اسکات موریسون، نخست‌وزیر استرالیا روز سه شنبه (25، می) اعلام کرد که کشورش در آستانه خروج نیروهای خارجی از افغانستان سفارت خود در کابل، پایتخت این کشور را تعطیل خواهد کرد.
طبق اعلام آقای موریسون سفارت این کشور در کابل به طور «موقت» از روز 28 می بسته و هنگامی که «شرایط مهیا شود» بازگشایی خواهد شد. وی گفته است که شرایط امنیتی در افغانستان با خروج نیروهای امریکایی و استرالیایی به شکل روزافزونی «نامعلوم» خواهد بود.
استرالیا همچنین اظهار امیدواری کرده است که این شرایط موقت باشد و با برطرف شدن خلاء امنیتی، سفارت این کشور در کابل دوباره بازگشایی شود. تا آن زمان، بازدید مقامات استرالیا از افغانستان از طریق مراکز دیپلماتیک آن در سایر کشورهای منطقه هماهنگ خواهد شد.
در مورد این که آیا چنین تصمیم بر کار سایر نمایندگی‌های دیپلماتیک در افغانستان تاثیر خواهد گذاشت، گل احمد اعظمی عضو مجلس سنای افغانستان به خبرگزاری اسپوتنیک گفت:
«کاملاً هر مملکت که این تصمیم (موقت یا دراز مدت) را می‌گیرد چه استرالیا چه ممالکت اتحادیه اروپا باشد تاثیر منفی بالای کشورهای دیگر دارد. اندک ترین حرکت منفی مثل استرالیا که دست به این اقدام زده است تاثیر منفی برای ثبات افغانستان دارد».
وی اضافه افزود:
«در شرایط که هر روز در افغانستان جنگ و مخالفین حکومت در تلاش انزوا قرار دادن کشور هستند، بسته کردن هر سفارتخانه تباهی افغانستان، سقوط دموکراسی و مرگ این کشور است».
سفارت استرالیا در کابل در حالی بسته می‌شود که روند خروج نیروهای خارجی از افغانستان جریان دارد و قرار است تا 11 ماه سپتمبر سال روان میلادی، تمامی نیروهای خارجی افغانستان را ترک کنند.
احتمال این که پس از استرالیا، کشورهای دیگر شروع به بسته نمودن، سفارتخانه‌هایشان می‌کنند، وجود دارد، آقای اعظمی می‌گوید:
«امیدواریم که چنین حرکت یا عمل صورت نگیرد و هر مملکت که دست به عملی که استرالیا زده است، بزند جفا به مردم افغانستان، جفا به دموکراسی و ختم حاکمیت فعلی این کشور خواهد بود در صورت که چنین حرکات ادامه پیدا بکند، من متیقن هستم که دیگر ممالکت این کار را نخواهند کرد».
اسکات موریسون وضعیت جدید را مشابه حضور دیپلماتیک کشورش در افغانستان بین سال های 1969 تا 2006 میلادی دانست. سفارت استرالیا در کابل از سال 2006 میلادی تاکنون فعال بوده است. به گفته نخست‌وزیر استرالیا تصمیم در مورد تعطیلی سفارت در کابل در کمیته امنیت ملی کابینه گرفته شده است.
پیرمحمد ملازهی، کارشناس مسایل افغانستان، پاکستان و هند در این باره گفت:
«هرگونه پیش‌بینی با ضریب اطمینان قابل قبول درباره مسائل مرتبط به افغانستان دشواری های خاص خود را دارد. با این حال در این باره که نخست‌وزیر استرالیا تصمیم به تعطیلی موقت سفارت خود در کابل گرفته است را می باید از ابعاد متفاوتی تری مد نظر قرارداد و بعد دید که آیا سایر کشورها غربی از چنین تصمیمی پیروی می‌کنند یانه».
آقای ملازهی در تصمیم اسکات موریسون، نخست‌وزیر استرالیا چند نکته را موثر دانسته گفت:
«اول: افغانستان در اولویت سیاست خارجی استرالیا قرار ندارد. حضور نظامی کم رنگش در افغانستان صرفا برای نشان دادن همبستگی اش در مجموعه متحدان امریکا بود .دوم: استرالیا برای خود منافع خاصی را در افغانستان تعریف نکرده است که ناچار به حفظ دیپلمات هایش در شرایط نامطمئن امنیتی در کابل باشد. سوم: بروز نا امنی و به خطر افتادن جان دیپلماتهای خارجی بعد از خروج نیروهای امریکایی و ناتو محتمل است. استرالیا حاضر به پذیرش ریسک نیست. چرا که منافع خاصی در افغانستان ندارد».
به گفته وی، پیش‌بینی‌ها در استرالیا احتمالاً این است که با خروج نظامیان خارجی طالبان برای تصرف قهر آمیز قدرت با توجه به برتری نظامی که در میدان جنگ دارند وسوسه شوند و به کابل حمله کنند.
وی افزود:
«در چنین احتمالی تضمینی برای حفظ جان دیپلماتهای خارجی وجود نخواهد داشت و ممکن است به‌صورت تصادفی قربانی جنگی شوند که در آن نرم های جنگی از طرف‌های درگیر در افغانستان چندان محل اعتنا نیست».
این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل همچنان می‌گوید که محاسبات قدرت حزبی در داخل و انتخابات آینده در استرالیا هم مطرح است.
وی اضافه کرد:
«در صورت به خطر افتادن جان دیپلماتهای استرالیا احزاب رقیب از آن بهره برداری خواهند کرد. احتمالا موریسون به امر هم در یک محاسبه سود و زیان تعطیلی موقت سفارت در کابل را نزدیک تر به مصلحت حزبی یافته است».
در رابطه به اینکه آیا این تصمیم استرالیا بر کار سایر نمایندگی‌های کشورهای دیگر تاثیر می‌گذارد، آقای ملازهی می‌گوید:
«به گمان من قضاوت مطلق وجود ندارد. ولی می‌توان کشورها را در دو گروه قرار داد.
الف: کشورهای بزرگ و همسایگان افغانستان که منافع خاصی در افغانستان برای خود تعریف کرده‌اند مثل امریکا و برخی از کشورهای اروپایی یا روسیه و چین در سطح جهانی و کشورهای همسایه مثل ایران و پاکستان و یا کشورهای صاحب نفوذ و منافع در افغانستان نظیر هند، ترکیه و عربستان سعودی این گروه از کشورها سفارتخانه های خود را تا آخر حفظ خواهند کرد. ب: کشورهای حاشیه‌ای که نه منافع خاصی در افغانستان دارند و نه تحمل ریسک را دارند این گروه از کشورها احتمالاً از استرالیا الگو خواهند گرفت و ممکن است موقتاً دیپلماتهای خود را از کابل خارج کنند تا فضا آرام شود».
کارشناس افزود:
«وقتی کشوری بدلیل امنیتی دیپلمات های خود را از یک کشور خارج می‌کند این بدین معنا است که خطر امنیتی جدی است. معمولا کشورها زمانی سفارتخانه خود را در کشوری موقتاً تعطیل می‌کنند که به این ارزیابی برسند ضریب امنیتی پایین و خطر بروز جنگ داخلی جدی است».
وی اضافه کرد:
«افغانستان در چنین مرحله‌ای ممکن است با خروج نیروهای خارجی قرار گیرد. لااقل استرالیا به چنین ارزیابی رسیده است و احتمالا تنها کشوری از این دست نیست. به‌ویژه اگر مذاکرات استانبول که تاکنون به حالت تعلیق در آمده با شکست روبرو شود، خطر بروز جنگ داخلی در افغانستان افزایش خواهد یافت و ممکن است کشورهای بیشتری راهی را که استرالیا انتخاب کرد در پیش بگیرند که البته شکستی برای دولت کابل خواهد بود. و طالبان از آن استقبال خواهند کرد».
پیش از این محمد نعیم، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در دوحه اعلام کرده بود که به همه دیپلماتهای خارجی، خبرنگاران و کارمندان موسسات بشری و خدمات انسان‌دوستانه اطمینان می‌دهد که امنیت شان مصون است و از آنها خواسته بود نگران نباشند.
با این حال به نظر می‌رسد نگرانی نمایندگی‌های کشورهای خارجی در مورد امنیت کارمندان‌شان در افغانستان رفع نشده است.
وزارت خارجه افغانستان در واکنش به تصمیم مقامات آسترالیایی اعلام کرد که از تعطیلی سفارت استرالیا در کابل آگاهی دارد و به این تصمیم «احترام» می‌گذارد. این وزارتخانه در بیانیه روز سه شنبه (4، جوزا) خود گفته است که از «حمایت‌ها و همکاری های استرالیا با مردم و دولت افغانستان در دو دهه گذشته» قدردانی می‌کند.
وزارت خارجه افغانستان همچنین ضمن تاکید بر تعهد خود به مقررات و کنوانسیون بین‌المللی برای تامین امنیت اماکن دیپلماتیک ابراز امیدواری کرد که استرالیا به زودی در تصمیم خود بازنگری کند.
