این مقامها میافزایند معاهدات و موافقتنامههایی که بدنبال پیوستن افغانستان در کنوانسیونها و میثاقهای بینالمللی به امضا رسیده، هم اکنون اکثریت آن به طاق نسیان گذاشته و در وزارت امور خارجه زیر خاک گم شدهاند.
داوود کلکانی از اعضای کمیسیون روابط بینالمللی مجلس نمایندگان، میگوید دولتهایی که به یک کنوانسیون و یا میثاق بینالمللی میپیوندد، باید پس از امضای معاهده آن زمینه اجرایی شدن آن را مساعد سازد. آقای کلکانی که امروز در سیمناری که تحت عنوان «معاهدات بینالمللی از طرح تا اجرا؛ چالشها و راهحلهاب توسط وزارت امور خارجه برگزار شده بود سخن میگفت، افزود خیلی از معاهداتی که سالها قبل توسط دولت افغانستان امضا شده تاکنون زمینه اجرای آن مساعد نشده است. داوود کلکانی میگوید: «ما موافقتنامهها را بسیار سریع در پارلمان افغانستان طی مراحل و تصویب میکنیم. اما، شش ماه، یک سال و حتا دو سال معاهدات وقتش سپری میشود اما جنبه عملی بخود پیدا نمیکند. باوجودی که در خود موافقتنامه و معاهدات در بندهای اخیرش نوشته میشود که چگونه باید عملی و تطبیق شود، متاسفانه باآنهم موافقتنامهها جنبه عملی را پیدا نمیکند.»
داوود کلکانی نسبت به عملی شدن موافقتنامههای همکاریهای استراتیژیک و امنیتی میان دولتهای افغانستان و ایالات متحده امریکا نیز ابراز شک و تردید کرد و گفت که این موافقتنامهها پس از یک سال اجرایی شده ولی تاهنوز وی مطمین نیست که جنبه عملی به خود پیدا کند. آقای کلکانی گفت: «بعضی از معاهدات و میثاقهایی که در وزارت امور خارجه افغانستان است، تاحالا زیر خاک شده اما به پارلمان روان نشده است. درخواست من از وزارت خارجه این است که معاهدات و میثاقها مطابق به قانون اساسی به پارلمان فرستاده شود تا این که تایید یا رد شود تا حیثیت قانونی را پیدا بکند.»
در همینحال، برخی از مقامهای وزارت امور خارجه نیز به عنوان مرجع اصلی برای پیگیری معاهدات و موافقتنامههای بینالمللی میگویند که شماری از نهادهای دولتی به شمول خود وزارت امور خارجه در اجرای معاهدات و توافقات بینالمللی افغانستان کوتاهی کردهاند.
داکتر نصیر اندیشه معاون مالی و اداری وزارت امور خارجه، در نشست امروزی گفت که پیوستن افغانستان به اکثریت کنوانسیونها و میثاقهای بینالمللی جایگاه این کشور را در روابط بینالمللیاش مشخص ساخته و اجرای این تعهدات میتواند فرصتها و سهولتهای بیشتری را در افغانستان مساعد سازد. آقای اندیشه میگوید که دولت افغانستان مکلفیت دارد تا سالانه از اقدامات خود برای اجرای تعهدات بینالمللیاش گزارش دهد، ولی در این زمینه کوتاهی زیادی داشته است. وی گفت: «با توجه به اهمیت معاهدات و کنوانسیونهای بینالمللی در تنظیم روابط دو جانبه و چند جانبه کشور ما با دولتها و سازمانهای بینالمللی و صراحت حکم ماده هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی افغانستان در مورد رعایت معاهدات بینالدول و میثاقهای بینالمللی که افغانستان با آنها الحاق نموده است، در عمل دیده میشود که در برخی از ادارات و نهادهای دولتی به شمول برخی از همکاران در وزارت امور خارجه در طراحی، طی مراحل و اجرای فعالانه آن سهم نگرفته و مشکلات مشهود میباشد.»
معاون مالی و اداری وزارت امور خارجه میگوید که برخی از نهادهای دولتی افغانستان که اجرای یک معاهده بینالمللی مربوط به آن میشود حتا زحمت استخدام یک ترجمان برای ترجمه این معاهده را به خود نمیدهد. به گفته او، حتا شماری از نهادهای دولتی افغانستان زمانی که خواسته معاهدهای به امضا برسانند، در مورد محتوای این معاهده آگاهی و اطلاعات لازم را نداشته و با امضای آن وزارت امور خارجه را در برابر عمل انجام شده قرار دادهاند. آقای اندیشه گفت: «در برخی از موارد دیده شده که معاهدات بخاطر سفرهای خارجی و قرار گرفتن مقامهای امضا کننده در مقابل رسانهها تا زمان امضا مورد توجه نبوده و بعد از امضا بدون درنظر گرفتن تعهدات و وظایف دولت جمهوری اسلامی افغانستان در قبال آنها در طاق نسیان گذاشته شدهاند. برخی از نهادها حین امضای معاهدات به ضربالاجلها توجه ننموده و نظریات خود را به موقع به وزارت امور خارجه ارسال نمیکنند.»
با اینحال، وزارت امور خارجه میگوید در صورتیکه دولت افغانستان بتواند زمینه اجرایی شدن کامل معاهدات و موافقتنامههای بینالمللیاش را مساعد سازد، میتواند به انکشاف اقتصادی و گسترش همکاریهای سیاسی خود با کشورها و سازمانهای مهم بینالمللی کمک کند.