در مطلب منتشره در نشریه Sasapost (مصر) گفته شده، تقریباً نه سال پس از آغاز «بهار عربی»، همه رژیم ها سقوط نکرد و تمام جنگ ها به پایان نرسیده است. جنگ در یمن ادامه دارد و پس از تلاش حوثی ها جهت حمله برای بازپس گیری آنچه در سال 2015 از دست داده بودند، از جمله شهر نفتی ماریب، از حالت تهاجمی به دفاعی تغییر کرد. عین کار در لیبیا رخ می دهد، جایی که مارشال خلیفه حفتر که اکثر قلمرو لیبیا را کنترل می کند، منتظر است که چه وقت جنگ تا درهای دژ شرقی او، سیرت خواهد رسید. در این زمان، ادلب سوریه در انتظار آغاز نبردی است که سرنوشت تمام سوریه را تعیین خواهد کرد.
این گزارش تحولات اخیر در این شهرهای عربی را تحلیل می کند. همه آنها در آتش جنگ می سوزند و سرنوشت آنها می تواند نقشه آینده منطقه شرق نزدیک را تعیین کند.
سیرت لیبیا: حکومت وفاق ملی در غرب پیشروی می کند، در حالی که مارشال حفتر سعی می کند نفت را تصرف کند
وقوع انقلاب لیبیا در فبروری سال 2011 مصادف بود با بازگشت مارشال لیبیا که از نفوذ و مشروعیت سیاسی محروم بود. سه سال بعد، وقتی او راجع به حضور سیاسی خود اعلام داشت و حضور نظامی نیروهای خود را در بیشتر قلمرو لیبیا تأمین کرد، توجه همه را به خود جلب کرد. به موفقیت او پشتیبانی عمومی و پشت صحنه بازیگران منطقه ای و جهانی به رهبری روسیه، فرانسه، مصر و امارات متحده عربی مساعدت می کند.
در اپریل گذشته، مارشال خلیفه حفتر حمله ای را علیه پایتخت لیبیا انجام داد، یکی از معدود شهرهای باقیمانده تحت حاکمیت حکومت وفاق ملی که به سطح بین المللی به رسمیت شناخته شده است. ولی طور که وقایع بعدی نشان داد، وی در محاسبات سیاسی و نظامی خود اشتباه کرد و به جای دو هفته برنامه ریزی شده، این درگیری 14 ماه طول کشید.
پس از آنکه حکومت آشتی ملی در دسامبر سال 2019 توافق نامه امنیتی با ترکیه امضا کرد، توازن قوا تغییر کرد و حفتر شکست را متحمل شد. ابتدا او شهرهای اطراف پایتخت را از دست داد و سپس شش شهرک استراتژیک دیگر در نوار ساحلی که از پایتخت تا مرز با تونس امتداد یافته است. در آنجا او توسط قبایل محلی حمایت می شد. در پایان، پایگاه استراتژیک الوطنية و شهر غنی ترهونة که مرکز عملیات وی در غرب لیبیا به حساب می آمد، نیز از وی گرفته شد.
همانطور که در آخرین گزارش های نظامی آمده است، نیروهای حفتر بخش مرکزی لیبیا را به استثنای شهر سیرت و پایگاه هوایی الجفرا کنترل میکند. سقوط آنها مستقیماً به معنای از دست رفتن مناطقی در جنوب است و هنگامی که مناطق غربی، مرکزی و جنوبی در دست نیروهای حکومتی قرار دارند، نفوذ سیاسی حفتر به سطح سپتامبر سال 2016، یعنی قبل از آنکه به نتیجه برسد، باز خواهد گشت. در این دوره بود که مارشال "هلال نفت" لیبیا را تصرف کرد، جایی که 80% نفت این کشور قرار دارد. هم اکنون نیروهای حکومت وفاق ملی تلاش می کنند، منطقه را تسخیر کنند و همه چیز را باید نبرد آینده سیرت تعیین کند.
براساس گزارش رویترز، حکومت لیبیا با حمایت ترکیه انتقال حدود 200 وسیله نقلیه نظامی برای آماده سازی اولین نبردها در شرق لیبیا آغاز کرده است. نتایج باید تعادل قدرت را به نفع طرف برنده تغییر دهد.
در حالی که روسیه نامزدی سیف الاسلام قذافی را برای جایگزینی حفتر در صورت که اگر از حمایت او صرفنظر می کرد، پلان نموده بود، اما نمی خواست سیرت را از دست بدهد، چون میخواست در آنجا پایگاه نظامی دائمی در الجفقه، مشابه پایگاه حمینیم در سوریه، ایجاد کند.
ماریب یمن - ولایت نفت خیز و آخرین دژ دولت "مشروع"
بیش از پنج سال پس از وقوع جنگ یمن، عربستان سعودی هرگز نتوانسته است قدرت را به "دولت مشروع یمن" پس از کودتای حوثی ها در سپتامبر سال 2014 برگرداند.
ولی، به زودی، جنگ آغاز شد که نمایانگر چندین درگیری همزمان بین شش بازیکن: عربستان سعودی، امارات، حوثی ها، دولت یمن، حزب اسلامی مربوط با اخوان المسلمین (ممنوع در فدراسیون روسیه – مدیریت مسوول) و شورای انتقالی بود. در این مدت، توازن سیاسی و نظامی قدرت در شمال به نفع حوثی ها تغییر کرد.
عربستان سعودی در مارچ سال 2015 به عنوان بخشی از ائتلاف بین المللی وارد یمن شد، اما هدف از آن آغاز جنگ علیه حوثی ها بود، اما از این تاریخ تا به امروز این ائتلاف مهمترین و پرجمعیت ترین مناطق یمن، به ویژه پایتخت صنعا و شهر ساحلی هودایده درغرب، جایی که دو بندر بین المللی وجود دارد، را کنترل می کند. علاوه بر این، آنها تعداد زیاد ولایات به استثنای دو مدیریت در ولایت تیز، کنترول می کنند.
ادلب سوریه: مبارزه بین ترکیه و روسیه جهت حضور
ادلب سوریه یکی از اولین ولایات بود که در مارچ سال 2011 به انقلاب پیوست و متعاقباً درگیری مسلحانه تشدید شد. پس از اینکه اردوی منظم کنترل شهر را از دست داد، ادلب به مقر گروه های اسلامی و آخرین سنگر مخالفان مسلح سوریه تبدیل شد.
این شهر به دلیل موقعیت جغرافیایی از اهمیت استراتژیک برخوردار است. از یک طرف با ترکیه هم مرز است که از مخالفین پشتیبانی می کند و از سوی دیگر با شهر لاذقیه دژ علوی. این اقلیتی است که رئیس جمهور سوریه، بشار اسد، به آن تعلق دارد.
در طول هفت سال گذشته، رژیم اسد با حمایت روسیه و ایران، کنترل بخش اعظم قلمرو از دست داده را دوباره به دست گرفته است. در سال ، نیروهای مخالف به ادلب عقب نشینی کردند و در سال 2017 بین همدیگر جنگیدند، اما گروه حیات تحریر الشام (سابقاً جبهه النصره - ممنوع در فدراسیون روسیه – مدیریت مسوول) ، که شامل ده ها کندک مسلح است، هنوز هم این ولایت را کنترل می کند، جایی که بیش از 2.3 میلیون پناهنده زندگی می کنند. ستیزه جویان معتقدند که این یک مزیت مهم است که مانع حمله اسد می شود.
ترکیه از همان ابتدا، ترس از اینکه میلیون ها پناهنده ممکن است، به مرزهای جنوبی آن سرازیر شوند، برای جلوگیری از دستیابی رژیم سوریه و روسیه بر ادلب در آنجا مداخله کرد. همانطور که می دانید، ترکیه در حال حاضر میزبان حدود 3.6 میلیون پناهنده سوری می باشد.
برعلاوه بحران پناهندگان، سقوط ادلب به خودی خود نقش ترکیه را در سوریه به پایان می رساند و کشور را از حوزه های نفوذ محروم می کند، به همین دلیل پاسگاه های ترکیه در این شهر وجود دارد. وظیفه آنها جلوگیری از حملات حکومت سوریه است.
به گفته یک منبع نظامی مخالفت سوریه، نیروهای ترکیه در ادلب حدود 15000 سرباز را تشکیل می دهند، این بدان معنی است که توازن قدرت نظامی در هر نبرد آینده به نفع آنها خواهد بود. علاوه بر این، انقره از به اصطلاح "اردوی ملی سوریه" متشکل از 60000 جنگنده پشتیبانی می کند که نقطه ضعف رژیم سوریه است.
سید الحاج، کارشناس سیاست ترکیه معتقد است آنچه که بین انقره و مسکو در لیبیا اتفاق می افتد، تأثیر زیادی بر اوضاع سوریه بجا می گذارد. به گفته وی، این احتمال وجود دارد که روسیه در تلاش برای فشار آوردن بر ترکیه و دستیابی به توافق های جدید، به حوادث لیبیا در ادلب واکنش نشان دهد، به خصوص پس از ان که انقره در مورد ایجاد دو پایگاه نظامی در لیبیا تصمیم گرفت.
اگرچه طرفین درگیر هنوز هم به مذاکره با هدف دستیابی به تفاهم متقابل حتی در یک فضای متشنج قادر هستند، اما رویارویی نظامی در ادلب با وجود فشار روسیه بر ترکیه، چندان دور نیست.