یکی از نمونه های قهرمانی پایدار و شجاعت شهروندان توله,دفاع شهر در جنگ بزرگ میهنی سالهای 1941-1945 بود.
پنج ماه در این منطقه جنگ ادامه داشت,آلمانی ها پلان حمله بالای مسکو را داشتند, در صد راه آنها شهر توله قرار داشت که برای آنها پایگاه اساسی و خوب برای تصرف مسکو بود.
تعرض به تاریخ 23 اکتوبر آغاز شد,بعد از شش روز قوای فاشیستی آلمان به شهر نزدیک شدند,اما به تصرف شهر توله موفق نشدند. نجات شهر مقاومت و قهرمانی قشون سرخ و شبه نظامیان بود. مبارزان 45 روز درمقابل فشار دشمن مقاومت کردند.
مورخ نظامی باریس یولین درین خصوص میگوید:
"آلمانی ها کوشیدند که شهر توله را تصرف نمایند و بالای آن یورش بردند. بجز از قطعات قوای 50, گارنیزیون منطقه که حتی از خود قطعات پیاده نداشتند, از شهر دفاع کردند که عبارت از فرقه 156 کمیساریای مردمی وزارت داخله, فرقه 532 توپچی و فرقه کارگری توله بود.
در مجموع , شبه تظامیان کمیساریای وزارت داخله و توپخانه دافع هوا در این روزها از شهر دفاع کردند. آنها سه روز حملات شدید دشمن را دفع و محدود ساختند.
در مورد مبارزات با شهامت شهروندان توله در مستحکم ساختن دفاع شهر باید بصورت ویژه یادآوری کرد. آنها سه خط دفاعی به دور شهر و چهار بخش دفاعی در داخل شهر توله ساختند.
وقتی که آلمانی ها دانستند به تصرف سریع شهر قادر نیستند, فیصله کردند که شهر را حلقه نمایند و در نتیجه شهر تحت محاصره قرار گرفت. خط جنگ در اطراف شهر نزدیکشد و دفاع از شهر ادامه داشت , با آن هم شهروندان توله توانستند که در کارخانه مشهور سلاح سازی در تولید سلاح و ترمیم تخنیک ثقیله ادامه دهند و هر لحظه آماده بودند که به جنگ بروند.
بتاریخ 3 دسامبر با حمله متقابل قوای آلمانی را از شهر عقب راندند.و ارتباط با مسکو مجددآ برقرار شد.
بدون شک و تردید, قشون اتحاد شوروی را پارتیزانها فوق العاده کمک نمودند.
نخست آنها در بخش ارتباطات دشمن اقدامات فعالانه و مثمر انجام دادند, آنها شاهراه را تخریب کردند, راه آهن و دیپو های اسلحه دشمن را انفجار دادند. با این اقدام خود توانستند آلمانی ها را از فعالیتهای سریع محروم بسازند.
پارتیزانها حین دفاع از شهر توله توانستند 1,5 هزار عسکر و افسران مخلفین را نابود کنند و 150 عراده موتر و اضافه از 100 وسایل نقلیه با مهمات را از بین ببرند. برعلاوه 350 واگون راه آهن 70 موتر و 130 موترسایکل نیز به غنیمت گرفته شد.
در جمع پارتیزان ها الکسی چکالین از برازندگی خاص برخوردار بود, بخاطر شجاعت او در دفاع و آزادی شهر توله,به لقب قهرمان اتحاد شوروی نایل آمد.
یکی از صفحات روشن تاریخ دفاع شهر مربوط به گروه ریل زره دار مربوط میگردد, آن مجهز با زره مستحکم ساخت توله و سلاح با اطمینان بود. ریل زره دار ناگهانی بر فاشیستها حمله میکرد آنها را تار و مار نموده به پناه گاه برمیگشت.
دفاع توله از اهمیت زیاد در ثبات خط جنوبی جبهه راه مسکو برخوردار بود . بخاطر شجاعت و پایداری مدافعین شهر, بتاریخ 7 دسامبر سال 1976 میلادی برای شهر توله لقب عالی (شهر قهرمان) اعطا گردید.
