افغانستان از مهمترین کشورها در تولید سیب در منطقه است و سیب تولید شده از این کشور دارای کیفیت عالی بوده و به چندین کشور از طریق دهلیزهای هوایی نیز صادر میشود.اکبر رستمی، سخنگوی وزارت زراعت میگوید:
«در افغانستان سالانه بیش از ۲۵۰هزاز تن سیب تولید میشود و به چند کشور منطقه صادر میگردد. امیدوار هستیم تا با ایجاد مارکیت بزرگ بخصوص در کشورهای آسیایی میانه مانند روسیه بتوانیم زمینه برای صادرات سیب افغانستان مساعد شود».
از سوی هم ساحهی وسیع از درختهای سیب در فارم تحقیقاتی بادام باغ کابل وجود دارد که برای گرفتن محصول بهتر از آن نیاز به توجه و نگهداری بیشتر دارد.
احسان الله محقق، کارشناس تحقیقات زراعت میگوید:
«سیب از محصولات مهم باغی در افغانستان است که برای سلامت معیشت دهاقین مهم میباشد و در اکثر ولایات افغانستان قابل پرورش است.
ایجاد باغهای سیب به شکل متراکم با گرفتن و پرورش محصول از درختان قد کوتاه و شیوههای جدید باعث گرفتن محصول بیشتر و سیب با کیفیت و در نهایت کارایی بیشتر نیروهای کاری را نشان میدهد».
سیب افغانستان، دارای ویژگی خاص است. افغانستان در ده ولایت شرایط بهتر برای تولید سیب دارد. سیب برای داشتن کیفیت بهتر به اقلیم سرد نیاز دارد که در افغانستان ده ولایت شرایط مناسب برای تولید سیب دارد.
محمد قاسم، از منسوبین دفتر اقتصادی و تجارتی سفارت افغانستان در روسیه در رابطه به واردات سیب از کشورهای مختلف به روسیه گفت که روسیه یکی از کشورهای عمده واردکننده سیب در جهان و منطقه به حساب میآید. وی افزود:
«طبق ارقام اداره فدرالی گمرکات روسیه در سال ۲۰۲۰ در حدود ۷۰۰ هزار تُن سیب از کشورهای مالداویا، صربستان، بلاروس، اوزبیکستان، آذربایجان، چین و غیره سیب مورد ضرورت خود را وارد کرده است».
به باور این کارمند سفارت افغانستان در روسیه، زمینه فروش میوهجات افغانستان بخصوص سیب، انار و انگور در روسیه و مسکو بسیار زیاد است، اما به شرطی که مدیریت سالم و منظم برای صادر کردن این میوهجات به روسیه بدست بگیرد و سازماندهی منظم وجود داشته باشد.
وی افزود:
«افغانستان در فهرست اداره فدرالی گمرکات روسیه در جمله کشورهای کمتر توسعهیافته محسوب گردیده و اموال تجاری افغانستان که به روسیه وارد میشوند با ارایه تصدیقنامه فورم A از تعرفه و محصول معاف است، اما بیست فیصد مالیه افزون بر قیمت را میپردازند، یعنی اموال افغانستان از محصول گمرکی در روسیه معاف است».
این در حالی است که باوجود تولید سیب داخلی؛ سیب از کشورهای منطقه به افغانستان وارد میشود و سطح فروش محصولات داخلی را پایین میاورد.مارکیت میوه، در کابل از مزدحمترین مکانهای برای خرید میوه از سوی شهرواندان و دست فروشان است.
محمد علی، فروشنده سیب در مارکیت میوه است، میگوید:
«حالا سیبها همهی شان ایرانی است که مربوط به خزان سال گذشته میشه، چون ایران امکانات و سرد خانه دارد سیبهایشان خوب نگهداری شده و تا حالی در بازار میمانه.سیب وطنی در فصل خزان میرسد، در ماه میزان».
علی در ادامه از کیفیت خوب سیب وطنی چنین میگوید:
«معلوم دار است که سیبهای وطنی کیفیتاش بالاست، مشکل اینجاست که افغانستان امکانات ندارد که تا ای وقت سال نگهداری کند. سیبهای وطنی در فصل خزان وارد بازار میشود و طی همان دو ماه و یا سه ماه بفروش میرسد و الا خراب میشود چون امکانات نیست که نگهداری شود».نبود سردخانه از چالشهای عمدهای دیگر فرا روی دهاقین و فروشندگان میوه در کشور بوده است. نبود سردخانهها سبب میشود تا بیشتر محصولات دهاقین و فروشندهها بگندد و هدر برود.درگوشهای دیگر مارکیت میوه در کابل، محمدالله فروشندهای میوه است میگوید:
«دولت ما هیچ سرد خانه ندارد، اگر سردخانه باشد از ای سال تا سال بعد میتوانیم که چی میوه باشد چی ترکاری باشد، همه میوهجات و سبزیجات افغانستان به نرخ خوب بفروش میرسد که باعث میشود دهقان سیر باشد، مزدور سیر باشد و دولت هم سیر باشد.»
به گفتهٔ محمدالله، دولت آمادگی ندارد، سرد خانه ندارد، اگر دولت سرد خانه داشته باشد سیب افغانستان از سیب ایران و پاکستان با کیفیت، مزهدار، آبدار و شیرین است.
این در حالی است که رییس جمهور غنی از بهرهبرداری دههزارو ۶۸۰ سرد خانه در هفته زراعت خبر داد است.
نبود سیستم منظم زراعتی در افغانستان سبب شده است تا افغانستان نتواند در جایگاه بهترتولید محصولات زراعتی در منطقه و جهان قرار بگیرد.