یاو تزی یان (Yau Tsz Yan ) در مقاله در نشریه Eurasianet (امریکا) می نویسد، وزیر امور خارجه چین در سخنان استقبالیه خود، بر اهمیت توجه کشورش به تعامل با منطقه تأکید کرد: "چین همیشه اعتقاد داشته است که آسیای میانه از یک موقعیت مهم استراتژیک در عرصه بین المللی مدرن برخوردار است." و از کشورها به خاطر «اظهارات و کمک در مسایل که برای چین اهمیت ویژه دارند» "مانند اشغال هانگ کانگ و اردوگاه در سین کیانگ. سپاسگذاری نمود.
وزیر خارجه جمهوری خلق چین همچنین اعلام داشت كه در جهان "تحولات بزرگی كه در یك قرن مشاهده نشده" رخ میدهد. این عبارت اغلب پس از آغاز جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین در سال 2018 توسط رئیس جمهور چین، شی جینپینگ، تکرار می شود. وانگ یی قول داد که ارائه کمک های طبی و همکاری های بشردوستانه در زمینه های تجارت و امنیت را تشدید کند.
اما همه را بیشتر عرصه اخیر نگران می سازد. این نشست اندکی پس از درگیری خونین مرزی بین هند و چین صورت گرفت که باعث کشته شدن حداقل 20 سرباز هندی شد. به تعقیب این درگیری چین ادعاهای جدید در مورد بخشی از خاک بوتان مطرح کرد.
بنابراین هنگامی که وانگ یی گفت که از پیشرفت در " حل موفقیت آمیز مشکلات مرزی به جا مانده از تاریخ و تبدیل مرز مشترک به سمبل دوستی و همکاری استقبال می کند"، وی به همکاران خود در قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان در مرز با چین اطمینان داد.
اما فقط چند روز بعد، در رسانه های چین مقاله منتشر شد که در آنها ادعا شده بود که پامیر تاجیکستان از لحاظ تاریخی متعلق به چین بوده و باید برگردانده شود. اگرچه این مقاله توسط یک مورخ ملی گرایانه نوشته شده و به نظر نمی رسد که اشاره پوشیده از جانب حزب کمونیست باشد، اما دوشنبه را جداً نگران ساخت. مقامات تاجیکستان را دائماً پامیر نگران می سازد، جایی که آنها حاکمیت ضعیف بر جمعیت محلی دارند.
به طور کلی، نگرانی در مورد اهداف چین در تمام دول آسیای میانه ریشه عمیق دارد، جایی که به کمترین دلیل، ترس از این سبب شعله ور می شود که استقلال به دست آمده پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مدت طولانی دوام نخواهد داشت و مردم منطقه فقط یک بادار امپراتور را با دیگری تغییر داده اند. در سال 2011، دوشنبه بیش از هزار کیلومتر مربع در پامیر به چین در بدل بخشیدن مبلغ قرضه واگذار کرد. پنج سال بعد، تاجیکستان به PRCجمهوری خلق چین پیشنهاد کرد که یک پایگاه نظامی در پامیر تاجیکستان افتتاح کند. بیش از نیمی از بدهی های خارجی تاجیکستان بدهی های چین است.
پس از آن که این مقاله در رسانه های تاجیکستان منتشر شد، معاون اول وزارت خارجه تاجیکستان در تاریخ 22 جولای با لیو بینگ سفیر چین در دوشنبه تماس گرفت تا از این موضوع شکایت کند که امری غیرعادی است. وی گفت، پیکن باید چنین تعبیرات "گرایش" تاریخ را سانسور کند. این مقاله در اطلاعیه سفارت چین درباره این گفتگو ذکر نشده است، اما از آن زمان به بعد از بلوگ – پلتفورم های عمده چینی، مانند Baidu ناپدید شده است.
جلسه وزرای خارجه همچنان در زمینه بیانات شکایت آمیز نور السلطان به آدرس سفارت چین نسبت آظهارات غیر دیپلماتیک مبنی بر اینکه "پنومونی ناشناخته" مرگبار در قزاقستان در حال شعله ور شدن است، صورت گرفت (این خبر حتی به طور خلاصه در رسانه های جهانی نیز منعکس شد). شیوع "ذات الریه " به احتمال زیاد اپیدمی کروناویروس است که در سراسر آسیای میانه، مانند آتش سوزی در حال گسترش است، در حال که حکومت ها احصائیه ها را جعل می کنند، تا حیثیت خود را حفظ نمایند. اعلامیه سفارت چین نور سلطان را به پذیرفتن این حقیقت وادار ساخت كه مقیاس پاندیمی در این كشور بسیار جدی تر از آن است که قبلاً به آن اعتراف می کردند.
شبکه اقتصادی
بزرگترین پروژه انرژی بادی آسیای میانه در حال گسترش است. نیروگاه بادی ژاناتاس (ZHVE) در منطقه ژامبیل قزاقستان - سرمایه گذاری مشترک کمپنی دولتی چین China Power و کمپنی Visor Investment со است که مقر آن در آتلانتا است - و کمپنی Goldwind Science & Technology سین کیانگ پیمانکار آن است. این پروژه در سال گذشته به بهره برداری سپرده شد و ظرفیت آن 100 مگاوات و هزینه ساخت آن 136.2 میلیون دالر است.
در تاریخ 26 جولای، شرکت دولتی چینی Power China تعمیرات را در نیروگاه برق آبی شهریکان در بخش ازبک دره فرغانه انجام داد. این پروژه با وام 63 میلیون دالری تأمین شده توسط پیکن در جولای سال 2018 به تاشکند، تأمین شد.
کمپنی Zijin Mining Group متعلق به حکومت چین در ولایت زرافشان تاجکستان کار پروژه استخراج طلا را با سهم 75% پیش می برد که 75% استخراج طلا را در تاجکستان تامین میکند.
گاز
چین خرید گاز در قزاقستان، ترکمنستان و ازبکستان به دلیل رکود اقتصادی ناشی از کرونا ویروس بسیار کاهش داده است. در تاریخ 30 جولای، خبرگزاری سینهوا گزارش داد که طبق آمار CNPC، واردات گاز از سه کشور در نیمه اول سال 2020 به 19 میلیارد متر مکعب رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 17 درصد کاهش یافته است. در سال 2019، چین 47.9 میلیارد متر مکعب از این سه کشور خریداری کرده، اما با چه قیمتی مشخص نیست.
موترهای چینی بازارهای سراسر منطقه را تسخیر می کنند.
کمک های بشردوستانه
چین 46.9 درصد از کمکها را به حکومت تاجیکستان ارائه داده و پس از آن ازبکستان با 17.4 درصد، روسیه با 4 درصد و ایالات متحده با 1.8 درصد قرار دارند. آمار ارائه شده شامل کمک های مالی مستقیم به بودجه کشور نیست که صدها میلیون دالر از طرف سازمانهای مالی بین المللی، عمدتاً از غرب به آن وارد شده است.
ازبکستان چیزی بیشتر نسبت به کمکهای بشردوستانه از شرکت بزرگ دولتی داروسازی سینوفارم دریافت کرده است. وزارت امور خارجه ازبکستان اعلام کرد که طی جلسه ای با نمایندگان سفارت ازبکستان در 20 جولای، این شرکت پیشنهاد آزمایش واکسن جدید علیه کووید-19 بر انسان در ازبکستان ارایه کرده است. سینوفارم همچنین آمادگی خود را برای سرمایه گذاری در اقتصاد ازبکستان اعلام کرده است.