او تاکید کرده که افغانستان پیش از این از موقعیت استراتژیک خود زیان دیده اما حالا تصمیم دارد تا از این موقعیت خود برای ایجاد همگرایی و رشد منطقه‌ای استفاده کند.
آقای دانش می‌گوید که برخی از قدرت‌های دور و نزدیک بارها در گذشته تلاش کرده‌اند تا با تسلط شدن بر افغانستان، از این کشور به عنوان حیاط خلوت و یاهم پل عبور برای رسیدن به دیگر کشورها استفاده کنند. معاون دوم ریاست جمهوری افغانستان در سخنرانی خود گفته است: «رقابت‌های دو قرن پیش انگلیس و روسیه و جنگ‌های افغان- انگلیس و در سال‌های اخیر اشغال افغانستان توسط ارتش شوروی سابق، نمونه‌ای از این کشمکش‌ها است. از این رو افغانستان تا کنون نه تنها از این موقعیت استراتژیک بهره‌ای نبرده بلکه کاملا زیان دیده است.»
معاون دوم ریاست جمهوری افغانستان می‌افزاید که این کشور از موقعیت استراتژیک مهمی که دارد می‌تواند در ایجاد همگرایی و رشد اقتصادی در منطقه نقش مثبت ایفا کند. وی گفت: «افغانستان در نقطه تلاقی چهار منطقه از پرنفوس‌ترین و غنی‌ترین مناطق دنیا یعنی آسیای جنوبی، آسیای مرکزی و شمالی، شرق میانه و شرق دور واقع شده است. افغانستان کانون اتصال این چهار منطقه است. به عبارت وسیع‌تر منطقه پیرامون افغانستان می‌تواند به دو منطقه تقسیم شود: یکی منطقه داخلی که شامل تمامی شش همسایه هم سرحد افغانستان است و دیگری منطقه بیرونی که شامل بیشتر کشورهای آسیای شرقی، آسیای غربی، آسیای مرکزی و آسیای جنوبی است و افغانستان این چهار منطقه آسیا را به هم وصل می‌کند. فراتر از این افغانستان دارای جایگاه محوری در شبکه تجاری قاره‌ای آسیا- اروپا است.»
سرور دانش تاکید کرد که افغانستان با واقع شدن در مسیرهای تجاری شرق-غرب و منطقه وسیع آسیا- اروپا محور مهم تجارت قاره‌ای است که از تمام مسیرهای هند، آسیای جنوب شرقی، اروپا، روسیه، شرق میانه و چین می‌توان از آن استفاده کرد.
معاون دوم ریاست جمهوری افغانستان می‌افزاید که کشورهای منطقه باید به جای توجه به مسایل کوچک و مقطعی به طرح‌های کلان فکر کنند؛ طرح‌هایی که به گفته او منافع حداکثر کشورها و مناطق جهان را تامین کرده بتواند. آقای دانش از طرح ایجاد «یک کمربند یک جاده» که در سال 2013 توسط رییس جمهور چین مطرح شده است، حمایت کرده می‌گوید که این یک طرح مهم‌ترین پروژه‌ای به شمار می‌رود که تا کنون جهان شاهد آن نبوده است. او گفت طرح یک کمربند یک جاده شصت و چهار کشور با نفوس نزدیک به چهار و نیم میلیارد جمعیت جهان را به هم وصل می‌کند. او تاکید کرد که این طرح نه تنها مزیت‌های اقتصادی در قبال دارد، بلکه زمینه‌ساز اتصال تمدن‌های مختلف و افزایش تبادلات فرهنگی و اجتماعی نیز می‌شود.
سرور دانش می‌افزاید که افغانستان برای همگرایی و رشد اقتصادی منطقه ظرفیت‌ها و زمینه‌های زیادی دارد و کشورهای منطقه می‌توانند از افغانستان به عنوان عامل کلیدی رشد اقتصادی شان استفاده کنند. وی گفت: «افغانستان می‌تواند کوتاه‌ترین و مناسب‌ترین کریدورهای انرژی بین آسیای مرکزی و آسیای جنوبی را فراهم کند. تمامی کریدورهای برنامه‌ریزی شده بین دو منطقه از افغانستان خواهند گذشت. در عرصه انتقال گاز طبیعی، پروژه انتقال گاز طبیعی ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند(تاپی) برای انتقال گاز طبیعی تا به میزان 33 بیلیون کیوبیک متر در سال زیر کار است. دولت بنگله‌دیش نیز علاقه‌مندی خود را برای پیوستن به این پروژه اعلام کرده است. برای صادر کردن گاز ترکمنستان به پاکستان و هند، جایگزین بهتری برای مسیر تاپی وجود ندارد. تنها مسیر جایگزین می‌تواند مسیر ترکمنستان- ایران- پاکستان- هند باشد که فاصله آن خیلی بیشتر از فاصله مسیر تاپی است. در رابطه با صادرات احتمالی گاز طبیعی ازبکستان به پاکستان و هند در آینده، تنها و بهترین مسیر، مسیر افغانستان خواهد بود که فاصله آن حتا نصف مسیر تاپی است.»
سرور دانش از افغانستان به عنوان کوتاه‌ترین مسیر برای انتقال خطوط انرژی برق بین آسیای مرکزی و آسیای جنوبی نیز یاد کرد و گفت که کار روی پروژه کاسا یک‌هزار و انتقال یک خط دیگر برق از قرغیزستان و تاجکستان به پاکستان از مسیر افغانستان نیز زیر کار است.
ناامنی مشکل عمده
با این‌حال، سرور دانش می‌گوید که هرچند افغانستان ظرفیت‌های خوبی برای ایجاد همگرایی منطقه‌یی و رشد اقتصادی کشورهای منطقه دارد، اما ناامنی مشکل عمده در افغانستان برای اجرای این برنامه‌ها به شمار می‌رود. وی تاکید کرد که دولت افغانستان برای رفع این مشکل به کمک و همکاری کشورهای منطقه و همسایه‌های خود نیاز دارد.
سرور دانش تاکید کرد که زیربناهای ترانسپورتی ضعیف، فقدان خطوط آهن، کهنه بودن برخی از قوانین و طرز‌العمل‌های تجارتی و ترانسپورتی از دیگر مشکلات دولت افغانستان در راستای استفاده موثر از موقعیت استراژیک و ژئوپولتیک‌‌اش است.
وی گفت که هرچند دولت افغانستان اقداماتی را برای حل این مشکلات رویدست دارد، اما اجرای آن بدون همکاری برخی از کشورهای منطقه دشوار است. او گفت که هنوزهم برخی از کشورها و قدرت‌های بزرگ تلاش دارند تا برای تامین منافع شان بر افغانستان مسلط شوند. آقای دانش می‌گوید که این تلاش‌ها به نفع این کشور تمام نشده و نتوانسته منجر به تامین منافع شان شود. او در سخنرانی خود در انستیتوت مطالعات جنوب آسیا در دانشگاه سیچوان چین گفت: «ما بر این باوریم که با توجه به شرایط و تحولات گذشته، مداخله قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای و رقابت آن‌ها بر سر تسلط بر موقعیت استراتژیک افغانستان و در نتیجه تشدید ناامنی‌ها و جنگ‌ها در افغانستان، نه تنها به نفع آن‌ها نبوده و اهداف آن‌ها را تامین نکرده بلکه بر عکس دامنه ناامنی‌ها و بی‌ثباتی‌ها به داخل قلمرو خود آن‌ها نیز کشیده شده و هزینه سنگین مالی و اقتصادی را نیز بر دوش آن‌ها تحمیل کرده و به جای برد، باخت سنگینی را متحمل شده‌اند. حکومت افغانستان بر این باور است که به جای این نوع رقابت‌های منفی بعد از این، باید قاعده بازی را به بازی برد — برد تغییر داد و تامین منافع کلان تمام کشورهای دور و نزدیک را بر اساس همگرایی و همکاری تنظیم کرد و سیاست را از سیاست امنیت محور، به سیاست اقتصاد محور تغییر داد و به جای این که اقتصاد را سیاسی بسازیم، به سیاست رویکرد اقتصادی بدهیم.»
سرور دانش ابراز داشت که افغانستان حالا دارای نظام سیاسی مشروع است و کشورهایی که خواسته باشند با تسلط برافغانستان بدنبال اهداف خود باشند، نمی‌توانند به هدف برسند.
