پشت پرده حمایت چین از طالبان چه اهدافی نهفته است؟ چین از افغانستان چه میخواهد؟
© Photo / Twitter account of Dr.M.Naeem
عضو شوید
چین نخستین قدرت جهانی بود که حتی پیش از تسلط طالبان بر کابل، پایتخت افغانستان، به طور رسمی اعلام کرد که آماده است تا در صورت سقوط پایتخت، همکاری خود با دولت ایجاد شده توسط طالبان را تقویت کند. در حال حاضر چین نزدیک‌ترین رابطه را با دولت طالبان ایجاد کرده است.
از زمان روی کار آمدن طالبان در افغانستان، مقام‌های چینی، بارها به این کشور رفته و با مقام‌های طالبان دیدار کرده‌اند. چینی‌ها تاکنون چند محموله کمکی به افغانستان فرستاده‌اند.
«عبدالقهار بلخی» سخنگوی وزارت خارجه طالبان از دیدار «مولوی امیر خان متقی» وزیر خارجه افغانستان با «وانگ یو» سفیر چین در کابل، خبر داد و گفت که طرفین در این دیدار، روی گسترش روابط دوجانبه، نشست اخیر وزرای خارجه افغانستان و چین در دوحه و تجارت مشترک، تمرکز کردند.
بلخی همچنین گفت سفیر چین متعهد شده که تسهیلات صدور ویزای تجاری را برای بازرگانان افغان فراهم کند.
امیرخان متقی نیز در این دیدار از تلاش‌های چین برای گسترش روابط سیاسی- تجاری با حکومت طالبان تشکر کرده است.
- روابط طالبان و چین چگونه توسعه می یابد و این روابط بیشتر کدام حوزه ها را دربر می‌گیرد؟ چشم انداز چین برای افغانستان در صورت به رسمیت شناخته شدن حکومت طالبان چیست؟
استاد سیف الدین سیحون، آگاه مسایل اقتصادی افغانستان در صحبت با اسپوتنیک می‌گوید، هم اکنون روابط میان چین و دولت طالبان فعال و کریدور هوایی برای صادرات میوه خشک افغانستان از جمله جلغوزه آغاز شده است. چینی ها اساسا علاقمند هستند تا مسیر های تجاری را برای افغانستان باز کنند.
«افغانستان کشوری است که نیازمند کالا و واردات از چین است و چین نیز به دنبال منافع خود است و این کشور هرگز به کشور های کمتر توسعه یافته و فقیر کمک های بشر دوستانه و توسعوی را بدون هیچگونه چشم‌داشتی ارائه نمی‌کند. چین با وجودی که یک کشور ثروتمند است حتا یک دالر خود را برای کشور دیگری بدون درنظرداشت منافع ملی خود نخواهد داد.»
کارشناس می‌گوید، اگر قرار باشد روابط اقتصادی میان کشور ها تقویت شود، منافع زیادتر آن بیشتر به چین خواهد رسید تا افغانستان. بدین معنا که افغانستان نیازمند واردات کالای بی‌کفیت آن کشور است و حتا تقاضا برای کالای ارزان چین در افغانستان بیشتر از هر کشور دیگر است.
«از آنجا که چین بیشتر به دنبال منافع اقتصادی خود است این کشور دلچسبی دارد که با استفاده از خلای بوجود آمده، در بخش های معادن افغانستان که برای چین اهمیت زیاد دارد سرمایه گذاری کند. در تمام روابط اقتصادی منفعت کشور دومی برای چین در درجه دوم قرار دارد».
آقای سیحون گفت، زمانی که چین قراردادی را عقد می‌کند، تمام مراحل قرارداد را خود این‌کشور مدیریت می‌کند و کمترین فرصت را در اختیار کارمندان داخلی و محلی قرار می‌دهد. بنابراین افغانستان یک میدان ایده‌آل برای گرایش های چین است و اگر قرار باشد چین کاری برای افغانستان انجام دهد، عمدتا نفع بیشتر آن به چین می‌رسد نه به افغانستان.
«از جمله صادرات مهم افغانستان به چین برعلاوه میوه های خشک از قبیل جلغوزه و کشمش، سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، گیاهان طبی و محصولاتی که به صنایع چین ارزش دارد می‌باشند. چین همچنان به آهن؛ لیتیوم، مس و سایر فلزات اهمیت می‌دهد که افغانستان هنوز به صادرات آن دست نیافته، اما چین با سرمایه گذاری در افغانستان علاوه بر این مواد به منابع کروم، هایدروکربن، گاز و سایر منابع نهفته در خاک افغانستان دسترسی خواهد یافت.»
کارشناس در خصوص دورنمای روابط تجاری میان افغانستان و چین می‌گوید، افغانستان کشوری نیست که حرف زیادی برای تجارت در سطح بین المللی داشته باشد، بلکه افغانستان یک کشور نیازمند است که بیشتر از کالا های محدود و درآمد خود متکی به واردات کالا های مختلف از دارو و مواد خوراکی گرفته تا پوشاک و همه ضروریات برای زندگی است.
«دورنمای روابط چین با افغانستان مانند روابط آن کشور با دیگر کشورها روشن است. چین نیازمندی های تقریبا تمام کشورهای دنیا را از "تسبیح و جانماز" گرفته تا تمام مسایل مذهبی کشور های مختلف بر اساس درخواست و سطح پرداخت کشور ها تولید می‌کند و چین می‌تواند بازار افغانستان را در اختیار داشته باشد.»
گفتنی است، یانگ شو، مدیر موسسه مطالعات آسیای مرکزی، دانشگاه لانژو چین، می گوید که: در حال حاضر هیچ کشوری در جهان رژیم طالبان را به رسمیت نشناخته است، برای چین بسیار دشوار است که این گام را بردارد.
با این حال، می بینیم که فقط سفارت های چین، روسیه و پاکستان هنوز در کابل هستند و کار می کنند و تماس ها و تبادلات خود را با رژیم طالبان حفظ می کنند. این نشان می دهد که این سه کشور ملاحظات خاصی در رابطه با رژیم طالبان در افغانستان دارند.
به گفته مدیر موسسه مطالعات آسیای مرکزی، دانشگاه لانژو، تماس های تجاری با افغانستان می تواند بدون ایجاد روابط دیپلماتیک انجام شود، زیرا این یک رویه جهانی است.
او گفت اگرچه مقیاس تجارت چندان بزرگ نیست، اما در شرایطی که روابط تجاری و اقتصادی با اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا با افغانستان قطع شده است، تجارت میان دو کشور می تواند تا حدی به توسعه اقتصاد این کشور کمک کند.
یانگ شو گفت، اگر دولت طالبان افغانستان موفق شود که چین را برای به رسمیت شناخت ترغیب کند، در این صورت پس از برقراری روابط دیپلماتیک، قطعاً مقیاس تجارت می تواند گسترش یابد، اما من فکر نمی کنم که این مقایس خیلی بزرگ باشد.
امروزه تجارت دوجانبه مکمل خوبی دارد، در حالی که اصل مشکل این است که افغانستان کالاهای صادراتی عمده ندارد.
البته چین می تواند به افغانستان صادرات داشته باشد، اما مشخصا ظرفیت تولید صادرات محور، در افغانستان وجود ندارد.
اصل مشکل در این است که افغانستان در آینده چگونه می تواند حجم تجارت را افزایش، و مقیاس تجارت دوجانبه را گسترش دهد.
