چگونه میتوان معلوم کرد که آیا آنها مواد کنوانسیون را اجرا میکنند یا خیر؟ به خاطریکه چهل مین رئیس جمهور امریکا رونالد ریگان این ضرب المثل روسی را تکرار میکرد «اعتماد کن، اما کنترول کن». این تفکر کاملاً معقول است. ولی در واشنگتن، ظاهراً، با آن موافق اند، فقط زمانی که صحبت بر سر کنترول کشورهای دیگر مطرح باشد، نه خود امریکا.
دول — موسس کنوانسیون هنوز در سال های 90 قرن گذشته گروپ خاصی جهت طرح نمودن سند مکلف کننده حقوقی راجع به چارچوب بازرسی ایجاد کردند. ولی همه چیز به موضعگیری واشنگتن محدود ماند. در سال 2001 امریکا بصورت یک جانبه مذاکرات در باره این موضوع را برهم زد — و از آن به بعد موضعگیری آنها بدون تغییر باقی مانده است. واشنگتن با طرح سند مکلف کننده حقوقی در باره بازرسی رعایت کنوانسیون مخالفت میکند. که این حد اقل عجیب و مشکوک به نظر میرسد.
سرگی لوروف وزیر خارجه روسیه اخیراً گفت:« ما میدانیم که امریکایان سلسله کامل برنامه ها، منجمله با همسایگان ما، دارد که به تحقیقات در عرصه بیولوژی وقف شده اند. و امتناع آنها از ایجاد میکانیزم کنترول بر اجرای مطالبات کنوانسیون در باره سلاح بیولوژیکی و زهری به این تفکر وادار می سازد که این تحقیقات — اصلاً صلح آمیز نیستند».
طوریکه رسانه ها اشاره میکنند، به گونه مثال، فعالیت مرکز تحقیقاتی ریچارد لوگارد در اطراف تیفلیس، سوالات زیادی به بار می آورد. ابتدا، زمانیکه این مرکز از طرف میخائیل ساکاشویلی در سال 2011 افتتاح شده بود، لابراتوار مرکز تابع وزارت دفاع گرجستان بود. بعداً این مرکز را به ادارات ملکی سپردند. ولی شفافیت در فعالیت آن بیشتر نشد. در وزارت خارجه روسیه امریکا را به امتناع از اقدامات غیرشفاف در باره ایجاد چنین لابراتوارها در نزدیکی مستقیم سرحدات روسیه فرا میخوانند. ولی وزارت خارجه امریکا در پاسخ فقط میگوید که علل برای ناراحتی وجود ندارند: برخلاف، امریکا مسوولیت به خاطر تامین حفاظت مواد خطرناک مرض زا که در این تاسیسات وجود دارند، بر عهده خود گرفته است.
اما اگر چنین است، پس چرا این «حفاظت» را علنی نمی سازند و کارشناسان بین المللی را به آن جلب نمی کنند؟ و چرا در این صورت در اصل پیشنهاد در باره کنترول بر این عرصه را رد میکنند؟ پاسخ ها به این سوالات وجود ندارند. ولی واشنگتن «نگهداشتن و اجازه نه دادن» را ادامه میدهد. سرسختانه دفاع میکند و هیچکس را به تاسیسات خود که در آنها تحقیقات مایکروبیولوژیکی پیشبرده میشوند، اجازه ورود نمی دهد. این بدان معنی است که اعتماد کنید — و بازرسی نکنید. ولی چه کسی با این موافقه کرده میتواند — آنهم در صورت که، اگر صحبت راجع به مراکز موجود در نزدیکی مستقیم سرحدات روسیه مطرح باشد؟
