در قزاقستان، ارمنستان و تاجیکستان، امریکایی ها شبکه لابراتوار های بیولوژیکی ایجاد کرده اند. مقامات روسی به ویژه سوالات زیادی به ارتباط مرکز بنام لوگار در گرجستان دارند. خبرگزاری اسپوتنیک بررسی نموده که واشنگتن برای چه به این همه ضرورت دارد.
سرایت عمدی
اولین عفونت کروناویروس در قزاقستان در اوایل ماه مارچ ثبت شد. مقامات مرزها را بستند و وضعیت اضطراری را وضع کردند. شایعات در اینترنت مبنی بر اینکه این ویروس می تواند با لابراتوار بیولوژیکی که امریکایی ها در سال 2016 در جنوب-شرق جمهوری ایجاد کرده، ارتباط داشته باشد.
ریفرنس-لابراتوار مرکزی آلماتا (CRL) به مطالعه شتام های مشخص ویروسهای قزاقستان اختصاص یافته است. این مرکز بر اساس مرکز علمی قرنطین و عفونت های حیوانی قزاقستان فعالیت می کند و تابع وزارت صحت جمهوری است. این لابراتوار ملکیت قزاقستان محسوب می شود، اگرچه با هزینه پنتاگون ساخته شده است. ایالات متحده 108 میلیون دالر برای این لابراتوار تخصیص داده بود.
واشنگتن توضیح داد: در منطقه نظامیان امریكایی قرار دارند و تحقیقات به محافظت از آنها در برابر عفونت های ویروسی ناشناخته كمك می كند.
در گردهمایی های سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی (CSTO)، جامعه دول مستقل و سازمان همکاری شانگهای ( SCO)، مقامات مسكو بارها اظهار داشته كه امریكایی ها می توانند از این لابراتوار ها علیه منافع روسیه استفاده كنند. اما مقامات قزاقستان اطمینان میدادند که هیچ کس در کار زیست شناسان محلی دخالت نمی کند.
در ریفرنس-لابراتوار مرکزی توضیح دادند: "مشارکت دانشمندان خارجی فقط درصورتی مجاز است که تحقیقات مشترک انجام شود و پروژه های با اعطای کمک مالی تحقق می یابند."
در سال 2018، تعداد بیماری های مننژیت در قزاقستان به طرز چشمگیری افزایش یافته است و در آلما-آتا در مورد نشت شتام عفونت مننژوکوک از ریفرنس-لابراتوار مرکزی صحبت کردند. روزنامه نگاران و وبلوگ نویسان به طور جدی نوشتند که امریکایی ها بطور عمدی به شیوع ویروس اجازه داده اند. بنابراین، آنها گویا به این ترتیب می خواستند اثربخشی سلاح های باکتریولوژیکی که در لابراتوار طراحی شده، آزمایش کنند.
وزارت بهداشت قزاقستان اطمینان داد که هیچ بیماری همه گیر وجود ندارد. این اداره گفت: "58 مورد مننژیت در قزاقستان، از جمله، 32 مورد از آنها در آلما-آتا وجود دارد. اگر شاخص های نسبی را محاسبه کنیم، طبق استانداردWHO ، آنها کم هستند."
در مورد کرونا ویروس نیز قصه مشابه وجود دارد. مقامات نظریه های توطئه را رد کرده و دعوت بعمل آورده که وحشت نکنند.
رژیم بسته کار
در زمان اتحاد جماهیر شوروی، انستیتوت میکروب شناسی جمهوری ارمنستان شوروی بزرگترین مرکز میکروبیولوژی محسوب می شد. در دهه نود، ایالات متحده و انگلیس به پیشرفت های علمی این موسسه علاقه مند شدند. متخصصان ارمنی برای ستاژ به در کشورهای غربی دعوت شده بودند.
در سالهای دو هزار، امریکایی ها به افتتاح چندین لابراتوار بیولوژیکی در کشور کمک کردند. پول، مانند قزاقستان، توسط پنتاگون تخصیص داده شد. ده میلیون دالر برای نوسازی مرکز ملی کنترول و پیشگیری از بیماری ها در ارمنستان مصرف شده است.
مراکز علمی ساخته شده در ایروان، گیورمی، وانادور، مارتونی و ایجوان ویروس ها و شتام های مشخصه منطقه قفقاز را مطالعه می کنند.
لابراتوار ها بخشی از سیستم مراقبت های صحی ارمنستان هستند، اما آژانس کاهش تهدید وزارت دفاع ایالات متحده به آن دسترسی دارد. علاوه بر متخصصان محلی، امریکایی ها در آنجا مشغول به کار هستند.
لابراتوار های بسته بیولوژیکی در ارمنستان باعث انتقاد مسکو میگردند. برای رفع نمودن تردیدها، در خزان سال گذشته، صدراعظم نیکول پاشینیان موافقت کرد که تفاهم نامه همکاری با متخصصان روسی را امضا کند. ما در مورد جزئیات به توافق رسیدیم، اما در آخرین لحظه طرف ارمنی این سند را رد کرد.
اپیدمیولوژی خطرناک
در دهه 2010، زیست شناسان آمریکایی به عضو دیگری سازمان امنیت دسته جمعی - تاجیکستان توجه کردند. آنها نگران وضعیت اپیدمیولوژیک نامطلوب بودند که می تواند منجر به شیوع بیماری های عفونی شود. چندین صندوق غربی پول برای ایجاد مراکز تحقیقاتی اختصاص داده اند.
بنابراین، در سال 2013 و براساس انستیتوت گستروانترولوژی در دوشنبه، لابراتوار امنیت بیولوژیکی افتتاح کردند. این پروژه توسط صندوق خیریه فرانسه Merjeu تأسیس شد که امکانات مشابهی را در چین، میانمار، بنگله دش و افریقا ایجاد کرده است.
به طور معمول به فرانسوی ها سازمان ملل و USAID کمک می کردند. سرمایه گذاری ها بیش از سه میلیون دالر بود.
در سال 2019، آنها یک لابراتوار در چوکات مرکز کنترول توبرکلوز جمهوری ایجاد کردند. حامیان مالی آن USAID و پنتاگون بودند. زیست شناسان محلی با مشارکت همکاران خارجی در حال بررسی بیماری هایی مشخص آسیای مرکزی، از جمله توبرکلوز، مالاریا، هپاتیت و وبا هستند.
سال گذشته تأسیسات دیگری در شهر ایسفره در شمال تاجیکستان افتتاح شد. اطلاعات اندکی درباره آن وجود دارند که مجدداً توسط امریکایی ها تأمین می شود.
پاتوژن گرجی
گرجستان عضو سازمان قرارداد امنیت دسته جمعی نیست، اما با روسیه هم مرز است و نقش اساسی در قفقاز دارد. مرکز تحقیقات بهداشت عمومی بنام ریچارد لوگار باعث نگران مسکو گردیده است. مقامات روسی معتقدند که لابراتوار بیولوژیکی در نزدیکی تفلیس به نفع امریکایی ها فعالیت می کند.
سوء ظن از ابتدا بوجود نیامده است. در سپتامبر سال 2018، ایگور گیورگادزی، وزیر امنیت پیشین گرجستان، گفت که در لابراتوار می توانند آزمایشاتی را روی افراد انجام دهند و اسنادی را ارائه کرد که ثابت می ساخت که ده‌ها نفر تحت معالجه در مرکز لوگار درگذشت بودند. علاوه بر این، زیست شناسان از سه شرکت خصوصی امریکایی - CH2M Hill ،Battelle و Metabiota که دستورات پنتاگون را انجام می دهند، در آنجا کار می کردند.
در مسکو این اظهارات را شنیدند. ولادیمیر ارماکوف، مدیر بخش منع گسترش و کنترول تسلیحات وزارت امور خارجه، گفت که روسیه آزمایش های بیولوژیکی امریکا را در مرزهای خود تحمل نخواهد کرد.
در پنتاگون، اتهامات گیورگادزی را مبتذل خوانده شد. تفلیس اطمینان داد که این لابراتوار مشغول تحقیقات مسالمت آمیز است و هیچ مشکلی در مورد آزمایشات روی افراد وجود ندارد. مقامات گرجستان با متخصصان روسی که از مرکز لوگار بازدید می کردند مخالفت نکردند. اما به دلیل بحران سال گذشته در روابط دو کشور، این پلان ها برهم خورد.
کارشناسان که با آنها آژانس مصاحبه ها انجام داده، با این موافق بودند که کشورهای پس از شوروی، به امید کمک های خارج از کشور، می توانند کنترول اوضاع اپیدمیولوژیک را از دست دهند. و این پیامدهای جدی در قبال دارد. علاوه بر این، در دوره پاندیمی، لابراتوارها باعث ترس و لرز بیشتر می شوند که در نهایت دلیل وزین برای بازتر شدن این ساختارها به دست می دهد.