دلیل استعفای وزیر امور خارجه افغانستان چیست؟

اسپوتنیک به نقل از اطلاعات روز، عصر چهارشنبه، اول عقرب 1398، صلاح‌الدین ربانی، سرپرست وزارت خارجه‌ی حکومت وحدت ملی از مقام‌اش استعفا کرد. آقای ربانی در استعفا‌نامه‌اش خطاب به رییس جمهور غنی، دلیل کناررفتن‌اش از وزارت خارجه را ایجادشدن “شبه‌نهادهای موازی با این اداره” و “به حاشیه‌کشاندن” آن عنوان کرده و گفته است که “تخریب و دورزدن نهادهای دولتی” از طرف آن‌هایی که ادعای دولت‌سازی دارند، غیرقابل اغماض و تحمل است.

در ماه عقرب 1395، مجلس نمایندگان افغانستان آقای ربانی را به دلیل مصرف‌نشدن بیش از پنجاه درصد بودجه‌ی این وزارت و همچنان تخطی قانونی در خصوص انتقال بودجه از کد‌های احتیاط و متفرقه به این وزارت، استیضاح کرد و به او رأی عدم اعتماد داد. در آن زمان، ریاست جمهوری افغانستان، سلب صلاحیت از آقای ربانی توسط مجلس را غیرموجه دانست و از آقای ربانی خواست که به عنوان سرپرست، کماکان وزارت خارجه‌ی حکومت وحدت ملی را رهبری کند. با توجه به سلب صلاحیت شدن آقای ربانی توسط مجلس نمایندگان، سرپرستی او بر وزارت خارجه به صلاح‌دید ارگ ریاست جمهوری، غیرقانونی بود.

اگرچه آقای ربانی به عنوان رئیس حزب جمعیت اسلامی افغانستان به دستور رئیس جمهور غنی برخلاف تصمیم مجلس نمایندگان در وزارت خارجه‌ ابقا شد، اما پس از آن، تحت تأثیر اختلافات ریاست اجراییه و ارگ ریاست جمهوری، اختلاف‌نظرها میان وزارت خارجه و ارگ ریاست جمهوری هر از چند گاه به سطح می‌آمد.

در این اواخر، اختلافات میان وزارت خارجه و ارگ ریاست جمهوری بر سر چند مورد، شدت گرفت. در هفتاد و چهارمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، برخلاف عرف معمول در دولت‌ها، حمدالله محب مشاور شورای امنیت ملی به رهبری یک هئیت به نمایندگی از افغانستان به نیویورک رفت. وزارت خارجه‌ ادعا کرد که از کم‌وکیف هیئت فرستاده شده به نیویورک اطلاعی نداشته و ارگ ریاست جمهوری نسبت به پیشنهادات این وزارت در خصوص فهرست هیئتی که می‌بایست به نمایندگی از افغانستان به سازمان ملل فرستاده ‌می‌شد، بی‌اعتنایی کرده است. وزارت خارجه، در واکنش به سفر حمدالله محب به نیویارک، اعلام کرد که افغانستان امسال ضعیف‌ترین حضورش در مجمع عمومی سازمان ملل را تجربه کرد.

دیروز چهارشنبه، اول عقرب، نشست وزاری خارجه‌ی جنبش عدم تعهد در باکو پایتخت آذربایجان برگزار شد. در این نشست، شبیه به اتفاقی که در خصوص ارسال هیئت به اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل اتفاق افتاد، برخلاف نورم و عرف مرسوم، حمدالله محب از طرف افغانستان به جای آقای ربانی به باکو فرستاده شد. واقع این است که اکنون، آقای محب، مشاور شورای امنیت ملی عملا جایگاه و صلاحیت‌های صلاح‌الدین ربانی وزیر خارجه‌ی حکومت وحدت ملی را در اختیار گرفته و دستگاه سیاست خارجی افغانستان را مدیریت می‌کند. امری که آقای ربانی در استعفانامه‌اش از آن به “ایجاد شبه‌نهادهای موازی” و “تخریب و دورزدن نهادهای دولتی” تعبیر کرده است.