معرفی وزیر معارف جدید در میان بحران آموزش؛ آیا احتمال باز شدن مکاتب دخترانه وجود دارد؟
© Photo / Ministry of Education
عضو شوید
کارشناسان مسایل سیاسی افغانستان می‌گویند که انتصاب سرپرست وزارت آموزش و پرورش (معارف) به‌معنی باز شدن مکاتب دخترانۀ بالاتر از صنف ششم نیست.
طالبان روز گذشته فرمان منسوب به هبت‌الله آخندزاده، رهبر این گروه را نشر کردند که از تعیینات جدید در برخی پست‌های کلیدی در کابینه این گروه و برخی ولایات حکایت دارد.
در این فرمان آمده است که مولوی حبیب الله آغا، رئیس شورای ولایتی کندهار به حیث سرپرست وزارت معارف طالبان تعیین شده است.
انتصاب جدید چه تاثیری بر سیاست طالبان در زمینه آموزش دختران خواهد داشت، احمد سعیدی، کارشناس مسایل سیاسی به اسپوتنیک افغانستان گفت:
"تغییرات و تبدیلاتی که طالبان انجام می‌دهند دو بُعد دارد. بُعد اول ارزش ندارد- یک ملا می‌رود و ملای دیگر به جایش می‌آید و تغییرات که آنها می‌آورند از یک قوم، از یک زبان و از گروه است. متخصص و انجنیر در بین شان دیده نمی‌شود که سبب بهبودی شود".
آقای سعیدی افزود:
"بعد دوم ارزش دارد، چون طالبان از مردم های تاجیک، ازبیک، هزاره تشویش دارند و همچنین فرمانده های خود را در محل شان نمی‌گذارند و آنها را به مناطق دیگر تبدیل می‌کنند. این تغییر و تبدل به خاطر ترس آنها است".
انتصاب جدید چه تاثیری بر سیاست طالبان در زمینه آموزش دختران خواهد داشت و این‌که احتمال باز شدن مکاتب دخترانه وجود دارد، فرهاد ابرار، کارشناس سیاسی به اسپوتنیک در این باره گفت:
"پیش از این‌که به‌گونه‌ی مستقیم به این انتصاب‌ها و بازگشایی و عدم بازگشایی مکاتب دخترانه‌ی بالاتر از صنف ششم بپردازم به این سه نکته به‌گونه کوتاه باید اشاره کنم، زیرا این سه نکته تا جای می‌تواند می‌تواند چرایی عدم بازگشایی مکاتب دخترانه را روشن‌تر نماید".
فرهنگ مردم سالارانه و تفکر قبیله‌ای: یکی از عوامل مهم در عدم بازگشایی مکاتب دخترانه، مباحث مرد سالارانه و تفکر قبیله‌ای در افغانستان به‌عنوان یک جامعه‌ی سنتی مورد توجه قرار می‌گیرد، در مورد فرهنگ مرد سالارانه باید اشاره کنم که این فرهنگ جایگاه زن را پایین‌تر از مرد و زن را جنس درجه دوم معرفی می‌کند، یکی از ویژگی‌های اساسی این فرهنگ محدود کردن و سرانجام ممانعت زن‌ها از ساختارهای متفاوت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی یا بهتر است بگویم زن‌ها در این ساختار حتا احتمالن از آموزش و پرورش و تحصیلات عالی بازداشته می‌شوند. در کنار این فرهنگ؛ تفکر قبیله‌ای هم قرار می‌گیرد که هم‌دیگر را هم‌پوشانی کرده و عامل بزرگ برای محدود کردن و حذف کردن زن‌ها از ساختارهای یاد شده دانسته می‌شود.
ایدئولوژی گروه طالبان: این ایدئولوژی تحت تأثیر مکاتب دیوبندی و سفلی و هم‌چنان عرف قبیلوی‌ست، هر دو مکاتب نگاه مقید و تندتر نسبت به زن‌ها دارد و این مسأله سبب شده‌است تا گروه طالبان تفسیر خویش را ارائه کرده و بهانه‌های هم‌چون لباس دانش‌آموزان و یا محیط دانش‌آموزی یا هم مبحث نصاب درسی را مطرح نمایند. در کنار این عرفی که در همراهی با این دو مکتب قرار می‌گیرد سبب و مانع بزرگ بازگشایی مکاتب دخترانه دانسته می‌شود. عرف موجود در بعضی ولایات مصداق بارز از عدم ادامه‌ی آموزش و تحصیلات عالی دختران پنداشته شده و ما شاهد هستیم که در این ولایات هیچ و یا کم‌ترین دانش‌آموز دختر به دانشگاه‌ها راه یافته‌اند یا شاید بهتر است بگویم که دختران اجازه رفتن به دانشگاه را نداشتند.
باج‌گیری سیاسی: از عوامل مهم دیگری که سبب بسته ماندن دروازه‌های مکاتب دخترانه شده‌است فکر می‌کنم باج‌گیری سیاسی و امتیازخواهی است. گروه طالبان تلاش وافر کردند/ می‌کنند تا از این مسأله امتیازات کلان سیاسی به‌دست آورده و در همین حال کمک‌های مالی را جلب کنند. فکر می‌کنم این موضوعات از عوامل مهم در زمینه عدم بازگشایی مکاتب دخترانه باشد. البته این یک دسته‌بندی کُلی است و ممکن است موضوعات دیگر به‌عنوان فرع قرار گیرد.
آقای ابرار اضافه کرد:
"حالا با توجه به نکته‌های بالا و انتصاب‌های تازه به‌خصوص انتصاب سرپرست وزارت آموزش و پرورش باید اشاره کنم قرار گرفتن حبیب‌الله آغا در این پُست به‌معنی باز شدن مکاتب دخترانه‌ی بالاتر از صنف ششم نیست، زیرا تصمیم گیرندگان در حکومت نیمه‌رسمی گروه طالبان افراد درجه پایین و کم‌تر تأثیرگذار نیست؛ بل‌که چند چهره مشخص در سطح رهبری به‌خصوص رهبر این گروه تصمیم‌گیرنده نهایی موضوعات در کل و به‌طور اخص باز شدن مکاتب دخترانه است".
آقای ابرار می‌گوید، در صورتی‌که رده‌ی نخست رهبری تصمیم بر بازگشایی مکاتب بگیرد بدون هیچ تعللی دروازه مکاتب باز خواهد شد:
"حالا باید به این نکته هم اشاره کنم که به باور من رهبری گروه طالبان زمانی تصمیم به باز شدن مکاتب خواهند گرفت که امتیازاتی به‌عنوان مشوق از جامعه‌ی جهانی در زمینه‌های سیاسی و مالی به‌دست آورند، زیرا هر امتیاز سیاسی به گروه طالبان جایگاه می‌بخشد و زمینه تعامل بهتر این گروه را با جامعه‌ی جهانی به‌طور کل و ایالات متحده امریکا به‌طور اخص فراهم می‌کند. در شبه نظام اسلام‌گرای گروه طالبان همه‌ای افراد تصمیم‌گیرنده نیستند؛ برای همین رده‌ی نخست رهبری اولویت کارها و موضوعات را به عهده دارد و تصمیم‌گیرنده نهایی هم همین رده و شخص ملا هبت‌الله آخندزاده دانسته می‌شود".
طالبان همزمان با به قدرت رسیدن در افغانستان مکاتب دخترانه بالاتر از صنف ششم را بستند و دختران دانش‌آموز را تا امروز از آموزش محروم کرده اند. با وجود درخواست رهبران جهان، مردم افغانستان و نهادهای بین‌المللی برای بازگشایی مکاتب دخترانه، این گروه به هیچ درخواستی تا کنون وقعی نگذاشته است.
در آخرین مورد انتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل روز دوشنبه در آغاز اجلاس تعلیم و تربیه سازمان ملل در نیویورک از گروه طالبان خواست که جلو آموزش دختران در دوره ثانویه را نگیرد.
سرمنشی سازمان ملل افزود که آموزش دختران گامی در راستای امنیت و توسعه پایدار در افغانستان است.
سرمنشی سازمان ملل افزود که آموزش دختران گامی در راستای امنیت و توسعه پایدار در افغانستان است.
