر عمده برای خود اعلام کرده و به افزایش توان نظامی خود در نزدیکی مرز های ما ادامه داد. تحت این دست‌آورد بودجه نظامی کشور های ناتو به 26 میلیارد دلار افزایش یافته و به 918 میلیارد دلار رسید».
