سال ۲۰۱۶ به پایان خود نزدیک است وهنوزسوالات زیادی درعرصه مناسبات بین لمللی و مناذعات منطقوی لاجواب باقی مانده، که چگونگی حل آنها مستقیمآ به آینده عملکرد های اداره قصر سفید ارتباط می گیرد.
واقعآ در نتیجه سیاست های دموکرات ها به رهبری اوباما مناسبات بین المللی آنقدر به تشنج کشانده شده بود که حتا یگان بارحراس آن وجود داشت که بیلانس سیاست جهانی کاملآ برهم خواهد خورده و از کنترول خارج خواهد شد. با پیروزی دونالد ترامپ هنوز نمی توان قیاس نمود که در مناسبات جهانی تا چه اندازه تحولات ای به میان خواهد آمد. اما یک واقعیت را همین حال می توان اظهارنمود: در نتیجه انتخابات در امریکا به ذات خود بدون مبالغه نوع از انقلاب سیاسی رخ داده که گمان می رود آینده مناسبات بین المللی را به شکل بنیادی آن تجدید نظردهد. اولین انتصاب بسیار مهم و تایین کننده ترامپ در عرصه سیاست بین المللی که همه بی صبرانه انتظار آنرا داشتند ٬بالاخره دیروز صورت گرفت.
با این انتخاب خود ترامپ یک بار دیگر سیگنال صادر می کند که سیاست خارجی اداره وی اگر ۱۸۰ درجه نه ٬ حدا قل ۹۰ درجه جهت خود را تغییر می دهد. چنانچه همین حال جهان غرب زنگ خطر را به صدا درآوردند. رییس جمهور منتخب امریکا به سمت وزیر خارجه رییس شرکت ExxonMobil ریکس تیلرسون را تایید نمود و من لازم دیدم روی این شخصیت بحث امروزی خود را وقف نمایم. در اول چند نکته ای در مورد بیوګرافی کاری ریکس تیلرسون ییان مینمایم: ریکس تیلرسون در سال ۱۹۷۵ در کمپنی ExxonMobil منحیث انجنیر تکنالوژی ایفای وظیفه کرد ٬ در سال ۱۹۸۹ وی به سمت رییس عمومی تولید این کمپنی مقرر گردید ٬ که مسوولیت استخراج نفت و گاز ایالت تکزاس و سه ایالت دیگر همجوارش را بدست داشت. در سال ۱۹۹۸ تیلرسون معاون رییس کمپنی Exxon Ventures مقرر گګردید که مسوولیت کشف ذخایر نفتی را در روسیه و کسپین به عده داشت. در اگست سال ۲۰۰۱ وی اولآ معاون رییس کمپنی ExxonMobil و ۵ سال بعد ازآن به حیث رییس این کمپنی تا به حال ایفای وظیفه می کند.
پروسه تایین وزیر خارجه امریکا: در این کشور معمول است که کاندید وزیر خارجه را رییس جمهور منتخب کشور بررسی و به سنا برای تایید نهایی معرفی می نماید. اولآ در کمسیون مشترک مناسبات خارجی ، از جمله اعضای سناتوران دو حزب، مورد رای گیری قرار می گیرد که این مرحله را البته در شروع سال ۲۰۱۷ بعد از مراسم تحلیف رییس جمهور تیلرسون طی خواهد کرد. در صورتیکه حتا یک سناتورهم رای مخالف نشان دهد ٬ این کاندید وی در سنای امریکا مورد بحث و رای گیری عمومی قرار میگیرد و در صورت ایکه تعداد زیادتر از نصف سناتور ها تایید ننماید ٬ رییس جمهور باید دوباره کاندید را پیشنهاد نماید.
اگر چه در مورد ریکسن تا به حال سناتواران اشکار ابراز نظر ننموده اند ٬ اما بعضی از مقامات بالای این دو حزب نارضایتی های خود را پنهان ننموده اند. مثلا یکی از سناتور های صاحب اقتدار در کمیته خارجی ، سناتور از حزب دموکرات بن کاردین ابراز نمود که وی در مناسبات نیک تیلرسون با روسیه ناراحتی های را احساس می کند. وی گفت که ما می خواهیم متیقن باشیم که وزیر خارجه شخصیت ایست که از امریکا نمایندگی میکند. سناتور دیگر امریکا مارکو روبی گفت که حتمی نیست تاوزیر خارجه امریکا «دوست پوتین» باشد.
ترامپ انتخاب خود را در کاندید تیلرسون بعد از مشوره با سیاست مداران بانفوذ از حزب جمهوری خواهان مشخص نمود ، ایشان این کانید را تایید نمودند. از جمله وزیر خارجه قبلی امریکا کندالیزه رایس ، جیمز بیکر معاون وزیر خارجه دوران بورش بزرگ و روبرت گیس صابق وزیر دفاع امریکا. باید گفت که حمایت چنین شخصیت های معتبر سیاسی رول کلیدی در تایین موقف سناتوران دارد.
شواهدی وجود دارد که تیلرسون مناسبات نزدیک و دوستانه با ولادیمیر پوتین رییس جمهور فدراسیون روسیه دارد. تیلرسون دیپلومات با تجربه نیست، اما سرمایه گذار موفق ایست که یکی از بزرگترین شرکت های نفتی دنیا را رهبری می نماید. ExxonMobil در سال ۲۰۱۶ جای نهم را در بین بزرگترین شرکت های نفتی جهان دریافت نمود و سر مایه آن به بیشتر از۳۸۰ ملیارد دالر تقرب نموده. ترامپ وی را «بازی گر بزرگ در سطح جهانی» دانست و گفت تجربه وی در عقد «قرار داد های بزرگ» با روسیه اولویت دارد. در ادامه ترامپ بیان نمود که تیلرسون بسیاری از مقامات روسیه را میشناسد و خوب می شناسد. وی این قرار دادهای بزرگ را برای خود امضا نکرده ٬ بلکه برای کمپنی امریکایی امضا نموده.
قرار معلوم، در سال ۲۰۱۴ با کودتای که در اوکراین رخ داد و تحولات ایکه در نتیجه به وجود آمد ، مناسبات غرب با روسیه وخیم گردید و تحریمات راغرب علیه روسیه وضع نمود٬ کمپنی ExxonMobil به رهبری ریکس تیلرسن مجبور شد تا از پروژه مشترک با کمپنی بزرگ نفتی روسیه « روس نفت» در بحیره سیاه٬ ارکتیکا و همچنان سایبریای غربی دست بکشد که در نتیجه این کمپنی ۱ ملیارد دالر متضرر گردید. در سال ۲۰۱۵ مفاد ExxonMobil یک و نیم برابر پاهین آمد. بنآ تیلرسون به تمام معنی می داند که تا چه اندازه ای تحریمات علیه روسیه در یک کمپنی امریکا تاثیرات منفی داشته٬ چه خاصا در مجموع در مناسبات اقتصادی امریکا با روسیه. باید گفت با قاطعیت ایکه تیلرسون از خود نشان داد ٬در سال ۲۰۱۴ وی قادر شد با وجود وضع تحریمات امریکا علیه روسیه امتیازات حفریات را در چاه های نفتی روسیه خریداری نماید و ساحات این حفریات را در سال ۲۰۱۴ حتا شش برابر نسبت به سال ۲۰۱۳ که در آن زمان هنوز تحریمات هم وجود نداشت، توسعه دهد.
در سال ۲۰۱۳ نظر به « سهم بزرگ ریکس در رشد و تامین مناسبات نیک با فدراسیون روسیه» رییس جمهور پوتین در فورم بین المللی اقتصادی سان پترزبورگ شخصآ به وی «نشان دوستی» را اعطا نمود.
اسناد کرملن نشان می دهد که تیلرسون و پوتین حتا از سال ۲۰۰۵ با هم آشنایی دارند. در سپتمبر همان سال در واشنگتن ملاقات ای را پوتین با روسای سه کمپنی بزرگ امریکایی انجام داد که در آن جمله یکی ریکس تیلرسون بود. از آنزمان تا به حال ایشان متداومآ با هم ملاقات های داشتند. در سال ۲۰۱۱ تیلرسون با رییس "روس نفت" روسیه ایگور سیچین که تیلرسن وی را دوست خوب خود میداند و همزمان سیچین دوست نزدیک پوتین هم است در شهر سوچی روسیه هر سه با هم ملاقات نمودند و در همان وقت ایشان موافقت نامه ای همکاری بین Exxon Mobil و "روس نفت" را امضا نمودند ٬ در جون ۲۰۱۲ پوتین ٬ سیچین و تیلرسون در روسیه یکبار دیگرملاقات نمودند و اسنادی همکاری های مشترک را در استخراج نفت در آبهای روسیه امضا نمودند. در آنوقت تیلرسون ابراز نمود که هیچ چیزی دیگری بهتر از همکاری های اقتصادی کشور ها را باهم آنقدر نزدیک نمی سازد. آخرین باری که پوتین با تیلرسون ملاقات نمود در جون امسال بود ٬ تیلرسون در اجلاس فورم بین المللی اقتصادی سان پترزبورگ اشتراک نمود.
این سرمایه دار که تا به حال موفقیت های چشم گیری را در عرصه سرمایه گذاری بدست آورده ٬ و تا سرحدی رسیده که نشان والای دولتی کشور رقیب خود یعنی روسیه را دریافت نماید و افتخار مناسبات نزدیک را با پوتین بدست آورد٬ امید که در این مقام معتبر سیاسی بتواند به موفقیت های چشم گیر تری در تامین مناسبات حسنه با همتای روسی خود سرکی لاوروف بین دو ابر قدرت دنیا نایل آید.
