به گزارش اسپوتنیک، نمایندگان ویژه کشورهای ازبکستان، چین، ایران، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ترکمنستان نشست یک روزه خود را برای رایزنی درباره وضعیت کنونی و تحولات افغانستان را آغاز کردند.
ناگفته نباید گذاشت که شش کشور همسایه افغانستان و روسیه یک گروهی را ایجاد کردند تا از طریق آن "راه‌های برای دستیابی به صلح پایدار" در افغانستان را بررسی کنند. این گروه از امریکا و کشور های غربی خواست تا دارایی های منجمد شده افغانستان را ازاد ساخته و به کمک های بشردوستانه ادامه دهد.
بر اساس اطلاعیه منتشر شده توسط وزارت خارجه ازبکستان، هیئت‌ها در این دیدار درباره برقراری صلح و ثبات پایدار در افغانستان و نیز کمک‌های انسانی به این کشور گفتگو صورت گرفت.
نماینده ویژه ازبکستان "عصمت‌الله ایرگاشف" گفت "این گروه از کشورهای غربی خواسته است تا دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان را آزاد کنند".
وی اضافه کرد که نمایندگان این کشور‌ها تاکید کردند که نزدیک به 29 میلیون جمعیت افغانستان در گرسنگی و محرومیت غذایی به سر می‌برند بنابراین باید کمک‌ها ادامه یابد و دارایی‌های افغانستان نیز آزاد شود.
در همین حال گروه کاری مشترک هند و آسیای مرکزی (JWG) در مورد افغانستان اولین نشست خود را در 7 مارچ 2023 در دهلی نو برگزار کرد.
نمایندگان ویژه و مقامات ارشد جمهوری‌های هند، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان در این کنفرانس حضور داشتند. به گفته وزارت امور خارجه هند، دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد (UNODC) و نمایندگان کشورهای برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد (UNWFP) نیز در این بحث حضور داشتند.
اشتراک کننده ها بر حمایت خود از افغانستان صلح‌آمیز، امن و باثبات تاکید کردند و در عین حال بر تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان برای رعایت حقوق همه مردم افغانستان از جمله زنان، اقوام و احزاب سیاسی تاکید کردند.
پیش از این نیز همسایگان افغانستان نشست‌های متعددی را در سطح وزارت ها خارجه و همچنین در چارچوب "فرمت مسکو" برگزار کرده و بر ضرورت اهتمام هیئت حاکمه افغانستان بر تأمین امنیت، مبارزه با تروریسم، رعایت حقوق گروه‌های مختلف قومی و مذهبی و نیز ایجاد دولت فراگیر و نماینده تأکید کرده بودند.
قابل ذکر است که چندی قبل نشست وزرای خارجه همسایه افغانستان در شهر "تونشی" چین برگزار شده بود. که ان جلسه به میزبانی وانگ یی وزیر خارجه چین و با پخش آنلاین سخنرانی آنتونی گوترش دبیر کل سازمان ملل آغاز به کار کرده بود. علاوه بر بر این وزرای خارجه روسیه، ترکمنستان، ایران، ازبکستان، پاکستان و چین به همراه وزیر عدلیه تاجیکستان در این جلسه حضور داشتند.
ناگفته نباید گذاشت که بعد از به قدرت رسیدن دوباره طالبان وضعیت ان کشور بدتر شده و در این اواخر سازمان ملل خبر داد که 29 میلیون افغان به کمک های بشردوستانه نیاز دارند.
در همین حال کشور هند از طریق بندر چابهار 20000 تن کمک گندم به افغانستان را با مشارکت برنامه غذایی سازمان ملل UNWFP اعلام کرد.
این همه نشست ها متعددی اما با هدف و مقصد مشخص که، طرف‌ها بر ضرورت اهتمام دولت موقت طالبان بر تأمین امنیت، مبارزه با تروریسم، رعایت حقوق گروه‌های مختلف قومی و مذهبی و نیز ایجاد دولت فراگیر و نماینده تأکید کرده بودند.
اما سوال اصلی اینجا است که چه نتایج و چه تصمیماتی در مورد افغانستان می توان از این نشست انتظار داشت؟ و آیا در شرایط کنونی افغانستان چنین نشست ها از سوی کشور های همسایه به نفع افغانستان می‌باشد؟
در این مورد آقا رحمت الله روند، کارشناس مسائل سیاسی و عضو اتحادیه نویسنده گان روسیه در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک گفت: "در یک سال و هشت ماه تسلط طالبان در افغانستان با وجود ادعاهای بی بنیاد این گروه که در افغانستان گویا امنیت برقرار شده است، این کشور در عرصه های گوناگون دچار دشواری های عظیم امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و سایر نابسامانی های امرار زنده گی و معیشت برای شهروندان است."
وی تاکید کرد: "فاجعه انسانی، گرسنگی، فقر، فساد اخلاقی، کشتار و قتل، دستگیری های خودسرانه و به بند کشیدن اقشار مختلف مردم بدون دلایل موجهه به اوج خود رسیده و روز بروز در تصاعد است."
در ادامه گفت: "نشست های نماینده گان کشور های همسایه افغانستان قبلا هم در مسکو، دهلی و تاشکند در باره وضعیت وخیم و ناگوار افغانستان چند بار برگزار شده بود. باوجود یاد اوری ها و فیصله های این نشست ها در باره تشکیل حکومت فراگیر متشکل از همه نهاد ها، سازمان ها و اقوام در افغانستان، این نشست ها نتایج ملموس نداشته و تقاضا های نماینده گان کشور های همسایه افغانستان تا کنون بی اثر بوده است. گرچه در این نشست بازهم کما فی السابق نمایندگان ویژه کشورهای همسایه افغانستان که در تاشکند برگزار شد، از ادامه کمک های همه جانبه به مردم افغانستان صحبت کردند، در عین حال از مقام های گروه طالبان خواستند تا به وعده های خود پایبند بوده و به تعهدات بین المللی عمل کنند."
اقای روند افزود "همچنان انها از تهدید دایمی امنیت کشور های همسایه و دگر کشور های جهان از خاک افغانستان و عدم تامین حقوق و آزادی های بشر به ویژه زنان و دختران و نیز همه گروه های قومی-مذهبی در افغانستان ابراز نگرانی کردند. در این نشست نمایندگان ازبیکستان، روسیه، چین، پاکستان، ایران، ترکمنستان و تاجیکستان درباره جلب مساعی بین المللی برای بازسازی اجتماعی-اقتصادی و صلح در افغانستان و تعامل با حکومت سرپرست طالبان تبادل نظر کردند."
این کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان ساخت: "چنانکه تجربه نشان داده است ، فیصله ها و تقاضاها و فرخوان های این نشست ها در باره تشکیل حکومت فراگیر، تامین حقوق بشر، تامین حقوق تبارها و اقوام، تامین حقوق دختران و زنان مبنی بر کار و تحصیل برای گروه طالبان غیر اجرایی و پوف در هوا است."
او گفت "بنا بر آنچه گفته آمد، این نشست ها بر دگرگونی وضع افغانستان در جهت مثبت و بهبود احوال مردم کشور سودی نخواهد داشت، بر عکس تعامل کشور های همسایه افغانستان با گروه متحجر و قرون وسطایی طالبان و حمایت اقتصادی از آن به بهانه کمک های بشردوستانه به مردم افغانستان، طالبان را در پیشبرد ظلم و تعدی بر مردم جسور ساخته، و ضعیت را بیش از پیش وخیم می سازد."
در اخیر آقا روند افزود: "کشور های همسایه افغانستان نباید بااین گروه تروریستی که از طرف جامعه جهانی در لست سیاه ثبت شده است، هیچ نوع تعامل داشته باشند، در غیر آن استقرار روابط و تعامل با این گروه تروریستی و غیرمدنی به خاطر منافع آنی، شعار اعمال بشردوستانه همسایگان افغانستان را زیر سوال می برد."
از سوی دیگر آقا اکمل بقا کارشناس مسائل سیاسی در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک گفت: "وضعیت پیش آمده در افغانستان، برای همسایه هایش فرصت مهیا ساخته تا با همکاری یکدیگر نفوذ رقبایی سیاسی و اقتصادی خویش را از آسیای مرکزی تضعیف کنند."
وی افزود: "این نشست ها زمانی برای افغانستان موثریت و مثمریت خواهد داشت که محوریت آن موضوع مشروعیت طالبان و نوع حکومت داری آنها باشد و مطابق به خواست‌های مردم افغانستان برای بدیل طالبان راه حل ها پیشنهاد شود."
در اخیر این کارشناس مسائل سیاسی اضافه کرد: "در این هیچ شکی وجود ندارد که این نشست ها در بعُد حقوق بشری، کمک های بشردوستانه برای مردم افغانستان حایز اهمیت است. ولی از این‌هم انکار کرده‌نمیتوانم که افغاستان توسط یک گروه تروریستی بنام طالب اداره میشود که نه مشروعیت داخلی دارند و نه‌هم مشروعیت خارجی، بناً نیاز به تغییر ماهیت این نشست ها محسوس است."