آرکستر زهره در اواخیر سال 2014 میلادی شکل گرفت و در آن سی تن از دختران دانشآموز در انستیتوت ملی موسیقی افغانستان عضویت دارند. نام این آرکستر از یک از الهه موسیقی گرفته شده است. در تاریخ ادبیات و فرهنگ افغانستان، از دو خواهر، زهره و ناهید، بنام الهههای موسیقی یاد آوری شده و آرکستر زهره نیز با استفاده از نام یکی از این دو الهه موسیقی گرفته شده است.
دکتر احمدناصر سرمست رییس و بنیانگذار انستیتوت ملی موسقی افغانستان، میگوید که هدف از ایجاد آرکستر زهره انگیزه بخشیدن، امید دادن و توانمند ساختن دختر خانمها در افغانستان از یک جانب و از طرف دیگر بهبود وضعیت موسیقی و برجسته ساختن موقف و نقش دختر خانمها در هنر موسیقی بوده است.
آقای سرمت میگوید که آرکستر زهره در سفر اخیرش به برخی از کشورهای اروپایی به ویژه اجرایی موزیکهای شرقی و غربی در مجمع اقتصادی داووس در سویس، توانسته است مثبتترین نقش در تاریخ هنر موسیقی در افغانستان برای بهبود نقش و موقف هنرمندان به ویژه دختر خانمها ایفا کند.
آرکستر زهره پس از شکلگیریاش، برای نخستینبار در نیمه دوم ماه جنوری گذشته برای اجرای موسیقی به داووس سویس سفر کرد. این سفر که از سوی مجتمع اقتصادی جهان تدارک دیده شده بود، آرکستر زهره در اجرای خود در جمعی از رهبران مهم جهان توانست چهره مثبتتری از افغانستان که بیشتر در میان شهروندان کشورهای غربی با خشونتهای مسلحانه، انفجار، انتحار و سرکوب زنان شناخته میشود، ارایه دهد.
دکتر احمدناصر سرمست، اجرای آرکستر زهره در مجمع اقتصادی جهان در داووس را به مراتب با اهمیتتر و مهمتر از چند برنامه دیگر این گروه موسیقی در شماری از کشورهای اروپایی توصیف میکند. آقای سرمست میگوید که همهساله نزدیک به سههزار تن از رهبران سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان در داووس سویس گردهم میآیند تا سیاستهای جدید جهانی را طرح کنند. به گفته رییس انستیتوت ملی موسیقی افغانستان و بنیانگذار این انستیتوت و آرکستر زهره، اجرای برنامه موسیقی از سوی دختران افغان در حضور چنین رهبرانی از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. دکتر احمدناصر سرمست به خبرگزاری اسپوتنیک گفت: «در جلسات و برنامههایی که ما داشتیم، تصویر بسیار مثبتی از افغانستان ارایه کردیم و صحبتهایی که با من یک تعداد از رهبران سیاسی و اقتصادی جهان داشتند، همهی شان امیدوار به این شدند که واقعا در افغانستان کارهایی هم صورت گرفته است و خود ایجاد ارکستر زهره و سفرش به اروپا، خوبترین انگیزه و امید برای رهبران جهان بود.» آقای سرمست میافزاید: «هیچ یادم نمیرود بعد از ختم کنسرتی که ما در مجمع اقتصادی و فرهنگی داووس داشتیم، به دعوتهای خاصی که من اشتراک کردم یک تعداد زیادی از مردمی که با من صحبت میکردند، فقط روی یک موضوع تاکید میکردند که بعد از سخنرانی ترامپ(رییسجمهور امریکا) که بسیار برایشان ناامید کننده بوده، یگانه چیزی که از داووس با خود میبرند و برایشان انگیزه داده و امید بخشید، اجرای آرکست زهره بود. همهی کنسرتها با استقبال گرم روبرو شد، مخصوصا کنسرت داووس و تمام حاضرین در مجلس همه برای زیادتر از ده دقیقه به پا ایستادند و از شاگردان با کفزدنهای شان استقبال کردند.»
آرکستر زهره پس از اجرای پارچههای موسیقی شرقی و غربی در داووس، چندین کنسرت دیگر در زوریخ، جینوا و آلمان برگزار کرد. این کنسرتها نیز با استقبال گرم و پرشور شهروندان کشورهای اروپایی مواجه شد.
تحسین حسن روحانی
ظریفه ادیبا دختر جوانی که به صورت مشترک با نگینه خپلواک، رهبری آرکستر زهره را در سفر اخیر اروپایی شان به عهده داشت، نیز میگوید که استقبال شرکتکنندگان به ویژه رهبران برخی از کشورهای جهان در برنامههای هنری این آرکستر در داووس، برایشان غیرقابل تصور بوده است.
خانم ادیبا که بدلیل علاقمندی فراوانش به هنر موسیقی باوجود محدودیتهای زیادی نزدیک به دو سال قبل به انستیتوت ملی موسیقی افغانستان پیوست، میافزاید: «همان توقعی را که ما داشتیم، در داووس دوچند آن را یافتیم. همان روزی که من خودم در بالای استیج رفتم و وقتی که روی خود را به طرف شنوندهها چرخاندم، وقتی میدیدم که هر سیاستمدار، بهترین سیاستمداران، اقتصادانها و تاجران از سراسر جهان پیش روی ما قرار داشتند و اگر زیادهروی نکنم تقریبا ده دقیقه ایستاد شدند و برای ما کف زدند تا این که ما آهنگ را دو باره برای شان نواختیم. بازهم ایستاد شدند و برای ما کف میزدند و هیچ کدامشان توقع این را نداشتند که آرکستی مثل آرکستر زهره که فقط بانوان هستند و آنهم بانوان افغان از کشوری مثل افغانستان در داووس اجرا میکنند، کلشان مثل یک تخیل بود.» ظریفه ادیبا افزود: «حتا چندین رییسجمهور که پیش ما آمدند و وقتی که رییسجمهور ایران پیش خودم آمد و با من قول (دست) داد و گفت که او اصلا چنین انتظاری نداشته است که دختران افغان همچون تصویر زیبا از افغانستان به جهانیان نشان بدهند. هر مصاحبهای که ما در دهکده رسانهها در خود شهر داووس داشتیم، هرکدام شان میگفتند که چنین انتظاری نداشتهاند و تصویری که آنان از افغانستان در ذهن داشتهاند، تصاویر طالبان، خشونت علیه زنان و دیگر موارد منفی است که از طریق رسانهها به کشورهای شان نشان داده میشود.»
ظریفه ادیبا که در انستیتوت ملی موسیقی افغانستان «ویولا» مینوازد، میافزاید که اعضای آرکستر زهره در سفرشان به داووس نشان دادند که افغانستان زیباییهای خود دارد اما این زیباییها با در نتیجه برخوردهای خشونتآمیز و منفی پوشانده شده است.
دختران چشم آبی نورستانی
نظیره و گلالی، دو تن از دختران نورستانی و عضوی آرکستر زهره هستند که گلالی هجده ساله آله موسیقی «ستار» و نظیره «شیلو» مینوازد. این دو دختر جوان که باشنده اصلی ولایت شرقی نورستان، از ناامنترین ولایات افغانستان هستند، میگویند که آرکستر زهره در سفر اروپاییاش توانست برای شهروندان افغان مقیم در اروپا امید ببخشد. نظیره که تحت شرایط دشواری موفق شد به موسیقی رو بیاورد، در باره سفرش در جمع گروه هنری زهره به اروپا، از امیدهایی که برای شهروندان افغان در کشورهای اروپایی خلق کردهاند تعریف میکند. خانواده نظیره بدلیل روی آوردن وی به هنر موسیقی توسط برخی از وابستگانشان که عضویت گروه طالبان را دارند، تحت فشار و تهدید قرار گرفته، اما او از امیدی که برای شهروندان افغان در کشورهای اروپایی در جمع دیگر اعضای گروه هنری زهره که در سفر به داووس و برخی از شهرهای اروپایی خلق کردهاند، تهدیدهای خانوادهاش از سوی طالبان را نادیده میگیرد. نظیره چشمان براق آبی رنگ دارد و میگوید: «افغانهایی که در آنجا بودند، بسیار حیهجانی و خوشحال بودند و زیاد افتخار میکردند. حتا زیادتر شان وقتی که ما را دیدند یعنی وقتی که کنسرت ما خلاص شد و از استیچ برآمدیم، ما را دیده گریه میکردند. این گریهها از خوشحالی زیاد بود و اصلا باورشان نمیشد که در افغانستان هم مکتب موسیقی وجود داشته باشد و دختران در آن آموزش ببینند.»
همچنین گلالی نیز که دارای چشمان براق آبی رنگ است، میگوید که در داووس، مورد تشویق و استقبال گسترده قرار گرفتند. خانم گلالی میافزاید: «من احساس خوشی میکردم که ما توانستیم یک چیز خوبی از افغانستان به نمایش بگذاریم و این نمایش تاثیر زیاد داشت. کسانی که شرکت داشتند، دیگه این طور فکر نمیکردند که تمام افغانها طالب و داعش هستند.»
گلالی هرچند در ابتدای پیوستن به انستیتوت ملی موسیقی افغانستان با ممانعتهایی از سوی خانواده خود مواجه بود، اما پس از این که از سفر داووس برگشت، مورد استقبال گرم خانوادهاش قرار گرفت.