داکتر فیروزالدین فیروز وزیر صحت عامه افغانستان، میگوید که بخش عمده داروی مورد نیاز افغانستان از کشورهای پاکستان، هند و ایران وارد میشوند. آقای فیروز که امروز در مراسم افتتاح «اداره ملی تنظیم امور دوایی و محصولات صحی» صحبت میکرد، گفت: «سالانه در مجموع به ارزش بیش از چهارصد میلیون دالر دوا در افغانستان وارد میشود. متاسفانه افغانستان نود و پنج درصد دوای خود را از بیرون وارد میکند و تنها زمینه تولید پنج درصد دوا در داخل افغانستان وجود دارد. قاچاق دوا یکی از مشکل خطرناک دیگری است که در مارکیت دوایی در افغانستان وجود دارد.»
وزیر صحت عامه افزود که سی و پنج درصد داروی مورد ضرورت افغانستان از پاکستان، بیست و پنج درصد از هند، پانزده درصد از ایران و متباقی آن از کشورهای دیگر از جمله چین، بنگلهدیش، دوبی و امارات متحده عربی وارد میشود. به گفته وزارت صحت عامه، بدلیل نبود زمینه تولید دارو در افغانستان، کشورها و شرکتهای تولیدی مختلف، یک نوع دارو را با چند نام تولید کرده و وارد بازارهای افغانستان میکنند. فیروزالدین فیروز گفت: «مردم همیشه شکایت دارند و برای ما میگویند که در افغانستان دوا ثابت نیست و یک قلم پرستامول بنامهای مختلف و به قیمتهای مختلف در سرتاسر مارکیت موجود است.»
در همینحال، نشا کامهوال رییس اداره ملی تنظیم امور دوایی و محصولات صحی، میگوید که در حال حاضر هفده شرکت در بخش تولید دارو در افغانستان فعالیت دارند و این شرکتها بیشتر داروهایی تقویتی تولید میکنند. آقای کامهوال میگوید: «این شرکتها دواهایی بخاطر تداوی امراض جلدی، مثل پماد، مایعات گلوکوز که برای اسهالات استفاده میشود. ما واقعات اسهالات زیاد داریم. تازه تلاش داریم تا تولیدات انتیاسید را هم تولید کنیم. اما در آیندهها درنظر است که داروهای انتیبیوتیک نیز تولید کنیم.»
نشا کامهوال میافزاید که شرکتهای تولیدی داخلی در حال حاضر ظرفیت تولیدی داروهای اصلی را ندارند. به گفته او، فابریکههای تولیدی در طول چند دهه اخیر تخریب شده و تقریبا از پنج سال به این سو اقدام به تولید دارو شده است.
وزارت صحت عامه با افتتاح اداره ملی امور دوایی و محصولات صحی، در نظر دارد تا فعالیتهایش در راستای تنظیم مارکیت صحی را بهتر و همچنین زمینه تولید دارو در داخل افغانستان را مساعد سازد. مقامهای این وزارت میگویند که هدف اصلی از ایجاد این اداره کاهش واردات، نظارت از مارکیت صحی، بهبود کیفیت دارو و جلوگیری از بروکراسی است. داکتر فیروزالدین فیروز میگوید: «اولین وظیفه این اداره این است که مارکیت را کنترول و بروکراسی در دولت و سکتور خصوصی از بین ببرد. دوم هرکسی که در افغانستان بعد از این فارمسی ایجاد میکند، یا دواخانه میسازد و یا فارمسیستی که در مارکیت کار بکند توسط این اداره برایش جواز داده میشود. بازرسی و تنفیذ قانون و مقررات است. وقتی قانون تنفیذ میشود، نظارت و بررسی هم شود. ثبت ادویه و محصولات طبی، کنترول کیفیت به شمول تجزیه لابراتواری، نظارت از کیفیت و مصوونیت دوا، کنترول قیمت دوا است. کنترول ادویه مخدر، صدور اجازه نامه ورود به بازار و گمرک، مطالعات تخنیکی و تحقیقی هم از وظایف اداره ملی دارویی و محصولات صحی است.»
وزارت صحت عامه میافزاید که در حال حاضر دههزار قلم دارو در مارکیت افغانستان ثبت و راجستر است. این داروها بیشتر توسط شرکتهای خصوصی وارد افغانستان میشوند. در بخش واردات دارو نزدیک به دوصد شرکت فعالیت دارند.
مقامهای این وزارت میگویند که بخشی از داروهای مورد نیاز افغانستان از طریق قاچاق وارد بازار میشوند. به گفته این مقامها، شرکتهایی که به صورت قاچاق دارو وارد بازار میکنند، در انتقال آن هیچ گونه اصولی را رعایت نمیکنند. وزارت صحت عامه تاکید کرد که بیشتر داروها در داخل کانتینیر مثل دیگر اقلام تجارتی بارگیری و نگهداری میشوند.