آیا داروی بیماری سیاسی افغانستان نظام فدرالی است؟

آتش جنگ در شمال و جنوب زبانه مى كشد و اين وضعيت روزانه جان ده ها انسان را مى گيرد. در حالى كشور در سراشيبى سقوط و به سمت نامعلوم قرار گرفته است كه جامعه جهانى میلياردها دالر را در 16 سال گذشته هزينه حكومتدارى و نظام سازى كردند اما در نتيجه بجاى تحقق حكومتدارى خوب و نظام مردم سالار، يک مشت حكومت فاسد، تفوق جو و تماميت خواه باقى مانده است. 
نظامی كه رويكرد قومى و عصبيت هاى نژادى و اتنيكى را به اوجش رسانيده است محكوم به متحول شدن است. اين بحران و ناهنجارى نه ناشى از تروريزم است، نه تقصير جامعه جهانى است و نه عامل اش مداخله همسايه ها است، بلكه عمده ترين عامل بن بست و بيمارى وضعيت سياسى برمى گردد به نوع نگاه و انحصار حلقه ای كه كشور را مى خواهند از پشت عينک قوم و تفوق جويى و قومگرايى مديريت كنند.
تا زمانیكه قدرت و ثروت ملى عادلانه تقسيم نشود و اقوام كشور خودرا در آيينه قدرت و ثروت پيدا نكنند و عدالت اجتماعى تحقق نيابد، بن بست رقتبار و اين تراژيدى جانكاه نخواهد شكست. تنها نسخه اى كه مى تواند كشور را از انحصار و تک روى برهاند و دست اقوام را به قدرت و ثروت ملى تماس دهد، نظام فدرال است. 
فدرال را يگانه حلال عصبيت هاى قومى و بن بست سياسى كشور يافتم. بافت قومى كشور و نگاه برترى جويى در نظام فسادزاى رياستى باعث گرديده نظام و مردم را بيشتر در گودال بدبختى فرو ببرد و ادامه چنين ساختار چيزى را با نام «ملت سازى» بر نمى تابد.
در نسخه نظام فدرال، رقابت سالم زون يا ايالت ها، در پرتو منافع ملى و رشد و انكشاف هر زون مبتنى بر تلاش و اهميت منطقه، زمينه توسعه همه جانبه را بوجود مياوريد. فدرال مى تواند زمينه ى انكشاف متوازن و پايان برترى جويي و پايان نگاه خصمانه ميان شمال و جنوب، شرق و غرب باشد. پيشنهاد من به تمام رهبران سياسى مستقل و حزبى اين است كه به جاى روش هاى بى هدف و مقطعى، نظام فدرال را در دستور كارشان قرار دهند تا بن بست كه سال ها است از مردم قربانى مى گيرد، شكستانده شود. اين مهم نيست نوع نظام فدرال را نخست چه شخصى يا حزب مطرح كرده، مهم اين است كه مردم و رهبران سياسى اين نسخه را به عنوان راه حل برگزينند و علایق و سلايق سياسى و رقابت هاى سياسى منفى خويش را از براى منافع همه، كنار بگذارند.

هارون معترف