روز 9 مه (19 ارديبهشت ماه) مردم اتحاد جماهير شوروی سوسياليستی سابق و ملت ها و نيروهای صلح‌دوست جهان سالگرد پيروزی اتحاد شوروری و نيروهای ضد فاشيست را بر فاشيسم هيتلری جشن می‌گيرند.
جنگ کبير ميهنی مردم شوروی در سحرگاه 22 ژوئن 1941) اول تير 1320) با حمله غافلگيرانه ارتش فاشيسم هيتلری به اتحاد شوروی آغاز شد. در لحظه آغاز جنگ، آلمان هيتلری از امکانات اقتصادی و نظامی تقريباً سراسر قاره اروپا، با جمعيتی برابر با 290 ميليون نفر و ظرفيت توليد فولاد به ميزان 31.8 ميليون تن در سال برخوردار بود. در همان حال سکنه اتحاد شوروی 170.6 ميليون نفر و توليد فولاد آن، که طی برنامه‌های پنج ساله و با اجرای سياست صنعتی شدن افزايش يافته بود، تنها به 22.4 ميليون تن بالغ می‌شد.
آلمانی‌ها نيروی نظامی مرکب از 4.234 ميليون نفر در اختيار داشتند. اين نيروها، که در 214 لشکر متشکل شده بودند، از جمله مجهز به 5640 تانک و 10هزار هواپيما بودند. از اين نيروها 5.5 ميليون نفر در 200 لشکر با 4300 تانک، 500 هواپيما و 48 هزار توپ و مين‌انداز در 22 ژوئن 1941 در مرزهای اتحاد شوروی تمرکز داشت. فاشيست‌ها قصد داشتند طبق نقشه جنگ غافلگيرانه و برق‌آسايی، به نام "نقشه بارباروس" اتحاد شوروی را در ظرف يکماه و نيم تا دو ماه فتح کنند.
نیروهای فاشیستی در مراحل اوليه جنگ، در پرتو برتری‌های اقتصادی و نظامی و حمله غافلگيرانه خود و ديگر شرايط مساعد، توانستند مردم، دولت و ارتش شوروی را با مشکلات بسیاری مواجه نموده و تا مسافت عميقی در خاک شوروی پيش بروند. آن‌ها با بمباران مراکز سکونت و صنعتی زيان بزرگی به اقتصاد اتحاد شوروی وارد آورده و توانستند لنينگراد را در محاصره بگيرند، خود را به پای مسکو و سپس ولگا برسانند و چشم به فتح قفقاز بدوزند.
اما در همين مرحله دشوار نیز مردم شوروی تحت رهبری حزب کمونيست ضربات مهلکی به دشمن وارد آوردند. دشمن که به قصد محو سريع اتحاد شوروی آمده بود، نخست در مسکو با شکست روبرو شد و همین سبب چرخشی قطعی در جريان جنگ شده و سپس در نبرد پرآوازه استالينگراد که در آن نیروهای فاشیستی 1.5 ميليون نفر تلفات دادند، تکميل شد.
در مرحله دوم جنگ کبير ميهنی (نوامبر 1942 تا دسامبر 1943)، ارتش فاشيسم هيتلری به حالت دفاعی درآمد و ارتش شوروی ابتکار استراتژيک جنگ را به دست گرفت و تا پايان نيز آن را در دست خود نگاه داشت. سال 1944 چهارمين سال جنگ کبير ميهنی، سال پيروزی قاطع ارتش شوروی بود. طی ده ضربه جنگی دشمن از همه سرزمين اتحاد شوروی رانده شد. فزون بر اين، در جريان همين ضربات بود که رومانی سلطنتی، بلغارستان پادشاهی و مجارستان زير فرمانروايی هورتيست‌ها، از پای درآمدند و از صف متحدين آلمان هيتلری خارج شدند. بدين ترتيب، مردم رومانی، بلغارستان، مجارستان و هم‌چنين فنلاند آزادی خود را باز يافتند و بخش‌های مهمی از لهستان، يوگسلاوی، چکسلواکی و نروژ نيز از نيروهای فاشيسم پاک شدند.
سال 1945 سال پايان جنگ کبير ميهنی و جنگ دوم جهانی است. در اين سال ارتش شوروی پس از پيروزی‌های دهگانه سال پيشين، عمليات تعرضی گسترده‌ای را در بسياری از جبهه‌ها پيش گرفت. در اين مرحله، لهستان آزادی کامل يافت و ارتش شوروی در جبهه اودر- تايسه، در خاک آلمان متمرکز شد، مجارستان و يوگسلاوی پاکسازی و وين فتح شد و در دوم ماه مه، برلين پايتخت آلمان فاشيستی سقوط کرد. پس از سقوط برلين، مقاومت هيتلری‌ها در نقاط ديگر نيز سرکوب گرديد و بالاخره در نيمه‌شب هشتم ماه مه، تسليم بلاقيد و شرط آلمان هيتلری در همان شهر به امضاء رسيد. بدينسان روز نهم ماه مه، به عنوان روز پيروزی جنگ کبير ميهنی مردم شوروری و همه مردم جهان بر فاشيسم برای هميشه در تاريخ ثبت گرديد.
در جنگ کبير ميهنی، مردم قهرمان شوروی متحمل زيان‌های عظيم نيروی انسانی و مادی گشتند. در اين جنگ تحميلی و خانمان‌سوز، 36 ميليون شهروند شوروی در اسارتگاه‌ها، بازداشتگاه‌ها و در ميدان نبرد به شهادت رسيدند، 1710 شهر بزرگ و کوچک و 700هزار روستا در اتحاد شوروی ويران گرديده و در نتيجه 25ميليون نفر بی‌خانمان شدند. نیروهای هيتلری 32هزار مؤسسه صنعتی و 6500 کيلومتر راه‌آهن را نابود کردند و به غارت 65 هزار کالخوز، 1876 ساوخوز و 2890 ايستگاه ماشين و تراکتور دست زدند. خسارات مالی اتحاد شوری به قيمت‌های قبل از جنگ به بيش از 679 ميليارد روبل بالغ گرديد.
پيروزی بر فاشيسم دوران جديدی را در تاريخ بشريت آغاز کرد: جامعه کشورهای سوسياليستی تشکيل شد، سيستم مستعمراتی امپرياليسم متلاشی شد، جنبش‌های آزادی‌بخش ملی و جنبش همه خلق‌های جهان به خاطر صلح، دمکراسی و ترقی اجتماعی رشد بی‌سابقه‌ای يافت.
