هفتاد سال پیش سازمان ملل متحد بنیانگزاری شد. پایه های فعالیت و ساختار آن بوسیله شرکت کننندگان عمده ائتلاف ضد هیتلر در سال های جنگ جهانی دوم طرح ریزی شدند. منشور سازمان ملل با هدف تحکیم مبانی امنیت بین المللی در کنفرانس سان فرانسیسکو که همانا در این روز ها از اپریل تا جون 1945 برگزار شده بود به تصویب رسید
امروز تزلزل ناپذیری اصول بین المللی به شک انداخته می شود. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در مصاجبه با کانال تلویزیونی "روسیه- 24" تاکید کرد اصول بنیادی موجود در اساسنامه سازمان ملل دارای استواری بالایی است. آنها استقلال کشور ها و حق حاکمیت آنها و عدم مداخله در امور داخلی و حق تعیین سرنوشد خود و حل صلح آمیز اختلاف ها بوده و هیچ یک از کشور ها این اصول را مورد شک قرار نمی دهد. لاوروف اظهار داشت:
"سازمان ملل به قصد جلوگیری از جنگ جهانی سوم تشکیل شده و به هدف خود رسیده است. ما این احساس را نداریم که این جنگ در اصل امکان پذیر است. ولی بشریت در مقابل خطرات و چالش هایی قرار گرفته که پیشبینی آنها دشوار بود و رفع آنها تشریک مساعی می طلبد".
هیچ یک از کشور ها نمی تواند در برابر حوادث طبیعی و تخنیکی مبارزه کنند. همچنین مسایل تروریزم بین المللی که به مساله جهانی مبدل شده و قاچاق مواد مخدر و امنیت مواد خوراکی وجود دارند و حل آنها بدون مساعی سازمان ملل میسر نیست.
سازمان ملل نهاد منحصر بفردی است ولی با وجود این به اصلاحات احتیاج دارد. ولی آنها باید با در نظر داشت منافع همه کشور های عضو و بدون شکست اصول بینادی موجود در منشور آن انجام شوند. لاوروف گفت:
"همیشه به اصلاحات ضرورت است. آنرا می توان تکمیل یا درس گرفتن نامید. هیچ یک از ساختار ها نمی تواند به شکل منجمد به موجودیت خود ادامه دهد و سازمان ملل نیز مورد اصلاحات قرار گرفته و ترکیب شورای امنیت توسعه یافته و مکانیزم های جدید جوابگوی خواست زمان ایجاد می شدند. مثلا عملیات برای حمایت از صلح. این بند در منشور وجود ندارد ولی در آنجا بندی در باره لزوم حل مسالمت آمیز اختلافات درج است. این اصل به موسسه عملیات حمایت از صلح تبدیل شد. در سازمان ملل بزودی پی بردند که طرف های درگیر در زمان پایان اختلاف به احیای اقتصاد و ساختار های زیربنایی احتیاج دارند و بدین ترتیب ساختار صلح بانی پدیدار شد".
در باره اصلاحات شورای امنیت باید گفت که این موضوع مدت ها بحث می شود و تقریبا 20 سال در دستور کار مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار دارد. به گفته لاوروف موضع روسیه در این باره بسیار آسان است. او چنین گفت:
"مسلما شورای امنیت ارگان مرکزی است و مصوبات آن برای اجرا حتمی است. از این رو برخورد به همه گونه تغییرات در شیوه کارش باید با احتیاط باشد. تصمیم گرفتن در باره اصلاحات به موقع است. کشور های در حال رشد در آن شورای نمایندگی شاسیته ای ندارند. در طول سال ها پس از تشکیل سازمان ملل متحد مراکز مقتدر رشد اقتصادی و نفوذ سیاسی پدیدار شدند، مانند هند و برازیل. البته نمایندگی قاره آفریقا هم در شورای امنیت باید شایسته باشد. ولی توسعه ترکیب شورا نباید بیش از حد باشد. باید در این کار موازنه عقلانه تامین شود، در غیر این صورت تصمیمگیری سریع محال خواهد شد. تصمیم مربوطه باید به اتقاق آرای اعضای همه کشور های عضو پذیرفته شود".
به گفته لاوروف برای حفظ ثمربخشی کار شورای امنیت تعداد اعضای آن نباید بیشتر از بیست کشور باشد. مساله امروزی عبارت از این است که پاره ای از کشور هایی وجود دارد که ایجاد جا های دائمی جدید می طلبند و می خواهند حتما آنها را اشغال کنند. دیگران قطعا نمی خواهند که در شورای امنیت اعضای تازه دائمی ظاهر شوند. تصمیم مربوطه فقط می تواند مصالحه آمیز باشد. لاوروف در این رابطه گفت:
"در مورد این نکته، ایده های متفاوتی مطرح می شوند برای تزویج دو نقطه نظر متضاد. ما سعی می کنیم هر طوری شده به رسیدن به توافق کمک کنیم. زیرا اتخاذ تصمیم مبنی بر رویارویی می تواند برای سازمان ملل فلاکتبار شود. همه گونه اصلاحات باید در تایید اصول منشور سازمان ملل بوده و در حکم ایجاد موانع در راه کسانی باشد که بخواهند آنها را نقض کنند. این امر شامل کاربرد یکجانبه نیرو یا تعبیر قصدی قطعنامه های سازمان ملل است. ما نمی خواهیم که یک یوگوسلاویای جدید بوجود آید که آنرا بر خلاف موازین منشور بمباران کردند و یا عراق جدیدی بوجود آمد که بدون موافقت سازمان ملل اشغال شده بود و یا لیبیا تازه ظاهر شود که علیه آن جنگی به قصد براندازی رژیم راه انداخته شد".
گفتنی است که شورای امنیت هم اینک در طول سال های بحث در باره اصلاحات دستخوش تغییرات چشمگیری شده. کار آن شفافتر شده و مکانیزم تعامل با کشور هایی که عضو شورا نیستند معمول شد. تعداد جلسات علنی که در جریان آن بعلاوه 15 کشور عضو شورا می تواند هر عضو سازمان ملل سخنرانی کند بیشتر شد. بله، تعداد تغییرات کم نیست و می توان گفت که سازمان ملل متحد در هفتادمین سالگرد بنیانگزاری خود هنوز هم عنصر اصلی دیپلماسی چند جانبه دوران حاضر باقی می ماند.
