اوضاع در ولایات همجوار تاجکستان در افغانستان با گذشت هر روز بدتر شده میرود: عملیات جنگی طالبان همین اکنون در 60% اراضی سرحدی جریان دارد. این منطقه در ناحیه مسوولیت سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی قرار دارد.
وخامت شدید اوضاع به موضوع عمده ملاقات روسای جمهوری روسیه و تاجکستان ولادیمر پوتین و امام علی رحمان در سوچی مبدل گشت.
ایا این تضمین وجود دارد یا خیر که طالبان از افغانستان به دیگر کشورهای اسیای مرکزی پیشروی نخواهند کرد و ایا میتوان گفت که امام علی رحمان به پوتین جهت درخواست کمک امده بود. این سوالات را خبرنگار بخش نشرات ازبکی خبرگزاری سپوتنیک از والیری کارووین مدیر مرکز تشخیص جیوپولیتیکی و عضو مجلس اجتماعی پرسیده است.
کارشناس در پاسخ گفت: جنبش طالبان که حالا در افغانستان فعالیت های خود را تحرک بخشیده، در وقت خود توسط امریکا ایجاد شده بود و به گفته سیاست دان، از طریق نمایندگان گروه های تروریستی عربی تحت کنترول ان قرار دارد. به گفته موصوف، واشنگتن طالبان را در ان لحظه استفاده میکند، وقتیکه به تشدید تشنج در منطقه نیاز احساس کند.
کارووین تصریح کرد: " حالا همان مورد است، چون روسیه علیه گروه دیگر ساخته امریکا — داعش در سوریه مبارزه موفقانه پیش می برد. امریکا، برای انکه توجه روسیه را از سوریه منحرف سازد، جهت اسیایی، منجمله طالبان، را فعال می سازد.
طبق مفکوره امریکا، طالبان باید برای روسیه مشکل تازه ایجاد کنند. امریکا بدینوسیله بر رهبری روسیه فشار وارد می کند و میخواهد ان را انعطاف پذیرتر سازد.
سیاست دان معتقد است: " در صورتیکه روسیه حالا در اوضاع فعالانه مداخله نکند، امریکا کاملاً میتواند جلو را رها کند و طالبان بسوی تاجکستان و احتمالاً، به کشورهای دیگر اسیای مرکزی در شمال سرحد افغانستان پیشروی نمایند".
طالبان در این صورت منافع کوتاه مدت تاکتیکی خود را تامین خواهند کرد و برای امریکا بدینوسیله امتیازات ستراتیژیک بوجود خواهند اورد.
اوضاع در مناطق سرحدی تاجکستان را، طوریکه سیاست دان، منجمله، در جلسه اضطراری سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی اظهار داشته بود، نمی توان بدون مداخله فعال در خاک افغانستان حل نمود.
در خاک افغانستان در حال حاضر اداره متمرکز وجود ندارد و دولت در واقعیت امر تحت اداره چند گروپ، بشمول گروه های تروریستی اسلامی که امریکا ایجاد کرده، قرار دارد.
جهت جلوگیری از تشنج، به عقیده سیاست دان، باید یک نوع توسعه طلبی ستراتیژیک انجام داد.
کارووین عقیده دارد: " باید سرحد جنوبی افغانستان — تاجکستان را برای جلوگیری از تجاوز ممکن علیه تاجکستان، نیروه ها و تسلیحات انها و دول دیگر اسیای مرکزی بسوی جنوب در تغییر داد".
به عقیده کارشناس، حالا وقتیکه روسیه عملیات فعال جنگی علیه گروه «دولت اسلامی» در سوریه اغاز نموده، ستراتیژیستان غربی نقاط وارد اوردن فشار بر رهبری روسیه را جستجو میکنند.
قرارداد ایجاد سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی در سال 1992 در تاشکند رهبران ازبکستان، تاجکستان، قزاقستان، قرغزستان، ارمنستان ، روسیه امضا کردند. یک سال بعد به ان اذربایجان، بیلوروسیه و گرجستان نیز پیوستند ولی بعداً ازبکستان، گرجستان و اذربایجان از ان خارج شدند. هدف عمده سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی — تحکیم صلح، امنیت بین المللی و منطقوی و همچنان دفاع از تمامیت ارضی دول عضو می باشد.
