طی نزدیک به دو ماه اخیر، دو خط آهن مهم که افغانستان را به کشورهای چین و ترکمنستان و از آن طریق به برخی از کشورهای منطقه و اروپا وصل میکند، مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. خط آهن افغانستان و ترکمنستان که نزدیک به یک هفته قبل توسط روسای جمهور دو کشور در بنادر آقینه افغانستان و آتامراد-امام نظر ترکمنستان مورد بهره‌برداری قرار گرفت، از مهم‌ترین خطوط آهن است که افغانستان را قادر می‌سازد تا به بازارهای مهم منطقه‌یی و اروپایی دست یابد. پیش از آن، یک قطار حامل کالاهای تجارتی از چین به بندر حیرتان در شمال افغانستان رسید. مقام‌های وزارت فواید عامه افغانستان می‌گویند که قرار است که میزان انتقال کالا از طریق خط آهن میان افغانستان و چین در سال 2017 سالانه به یک میلیون تن و در سال 2018 به سه میلیون تن برسد.
دولت افغانستان احداث چندین خط آهن دیگر را نیز در برنامه انکشافی خود دارد. با احداث این خطوط آهن، قرار است افغانستان از یازده نقطه از طریق خطوط آهن به کشورهای همسایه و از آن طریق به شبکه‌های بزرگ بین‌المللی ترانسپورتی و ترانزیتی وصل شود. پیش از این پاکستان مسیر اصلی صادرات و واردات کالاهای افغانستان را تشکیل می‌داد، اما در انتقال کالا از این مسیر با مشکلات زیادی مواجه بود و هرازگاهی دولت پاکستان مانع تراشی می‌کرد.
اما، حالا دولت افغانستان مسیرهای جدیدی را برای وصل شدن در شبکه‌های بزرگ ترانسپورتی و ترانزیتی منطقه‌یی و بین‌المللی انتخاب کرده است. عمده‌ترین این مسیرها احداث خط آهن میان تورخم، جلال‌آباد کابل کریدور خط آهن پنج جانبه افغانستان، ایران، تاجکستان، قرغزسستان و چین؛ خط آهن آتامراد- آقینه؛ خواف-هرات؛ آقینه، شبرغان، هرات، کندز، شیرخان بندر؛ تورغندی- هرات؛ مزارشریف- میمنه-هرات؛ هرات-فراه-زابل ایران؛ و فراه-کندهار-سپین بولدک است که از طریق احداث این خطوط می‌خواهد از یازده نقطه به کشورهای همسایه از جمله پاکستان، ایران، چین، ترکمنستان، تاجکستان، ازبکستان و قزاقستان وصل شود.
مقام‌های وزارت فواید عامه می‌گویند که با احداث این خطوط آهن، افغانستان به شبکه‌های بزرگ منطقه‌یی و بین‌المللی خطوط آهن از جمله کشورهای آسیای میانه، روسیه، چین و اروپا وصل خواهد شد. به گفته این مقام‌ها، واخان، شیرخان بندر، حیرتان، آقینه، تورغندی، چاه سرخ، زرنج، بهرامچه، سپین بولدک، خوست و تورخم از جمله مناطقی هستند که افغانستان از این مسیرها از طریق احداث خطوط آهن به کشورهای همسایه و از آن طریق به شبکه‌های بزرگ منطقه‌یی و بین‌المللی ترانزیتی و ترانسپورتی وصل می‌شود.
محمود بلیغ وزیر فواید عامه، امروز در یک نشست خبری گفت که کار بالای برخی از این مسیرها آغاز شده و قرار است به زودی کار تعدادی از این مسیرها خاتمه یابد. آقای بلیغ گفت که مطالعات تخنیکی و اقتصای مسیر احداث خط آهن تورخم-جلال‌آباد-کابل به طول 212 کیلیومتر روبه پایانی است و تاکنون هفتاد و پنج درصد کار آن به پیش رفته است. برنامه احداث خط آهن میان پیشاور پاکستان و بندر تورخم افغانستان در سال 2010 راه‌اندازی شد. این خط که قرار است تا کابل امتداد یابد، به گفته وزیر فواید عامه، افغانستان را به بنادر گوادر و کراچی پاکستان وصل کند. قبل از این بیشترین نقل و انتقال کالاهای افغانستان از طریق همین دو بند صورت می‌گرفت. آقای بلیغ می‌گوید که خط آهن این مسیر می‌تواند به کاهش قیمت‌ها تاثیرات زیادی داشته باشد.
وزیر فواید عامه گفت که خط آهن پنج جانبه افغانستان، ایران، تاجکستان، قرغزسستان و چین که از کریدورهای اصلی به شمار می‌رود نیز، تلاش‌ها برای اجرای این پروژه جریان دارد. این خط آهن که 2100 کیلیومتر طول خواهد داشت، بخش اعظم آن یعنی هزار و صد کیلومتر آن ازخاک افغانستان عبور میکند. خط آهن پنج جانبه بنام «راه ابریشم» نیز یاد می‌شود و به گفته وزیر فواید عامه، با احداث آن به یکی از بزرگ‌ترین کریدورهای اقتصادی منطقه تبدیل خواهد شد. چین با عبور از خاک قرغزستان، تاجکستان و افغانستان به ایران و از آن طریق به اروپا وصل خواهد شد.
خط آهن افغانستان و ترکمنستان که نزدیک به یک هفته قبل مورد بهره‌برداری قرار گرفت نیز، از عمده‌ترین کریدورهای اقتصادی منطقه به شمار می‌رود. این خط که تا آقینه رسیده قرار است به تاجکستان امتداد یابد. نزدیک به سه و نیم کیلیومتر این خط آهن از خاک افغانستان عبور میکند.
احداث خط آهن میان افغانستان و ایران نیز یکی از اقدامات دولت افغانستان برای نجات از وابستگی به دو مسیر عمده‌ی ترانزیتی و ترانسپورتی به شمار می‌رود. کار احداث خط آهن میان خواف ایران و چاه سرخ ولایت هرات، ده سال قبل آغاز شده بود.
محمود بلیغ وزیر فواید عامه می‌گوید، این خط آهن که 191 کیلومتر طول دارد، کار آن به چهار قسمت تقسیم شده که دو قسمت آن در داخل خاک ایران و دو قسمت دیگر آن در داخل خاک افغانستان قرار دارد. به گفته او، کار قسمت‌های اول و دوم در داخل خاک ایران تکمیل و قرار است کار بخش سوم آن تا تابستان سال آینده در افغانستان تکمیل شود. به گفته او، بهره‌برداری از این خط آهن برای افغانستان تاثیرات زیادی اقتصادی خواهد شد. وزیر فواید عامه گفت که افغانستان از طریق خط آهن خواف-هرات، می‌تواند به بندر چابهار که از بنادر مهم ترانزیتی برای صادرات و واردات کالاهای افغانستان به بازارهای هند و کشورهای اروپایی به شمار می‌رود، دست یابد. او تاکید کرد که هزینه‌های پیش‌برد متباقی کار احداث این خط آهن نیز تعهد شده است.
با این‌حال، مقام‌های وزارت فواید عامه می‌افزایند که دولت افغانستان در نظر دارد تا سال 2027 میلادی، در مجموع پنج‌هزار و پنج‌صد و پنجاه کیلومتر خط آهن احداث کند. به گفته این مقام‌ها، با احداث این خطوط آهن، افغانستان در زمینه دسترسی به شبکه‌های بزرگ ترانسپورتی و ترانزیتی منطقه‌یی و بین‌المللی با مشکل دسترسی به بازارهای جهانی مواجه نخواهد شد.
