وی مذاکراتی با همتای روسی خود سرگی شایگو و همچنین با مشاور رئیس جمهور روسیه ولادیمیر کوژین و معاون نخست وزیر دیمیتری راگوزین داشت. در جریان دیدار مسائل تضمین امنیت بین المللی ، مبارزه با تروریزم و اوضاع در سوریه و در خاور میانه در عموم و همچنین همکاری نظامی — تخنیک دو کشور بحث و بررسی شدند. دورنمای توسعه ی همکاری تخنیکی- نظامی بین روسیه و ایران چیست؟ شرق شناس و تحلیل گر سیاسی ولادیمیر ساژین در این باره می گوید:
قابل به یادآوری است که ایران از قدیم یکی از خریداران عمده ی تسلیحات روسی است. در زمان محمد رضا شاه پهلوی مسکوهمکاری نظامی — تخنیکی خود را با ارتش ایران تقویت نمود.
پس از انقلاب اسلامی از آغاز سال های 90 تا زمان آغاز اجرای تحریم های بین المللی علیه تهران ، همکاری تخنیکی- نظامی با این کشور توسعه ی یافت و با حجم بسیار بالایی صورت می گرفت.
ساژین ادامه می دهد: در آن دوره طیارات شکاری میگ-29 ، بمب افکن های سو-24 ام کا ، سیستم دافع هوا اس-200 ب ، راکت های هوانوردی ، سه کشتی البحری دیزلی- الکتریکی و ده ها هلیکوپتر می-17 و می —171 به ایران فرستاده شد.
توافق عمده از سال 1991 بسته شد که دریافت جواز و ارائه همکاری تخنیکی در سازمان دهی تولید یک هزار تانک تی —72 اس و 1500 زره پوش پیاده نظام بی ام پ —2 در ایران بود. ضمنا روسیه به ایران راکت دافع هوا " تاپ —ام 1 " را فرستاد.
در عین حال تحریم های بین المللی که علیه جمهوری اسلامی ایران به خاطر برنامه های هسته ای اتخاذ شد، اجازه ندادند که همکاری تخنیکی- نظامی پیشرفت کند. در آن زمان قرارداد مربوط به ارسال دستگاه دافع هوا اس-300 به ایران لغو شد. ساژین تاکید می کند که این کار توسط مسکو در سال 2010 به طور کاملا موجه انجام شد. در آن شرایط پیچیده ارسال دستگاه دافع هوا، اوضاع حول ایران را دشوار تر کرده و مخالفین ایران را برای حمله به این کشور ترغیب می کرد.
انعقاد " توافق هسته ای" و به دنبال آن آغاز روند لغو تحریم ها از ایران امکانات جدیدی را برای توسعه ی همکاری تخنیک نظامی بین روسیه و ایران گشود. این امر گامی برای حل مشکلات اس-300 نیز بود. در واقع قطع نامه ی شورای امنیت سازمان ملل متحد که توافقنامه ی هسته ای را تایید نمود، صادرات تسلیحات تهاجمی سنگین به ایران را برای پنج سال و مراکت ها و تخنیک راکتی را برای هشت سال ممنوع کرده است. اما همکاری تخنیکی- نظامی شامل آن نیست.
در سپتامیر سال 2015 قرارداد جدیدی برای ارسال دستگاه دافع هوا اس-300 پی ام او —2 به ایران امضاء شد. اجرای سند یعنی ارسال آن به ایران باید در ماه های اول سال 2016 شروع شده و در خزان به اتمام برسد. یادآوری می کنیم که در تشکیل هر کومپلکس سیستم دافع هوا ای-300 ، قوماندانی غند و دو کندک مجهز با 4 دستگاه ی چهار راکتی قرار دارد که قیمت هر دو کومپلکس کندک اس —300 پی ام او-2 تقریبا یک میلیارد دالر ارزیابی میشود. در محوطه ی مانورهای نظامی کاپوستین یار بلافاصله پس از امضای قرارداد اولین کومپلکس ذستگاه دافع هوا اس 300 فرستاده شد. در حال حاضر این سیستم ها تطبیقات را برای تایید خصوصیات تخنیک ذکر شده در آنجا سپری می کنند. سپس آنها به بندر روسی در بحیره کسپین فرستاده شده و از آنجا از طریق بحیره به ایران انتقال میگردد.
ضمنا در سال 2016 تقریبا 80 متخصص ایرانی آمادگی برای بهره برداری از اس-300 ام پی او-2 را در مراکز تحصیلی روسی آموزش می بینند. آموزش تقریبا 4 ماه طول می کشد. قیمت آن در قرارداد ذکر شده است.
می توان گفت که انعقاد قرارداد مربوط به دستگاه دافع هوا ، امکانات جدیدی را برای توسعه ی همکاری نظامی بین روسیه و ایران گشوده است. براساس ارزیابی کارشناسان ، ایران به تسلیحات امروزی به ارزش عمومی 13 میلیارد دالر نیازمند است. بعید نیست که همه اینها ، قراردادهای آینده با صنایع دفاعی روسیه باشد.
سفر اخیر وزیر دفاع ایران ، این امید را میدهد. در حاشیه های این سفر نظراتی به چشم می خورد که نظامیان ایران می خواستند تخنیک نظامی روسی و تسلیحاتی را به ارزش 8 میلیارد دالر بخرند. چه چیزی نظامیان ایرانی را به روسیه علاقمند کرده است؟
در مرحله اول امکان ایجاد سیستم های گسترده دفاع ضد هوایی با کمک روسیه که بر وجود سیستم های برد کوتاه، برد متوسط و دوربرد دلالت دارد. این سیستم می تواند بر اساس تخنیک های روسی ساخته شود. یکی از مهم ترین عناصر چنین سیستم ، طیارات شکاری چند منظوره سو-30 اس ام است که ایران قصد دارد تعداد زیادی از آنها را خریداری کند. همچنین مشورت در خصوص ارسال احتمالی سیستم های راکتی ساحلی " باستیون" با راکتهای ضد کشتی مافوق صوت " یاختون" ، طیارات تعلیمی — جنگی یاک-130 ، هلیکوپترهای نوع می —8/17 و تخنیک بحری شامل تحت البحری های دیزلی — الکتریکی و قایق های روی آب کلاس " فرگات" و همچنین تانک های تی-90 است.
قابل ذکر است که در مرحله ی کنونی همکاری تکنالوژی-نظامی تهران سعی دارد نه تنها خود تخنیک نظامی را خریده، بلکه در قدم اول تخنیک های معاصر تولید آنرا نیز وارد نماید. طی سال های طولانی ایران در ایزوله بوده و امکان دریافت نمونه های جدید تسلیحات و تحنیک تولید آنها را نداشته است. همه چیزهایی که صنایع دفاعی ایران در سال های اخیر ساخته است: هواپیماهای جنگی ، تانکها، انواع سیستم های راکتی و سیستم های دفاع ضد هوایی و غیر ، شبیه سازی بوده و یا در بهترین حالت با تغییرات طراحی تسلیحات موجود در ارتش ایران که نمونه های قدیمی تخنیک های محاربوی خارجی از شوروی ، آمریکا ، چین و کوریائی شمالی بروز شده بودند. معرفی بیشمار تولیدات جدید صنایع دفاعی ایران اغلب در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد صورت می گرفت و آن تبلیغ برای تقویت روحیه ی نظامی ارتش و ملت ایران بود.
امروز ایران به ارتش قدرتمند و موثر نیازدارد. که با تکیه بر منابع خود و تخنیک های مدرن خارجی ایجاد می شود. بنابراین موضع رهبر جمهوری اسلامی ایران در اولویت های خرید نه تخنیک بلکه تکنولوژی کاملا عاقلانه و عمل گرایانه است.
روسیه می تواند و باید شریک مطمئن ایران باشد. این امر به تانک های تی —90 و تخنیک های هوایی مرتبط است. متخصصین روسی پیش بینی می کنند که در آینده قابل پیش بینی شده ارتباط روسیه و ایران در زمینه همکاری تخنیک- نظامی بیشتر به طرف اجرای پروژه های مشترک پیش می رود. در مرحله ی اول این امر به آن انواع تسلیحات مرتبط است که بر اساس آن، ایران تحولات مشخص ساختاری و علمی داشته و همچنین پایگاه های تولیدی لازم خواهدداشت. تسلیحات زمینی و از جمله تخنیک زرهی و تخنیک بحری در اولویت دارد.
دورنما گسترده همکاری تخنیکی —نظامی آماده سازی نظامیان ایرانی و پرسنل تخنیک نظامی در موسسات آموزشی نظامی را مد نظر دارد. این مسئله ممکن است در مذاکرات مسکو بحث و بررسی شده باشد.
ساژین خاتمه می دهد: شک و تردیدی نیست که وزیر دفاع ایران حسین دهقان در مسکو تعداد زیادی از موضوعات برای بحث و گفتگو با همتاهای روسی داشته باشد و باید امیدوار بود که تمام طرح های مورد بحث و تفکرات در واقعیت به نفع روسیه ، ایران و تضمین امنیت در خاور میانه و جهان است.
