داعش، مهم‌ترین و یکی از اولین شاخه‌های برون مرزی‌اش را تحت نام «ولایت خراسان دولت اسلامی» در شرق افغانستان تأسیس کرد. در ۲۰ جدی ۱۳۹۳، ائتلافی از فرماندهان ناراضی جنبش طالبان افغانستان و فرماندهان فراری تحریک طالبان پاکستان از جنوب دیورند به رهبری حافظ سعید، در یکی از دره‌های ولسوالی اچین ولایت ننگرهار، تأسیس ولایت خراسان داعش را اعلام کردند. دو هفته و چند روز بعد در ۷ دلو همان سال، ابومحمد العدنانی، سخنگوی داعش، بیعت حافظ سعید با ابوبکر البغدادی را پذیرفت و در یک پیام ویدیویی، تأسیس شاخه‌ی برون مرزی این گروه در افغانستان را به صورت رسمی اعلام کرد.
با اعلام ولایت خراسان، طالبان نتوانستند در برابر یک گروه اسلام‌گرای دیگر در افغانستان، سکوت کنند. از آخرین روزهای ۱۳۹۳، درگیری نیروهای ولایت خراسان با طالبان در ولسوالی نازیان آغاز شد. طالبان در نخستین درگیری، ولسوالی‌های نازیان، کوت و اچین را به جنگجویان ولایت خراسان واگذار کردند. پس از آن، طالبان در ولسوالی‌های غنی‌خیل، ده بالا، چپرهار، بتی‌کوت، رودات، خوگیانی، پچیرواگام و شیرزاد، از نیروهای ولایت خراسان شکست‌های سنگینی دیدند و از بخش‌های بزرگی از این ولسوالی‌ها عقب‌نشینی کردند.
رییس‌جمهور غنی در سفرش به ولایت ننگرهار در ۲۰ دلو ۱۳۹۷، شکست ولایت خراسان داعش در افغانستان را اعلام کرد و آن را به مردم افغانستان تبریک گفت. آقای غنی گفت که پس از چهار سال و با قربانی‌های نیروهای امنیتی ملی افغانستان، داعش در افغانستان شکست خورد.
پس از گذشت یک‌سال و در ۴ میزان سال ۱۳۹۸، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از حضور داعش در شمال افغانستان ابراز نگرانی کرد و گفت:
«ممکن است شمال افغانستان به یک پایگاۀ جدید هراس‌افگنان جهانی به رهبری گروۀ داعش مبدل شود».
این نگرانی باعث شد که سازمان امنیت جمعی و سازمان هم‌کاری‌های شانگهای در نهادهایی که روسیه نقش محوری دارد توجه شان را به تهدیدهای برخاسته از افغانستان از جمله به کشورهای آسیای میانه، متمرکز کردند.
در تازه‌ترین مورد و روز گذشته، سازمان ملل متحد طی یک اعلامیه از حضور داعش در افغانستان ابراز نگرانی کرده و گفت است، داعش در افغانستان همچنان یک تهدید است و می‌تواند خطرناک باشد.
آنچه در این میان مبهم مانده است حضور داعش به عنوان یک تهدید در افغانستان تعداد سربازان این گروه است.
جنرال دولت وزیری، سخنگوی پیشین وزارت دفاع در گفت‌و‌گو با اسپوتنیک افغانستان در حالی که شکست داعش در افغانستان را می‌پذیرد اما میگوید:
«داعش یک گروه تروریستی خارجی در افغانستان است. مردم با داعش سازگاری ندارند. اگر جلو داعش در افغانستان گرفته نشود، در آینده می‌تواند خطرساز شوند. پاکستان و بعضی کشورهای دیگر با داعش همکاری می‌کنند و افغانستان با توجه به کوهستانی بودن آن موقعیت خوب برای فعالیت‌های تخریبی داعش بوده می‌تواند».
با این حال، فواد امان، سخنگوی وزارت دفاع افغانستان به اسپوتنیک میگوید، داعش در افغانستان شکست خورده است و در حال حاضر هیچ ولایت و ولسوالی افغانستان زیر ادارهٔ این گروه نیست.
سخنگوی وزارت دفاع افغانستان از تسلیم شدن بیش از یک‌هزار سرباز داعش به نیروهای امنیتی افغانستان خبر داده، میگوید:
«نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان از یک‌سال بدین‌سو تلفات سنگین را به افراد کلیدی داعش در افغانستان وارد کرده اند در حال حاضر هیچ منطقهٔ افغانستان زیر اداره این گروه قرار ندارد. فعالیت‌های داعش در افغانستان محدود شده است و این گروه فقط توانایی اجرای حمله‌های تروریستی را دارند».
آقای امان در مورد تعداد افراد داعش در افغانستان حرفی نمی‌زند.
پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا داعش یک پروژه است؟ اگر هست این پروژه تنها تهدید به افغانستان است یا کشورهای منطقه؟
گل‌احمد کمین، عضو مجلس نمایندگان افغانستان در گفتگو با اسپوتنیک داعش را تهدید برای افغانستان و کشورهای منطقه می‌داند.
او میگوید:
«داعش نباید عادی گرفته شود. در کنار افغانستان کشورهای همسایه و منطقه باید در خصوص مبارزه با گروه داعش همکار باشند. داعش تنها خطر به افغانستان نیست؛ بلکه می‌تواند خطر مستقیم به ایران و پاکستان، آسیای مرکزی و دیگر کشور‌ها باشد».
داد‌الله قانع، عضو شورای ولایتی فراه، در مصاحبه با اسپوتنیک از حضور داعش در افغانستان نگران است و میگوید، داعش با آن که فعالیت‌های روی صحنه ندارد، اما به طور جدی روی تشکیلات خود کار می‌کنند.
بحث دیگر تمویل و تجهیز گروه داعش در افغانستان است. جنگجویان این گروه از کدام کشور‌ها استند و چه کشور‌هایی این گروه را پول می‌دهد.
مولوی قلم‌الدین، فرمانده نیروهای محلی در ولایت ننگرهار که با گروه داعش مستقیم جنگیده است، در گفت‌و‌گو با خبرنگار اسپوتنیک افغانستان میگوید:
«حالا برای ما معلوم شد که پاکستان داعشیان را کمک مالی میکند. اکثر جنگجویان داعش پاکستانی‌ها استند. در کنار پاکستانی‌ها، شهروند چچین، ازبیک‌ها، روس‌ها و دیگر کشور‌ها عضویت داعش را دارند. اما پاکستان به این گروه پول می‌دهد».
عبدالرازق جنگجوی گروه داعش است که از سوی نیروهای امنیتی افغانستان بازداشت شده است.
عبدالرازق شهروند ولایت فراه است. عبدالرزاق شغل آزاد داشت و به گفتهٔ خودش پس از دعوت عالمان دینی به گروه داعش پیوست.
او در گفت‌و‌گوی اختصاصی با خبرنگار اسپوتنیک افغانستان در مورد جذب شدنش به گروه داعش میگوید:
«ذهنیت پیوستن با داعش از طریق کتاب‌ها و عالمان دین و از طریق پخش اعلامیه برای من ایجاد شد. ما در نخست در ولایت فراه و در منطقهٔ “پشت رود” فعالیت داشتیم. پس از شش ماه فعالیت در ولایت فراه و پس از آن که با طالبان جنگ ما آغاز شد، به ولسوالی اچین آمدم. هدف اصلی من جهاد مقابل کفار و کشتن امریکایی‌ها بود».
به گفتهٔ عبدالرزاق او از طریق «ویدیو کلیپ‌ها» به ابوبکر البغدادی بعیت کرد و عضو خلافت اسلامی شد.
او در پاسخ به این پرسش که از کجا پول می‌گرفتند میگوید:
«منابع پولی به ما معلوم نبود. ما مسوول مالی داشتیم و پول برای ما می‌داد و در مورد منبع پول چیزی برای ما نمی‌گفت».
در پایان این گزارش تحقیقی آنچه روشن شد این است که مسوولان امنیتی افغانستان در مورد تعداد گروه داعش در افغانستان نمی‌دانند. اگر می‌دانند هم معلومات ارایه نمی‌کنند.
این در حالیست که کشورهای خارجی نیز آمارهای مختلفی از تعداد جنگجویان داعش در افغانستان دارند.
مقامات روسی چندین بار شمار جنگجویان داعش در افغانستان را از ۳ – ۴ هزار نفر تخمین زده اند، در حالیکه اخیرا مقامات امریکایی شمار جنگجویان این گروه را از ۳۰۰ الی یک هزار نفر گفته اند.
همچنان رئيس ستاد نیروهای هوایی تاجیکستان گفته است که تعداد طرفداران گروه تروریستی داعش در افغانستان نزدیک به سطح بحرانی رسیده است.
